Poprawnie wykonane zadanie na egzaminie radcowskim musi uwzględniać interes strony
Celem egzaminu zawodowego, jakim jest egzamin radcowski, jest sprawdzenie przygotowania do samodzielnego i prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego, a nie tylko ustalenie, że sporządzona na egzaminie skarga mogłaby mieć wpływ na uchylenie przez sąd zaskarżonych decyzji. Egzaminowany musi też brać pod uwagę słuszny interes strony – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Tematyka: egzamin radcowski, interes strony, skarga, Naczelny Sąd Administracyjny, rozwiązania zadań egzaminacyjnych
Celem egzaminu zawodowego, jakim jest egzamin radcowski, jest sprawdzenie przygotowania do samodzielnego i prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego, a nie tylko ustalenie, że sporządzona na egzaminie skarga mogłaby mieć wpływ na uchylenie przez sąd zaskarżonych decyzji. Egzaminowany musi też brać pod uwagę słuszny interes strony – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Celem egzaminu zawodowego, jakim jest egzamin radcowski, jest sprawdzenie przygotowania do samodzielnego i prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego, a nie tylko ustalenie, że sporządzona na egzaminie skarga mogłaby mieć wpływ na uchylenie przez sąd zaskarżonych decyzji. Egzaminowany musi też brać pod uwagę słuszny interes strony – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Stan faktyczny M.K. uzyskał negatywny wynik z egzaminu radcowskiego, otrzymując z trzech części oceny pozytywne, zaś z prawa cywilnego i prawa administracyjnego niedostateczne. Komisja Odwoławcza utrzymała w mocy uchwałę Komisji Egzaminacyjnej. W uzasadnieniu wskazano, że mając na uwadze cel i charakter egzaminu zawodowego, przy ocenie prac z poszczególnych części egzaminu ustawodawca dopuszcza możliwość różnego, ale prawidłowego rozwiązania tych samych zadań, dlatego w art. 365 ust. 2 ustawy z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 2115 ze zm.; dalej jako: RadcPrU), wyszczególniono najważniejsze kryteria oceny prac pisemnych, które poza poprawnością rozstrzygnięcia problemu egzaminacyjnego obejmują: zachowanie wymogów formalnych, właściwość zastosowanych przepisów prawa i umiejętność ich interpretacji, należyte zabezpieczenie interesu reprezentowanej strony. Kryteria te muszą być spełnione łącznie, bo tylko wtedy uprawniona jest ocena, że zdający jest przygotowany do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego (zob. wyrok NSA z 11.7.2012 r., II GSK 921/11). Odnosząc się do odwołania dotyczącego oceny z zakresu prawa cywilnego wskazano, że choć M.K. słusznie zdecydował się sporządzić apelację, a nie opinię prawną, to nieprawidłowo wskazał zakres zaskarżenia, którego konsekwencją jest oddalenie apelacji w znacznej części oraz konieczność uiszczenia wyższej opłaty od apelacji. W rezultacie nie został w sposób należyty zabezpieczony interes reprezentowanej strony, gdyż konsekwencją rozstrzygnięcia sądu byłoby niekorzystne dla niej rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Wskazano też na brak określenia wartości przedmiotu zaskarżenia, który stanowi konieczny element apelacji oraz to, że wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji zmierza do bezzasadnego przedłużenia czasu rozpoznania sprawy i naraża reprezentowaną stronę na dodatkowe, zupełnie zbędne, koszty postępowania. Ustosunkowując się do odwołania z zakresu prawa administracyjnego, Komisja Odwoławcza podkreśliła, że M.K. prawidłowo wybrał sporządzenie skargi na decyzję organu odwoławczego, jednak uchybienia formalne oraz oparcie skargi wyłącznie na jednym zarzucie naruszenia przepisów postępowania, powodują brak podstaw do przyznania oceny pozytywnej. Taka skarga nie jest prawidłowym rozwiązaniem zadania, pomimo tego, że byłaby skuteczna z uwagi na to, iż wojewódzki sąd administracyjny ma obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze. Z punktu widzenia celu egzaminu radcowskiego, poprawnym rozwiązaniem zadania jest rozwiązanie dowodzące, że egzaminowany umie wychwycić istotne błędy popełnione przez organ, posiada umiejętność postawienia prawidłowych zarzutów i potrafi uzasadnić, dlaczego zdecydował się na takie zarzuty, wskazuje w miarę precyzyjnie naruszone przepisy. Stanowiska WSA i NSA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę podkreślając, że sąd administracyjny nie jest trzecią komisją egzaminacyjną, lecz jedynie bada czy organ nie dopuścił się rażących uchybień, czy dysponował niezbędnym materiałem dowodowym, uzasadniającym rozstrzygnięcie sprawy i czy dokonał wszechstronnej oceny okoliczności faktycznych istotnych dla takiego rozstrzygnięcia. W zależności od stopnia przygotowania do wykonywania omawianego zawodu przez osobę przystępującą do egzaminu wynik ten powinien być jeden, pozytywny albo negatywny, przy czym tylko spełnienie wszystkich ustawowych kryteriów zaproponowanego rozwiązania uprawnia oceniających do przejścia do skali ocen pozytywnych (zob. wyrok NSA z 13.2.2014 r., II GSK 1929/12). Niewystarczające jest zatem rozwiązanie zadania w sposób skutkujący uchyleniem przez sąd zaskarżonej decyzji, konieczne jest zachowanie wymogów formalnych, wskazanie właściwych przepisów prawa i umiejętność ich interpretacji. Elementem niezbędnym poprawnych rozwiązań są też wnioski procesowe zgodne z interesem reprezentowanej strony. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną egzaminowanego. W postępowaniu dotyczącym ustalenia wyniku egzaminu radcowskiego obowiązkiem organów administracyjnych jest ochrona interesu publicznego, który w tym wypadku należy rozumieć, jako zapewnienie możliwości wykonywania zawodu zaufania publicznego przez osoby do tego należycie przygotowane (zob. wyrok NSA z 15.6.2016 r., II GSK 2586/14). Zdaniem Sądu, postępowanie zostało przeprowadzone w sposób prawidłowy, a zgromadzony materiał dowodowy dawał podstawę do wydania uchwały ustalającej negatywny wynik z egzaminu radcowskiego. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że choć środki zaskarżenia sporządzone przez egzaminowanego zostałyby przyjęte do rozpoznania, apelacja naraziłaby jego klienta na długotrwałe postępowanie i poniesienie dodatkowych kosztów. Aplikant sporządzając poprawne rozwiązania zadań egzaminacyjnych musi brać pod uwagę słuszny interes strony. Wyrok NSA z 5.11.2019 r., II GSK 3497/17
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że choć środki zaskarżenia sporządzone przez egzaminowanego zostałyby przyjęte do rozpoznania, apelacja naraziłaby jego klienta na długotrwałe postępowanie i poniesienie dodatkowych kosztów. Aplikant sporządzając poprawne rozwiązania zadań egzaminacyjnych musi brać pod uwagę słuszny interes strony.