NSA: Samo podobieństwo spraw nie stanowi przesłanki do zawieszenia postępowania

W wyroku z 4.10.2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął decyzję dotyczącą zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego z urzędu w sprawie spółki A. z W. dotyczącej klasyfikacji wyrobów. NSA uchylił postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, argumentując brak podobieństwa spraw oraz konieczność jednolitego orzecznictwa.

Tematyka: NSA, Naczelny Sąd Administracyjny, postępowanie sądowoadministracyjne, zawieszenie postępowania, klasyfikacja wyrobów, skarga kasacyjna, precedens, jednolite orzecznictwo

W wyroku z 4.10.2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że zawieszenie przez sąd I instancji
postępowania sądowoadministracyjnego z urzędu do czasu rozpoznania skargi kasacyjnej w innej, zbliżonej
sprawie, nie wypełnia przesłanek art. 125 § 1 pkt 1 PostAdmU.
Stan faktyczny
Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrywał skargę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością A. z siedzibą w W. na
postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 29.5.2019 r. (III SA/Łd 1026/18), dotyczące
zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie ze skargi spółki A. na decyzję Dyrektora Izby
Administracji Skarbowej w Łodzi z 2018 r. w przedmiocie podatku akcyzowego. Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Łodzi zawiesił postępowanie sądowoadministracyjne powołując się na art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z 30.8.2002 r. -
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.; dalej jako: PostAdmU).
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4.10.2019 r. uchylił zaskarżone postanowienie i nie podzielił argumentacji
sądu I instancji.
Spór we wspomnianej sprawie dotyczy wątpliwości co do tego, jak należy klasyfikować wyroby produkowane przez
spółkę A. Spółka klasyfikowała swoje wyroby jako organiczne złożone rozpuszczalniki i rozcieńczalniki gdzie indziej
niewymienione ani nie włączone (kod CN 38140090), podczas gdy organ podatkowy uważał, że należy potraktować
je jako alkohol etylowy i pozostałe alkohole skażone o dowolnej mocy (kod CN 22072000). Różnica między tymi
klasyfikacjami jest znacząca, gdyż ta używana przez spółkę A. prowadzi do wyłączenia jej produktów z grupy
wyrobów akcyzowych i zwolnienia spółki z obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym. Klasyfikacja wskazana
przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi zaś sprowadzała się do zaklasyfikowaniem wyrobów spółki A.
do wyrobów akcyzowych.
W uzasadnieniu swojej decyzji sąd I instancji wskazał, że podobny problem prawny był już rozpatrywany przez
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi 30.11.2018 r. (III SA/Łd 564/18). We wspomnianej sprawie, zdaniem WSA
w Łodzi, stan prawny był niemal identyczny, dotyczył tylko innych miesięcy roku podatkowego. W przytoczonej
sprawie WSA w Łodzi podzielił stanowisko organu podatkowego i skargę oddalił. Spółka A. wniosła od tego wyroku
skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (I GSK 529/19). Naczelny Sąd Administracyjny skargi
jeszcze nie rozpoznał.
Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że zarówno w rozpatrywanej sprawie, jak w przywołanej sprawie III SA/Łd
564/18, wystąpił ten sam problem prawny dotyczący klasyfikacji wyrobów jako wyrobów akcyzowych. W związku
z tym uznał, że zaistniała konieczność zapewnienia jednolitej linii orzecznictwa i celowe jest, by orzeczenie
w rozpatrywanej sprawie zostało wydane po rozstrzygnięciu sprawy I GSK 529/19 przez Naczelny Sąd
Administracyjny. Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, orzeczenie Naczelnego Sądu
Administracyjnego będzie miało istotny wpływ na wynik rozpatrywanej skargi. Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Łodzi uznał, że zawieszenie postępowania w omawianej sprawie wypełnia przesłanki art. 125 § 1 pkt 1 PostAdmU,
zgodnie z którym jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania
administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego, przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem
Sprawiedliwości Unii Europejskiej sąd może zawiesić postępowanie z urzędu. Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Łodzi dodał także, że za zawieszeniem postępowania przemawiają względy ekonomii procesowej.
Na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi spółka A. wniosła skargę do
Naczelnego Sądu Administracyjnego. Spółka wskazała na naruszenie art. 125 § 1 pkt 1 PostAdmU i podniosła, że
rozstrzygnięcie omawianej sprawy nie zależy od wyniku innego, toczącego się postępowania (chodzi oczywiście
o sprawę I GSK 529/19). W opinii spółki A. samo podobieństwo spraw nie wypełnia przesłanek art. 125 § 1 pkt 1
PostAdmU. Ponadto, w jej opinii, skargi na decyzję organów podatkowych w obu sprawach nie są podobne, bo
dotyczą innych zarzutów naruszenia przepisów.
Stan prawny i stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego
Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę spółki A. za zasadną i uznał, że Wojewódzki Sąd Administracyjnie
bezzasadnie zawiesił omawianą sprawę. Naczelny Sąd Administracyjny odniósł się do przywołanego przez WSA
w Łodzi przepisu art. 125 § 1 pkt 1 PostAdmU i zauważył, że zagadnienie wstępne (prejudycjalne), które
uzasadniałoby zawieszenie postępowania z uwagi na inne toczące się postępowanie, należy rozumieć jako
„przeszkodę powstającą lub ujawniającą się w toku postępowania sądowego, której usunięcie jest istotne z punktu

widzenia możliwości prawidłowej realizacji celu postępowania sądowoadministracyjnego i ma bezpośredni wpływ na
jego wynik” - zob. wyrok NSA z 19.4.2006 r. (I FSK 845/05) i postanowienie NSA z 6.7.2011 r. (II FZ 278/11). NSA
podkreślił jednak, że zawieszenie postępowania ze względu na inne toczące się postępowanie nie może mieć
charakteru dowolnego. Sąd „powinien wziąć pod uwagę wystąpienie w przyszłości przesłanek wznowienia
postępowania administracyjnego zakończonego zaskarżoną decyzją lub innym aktem, jak i przesłanek wznowienia
postępowania sądowoadministracyjnego na skutek rozstrzygnięcia wydanego w innym, już toczącym się
postępowaniu”. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego tak się nie stało.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał ponadto, że w omawianej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi nie
uwzględnił też poglądów prawnych wyrażonych przez skład 7 sędziów sądu kasacyjnego w uchwale z 24.11.2008 r.
(II FPS 4/08). W przywołanej uchwale Naczelny Sąd Administracyjny wyraźnie stwierdził, że „art. 125 § 1 PostAdmU
nie stanowi podstawy do zawieszenia przez wojewódzki sąd administracyjny z urzędu postępowania do czasu
prawomocnego zakończenia postępowania w innej sprawie tego samego rodzaju, w której zapadło już orzeczenie,
ale zostało ono zaskarżone do NSA”. NSA uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że normy dotyczące mocy
wiążącej orzeczeń NSA zawarte w art. 170, 171 i 190 PostAdmU, nie uzasadniają związania wojewódzkiego
sądu administracyjnego, który orzeka w innej, aczkolwiek rodzajowo analogicznej sprawie, stanowiskiem
Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dlatego też zawieszenie postępowania w omawianej sprawie przez
WSA w Łodzi nie ma prawnego uzasadnienia.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że „w pełni należy zgodzić się z poglądem, że wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego, wydany w innej sprawie rodzajowo podobnej do sprawy jeszcze nierozpoznanej przez sąd
pierwszej instancji, nie jest zagadnieniem wstępnym dla sprawy zawisłej przed Wojewódzkim Sądem
Administracyjnym. Zatem sąd pierwszej instancji nie może zawiesić postępowania z powołaniem się na art. 125 § 1
pkt 1 PostAdmU, wskazując na konieczność rozpoznania skargi kasacyjnej. Po prostu wyrok NSA nie jest sprawą
prejudycjalną”. Oznacza to, że wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wydany w danej sprawie nie stanowi
prejudykatu w innej sprawie zawisłej przed sądem I instancji.
Ostatecznie Naczelny Sąd Administracyjny, orzekł, że sąd I instancji musi samodzielnie, z zachowaniem zasad
przewidzianych PostAdmU, rozstrzygnąć problem prawny poruszony w omawianej sprawie.
Wyrok NSA z 4.10.2019 r., I GZ 321/19

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że samo podobieństwo spraw nie stanowi przesłanki do zawieszenia postępowania z urzędu, a wyrok NSA nie ma charakteru prejudycjalnego. NSA podkreślił konieczność samodzielnego rozstrzygnięcia problemu prawnego przez sąd I instancji.