Odpowiedzialność za długi podatkowe

Tematyka: odpowiedzialność, długi podatkowe, postępowanie egzekucyjne, orzeczenie sądowe, Naczelny Sąd Administracyjny

Zarówno skarga osobista skarżącej jak i jej uzupełnienie sporządzone przez pełnomocnika nie zawierają
żadnych skutecznych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowość rozstrzygnięć podjętych przez
organy obu instancji. Takim argumentem nie może być eksponowana przez stronę skarżącą okoliczność, że
skarżąca de facto nie prowadziła działalności gospodarczej, gdyż prowadził ją jej syn, a co za tym idzie nie
była w stanie samodzielnie złożyć przysługujących jej środków zaskarżenia w toku postępowania
egzekucyjnego. Z kolei podnoszona okoliczność, że cena mieszkania wynikająca z oszacowania znacząco
odbiega od cen rynkowych nie może być kwestionowana w ramach rozpoznawanej skargi na tym etapie
postępowania egzekucyjnego – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Opis stanu faktycznego
W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego do majątku zobowiązanej organ egzekucyjny dokonał zajęcia
nieruchomości zobowiązanej tj. lokalu mieszkalnego położonego, w Z., przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Z.
Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą Nr (...). Jednocześnie w dniu (...) wezwano zobowiązaną
do zapłaty w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania należności pieniężnych wraz z odsetkami i kosztami
egzekucyjnymi pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania wartości nieruchomości. Wezwanie to zostało
doręczone zobowiązanej w trybie art. 44 KPA Wobec bezskutecznego wezwania, organ egzekucyjny przystąpił do
opisu i oszacowania nieruchomości. Protokołem z dnia (...) organ egzekucyjny dokonał opisu i oszacowania wartości
nieruchomości. W sporządzonym protokole wskazano okoliczność zawiadomienia uczestników postępowania
egzekucyjnego z nieruchomości o terminie jej opisu i oszacowania, jak również zawarto wszystkie niezbędne
elementy, o których mowa w art. 110r EgzAdmU, w tym oznaczenie nieruchomości, szczegółowy opis przedmiotu
oszacowania, stwierdzone prawa i obciążenia, informacje o umowach ubezpieczenia, osoby w której posiadaniu
znajduje się nieruchomość, jej przynależności i pożytki, sposób korzystania z nieruchomości, określenie jej wartości,
zgłoszone prawa do nieruchomości. W protokole zawarto również pouczenie o możliwości wniesienia w terminie 14
dni od dnia ukończenia opisu i oszacowania, zarzutów do opisu i oszacowania wartości nieruchomości (art. 110u § 1
EgzAdmU). Protokół ten przesłano zobowiązanej, jak również do wiadomości pozostałym uczestnikom
postępowania. W ustawowym terminie żaden z uczestników nie wniósł zarzutów.
Następnie organ egzekucyjny przystąpił do sprzedaży zajętej nieruchomości w drodze licytacji publicznej. O licytacji
organ zawiadomił poprzez publiczne obwieszczenie z dnia (...) wyznaczając termin pierwszej licytacji na dzień (...)
o godz. 11.00. Obwieszczenie zawierało wszystkie niezbędne elementy, o których mowa w art. 110w § 3 EgzAdmU
i zostało dokonane z zachowaniem zasad doręczenia uczestnikom postępowania, organom oraz publicznego
ogłoszenia, zgodnie z art. 110w § 4-5 EgzAdmU. W obwieszczeniu zawarto również pouczenie o możliwości złożenia
w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia o licytacji, skargi na czynności organu egzekucyjnego dotyczące obwieszczenia
o licytacji. Jednak prawidłowo zawiadomieni o pierwszej licytacji nieruchomości uczestnicy postępowania, nie wnieśli
skargi.
W wyniku realizacji środka egzekucyjnego jakim było zajęcie przedmiotowej nieruchomości, w dniu (...) nastąpiła jej
sprzedaż. Do pierwszej licytacji przystąpiło 10 licytantów, przy czym najwyższą cenę tj (...) zł zaoferował T.L.
Z przebiegu pierwszej licytacji sporządzono protokół, w którym zawarto dane dotyczące przedmiotu licytacji, obciążeń
oraz licytantów, którzy przystąpili do licytacji w tymże dniu, braku obecności uczestników postępowania oraz braku
skarg w toku licytacji na czynności prowadzącego licytację.
W dniu (...) organ egzekucyjny, działając na podstawie art. 111m oraz art. 111r EgzAdmU postanowieniem udzielił
przybicia na rzecz licytanta, który podczas pierwszej licytacji prawa własności nieruchomości - lokalu mieszkalnego
położonego w Z., ul. (...) zaoferował najwyższą cenę. Postanowienie to doręczono wierzycielowi, dłużnikowi,
nabywcy. Zobowiązana potwierdziła odbiór postanowienia 21.6.2016 r.
Zobowiązana złożyła zażalenie na powyższe postanowienie i wniosła o jego uchylenie. Podniosła, że po otrzymaniu
postanowienia uzyskała poradę prawną odnośnie faktycznych skutków przeprowadzonego postępowania
egzekucyjnego wobec jej majątku. Stwierdziła, że do tej pory prowadzeniem działalności na jej nazwisko zajmował
się syn – M.Z., a ona nie do końca orientowała się w podejmowanych przez niego czynnościach i ich skutkach.
W celu zaspokojenia spokojnej starości, zobowiązana wykupiła zlicytowane mieszkanie i nie przypuszczała, że
niezawinione przez nią działania spowodują takie skutki. Zobowiązana stwierdziła, że podjęła kroki w celu likwidacji
działalności gospodarczej na swoje nazwisko i uporządkowania ciążących na niej zaległości. Jednakże wymaga to
czasu i pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Dodatkowo podniosła, że wylicytowana cena rażąco odbiega od ceny
wolnorynkowej. Wobec braku środków finansowych zobowiązana wniosła o ustanowienie pełnomocnika z urzędu,
który uzupełni zażalenie.

Organ odwoławczy postanowieniem z dnia (...) utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie organu pierwszej
instancji z dnia (...).
W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżąca wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia o przybiciu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 6.6.2017 r.
(I SA/Gl 1318/16) uchylił zaskarżone postanowienie organu odwoławczego. Sąd uwzględnił skargę, ale z innych
powodów niż w niej podniesiono. Sąd wskazał, że czynności opisu i oszacowania zajętej nieruchomości poprzez
sporządzenie i podpisanie stosownego protokołu zostały dokonane w dniu (...), o czym skarżąca była poinformowana
przez tzw. powtórne awizo - ze skutkiem na dzień 5.11.2015 r. Protokół opisu i oszacowania wraz z pouczeniem
o środku zaskarżenia doręczono właścicielce mieszkania M.Z., natomiast nie doręczono go prawidłowo zobowiązanej
A.Z. W zaskarżonym postanowieniu organu nadzoru nie wskazano daty doręczenia protokołu zobowiązanej,
ograniczając się do stwierdzenia, że „Protokół ten przesłano zobowiązanej”, należy jednak domniemywać, że organ
uznał przesyłkę zawierającą protokół za doręczoną w trybie tzw. doręczenia zastępczego z art. 44 KPA Sąd uznał, iż
znajdujące się w aktach administracyjnych zwrotne poświadczenie odbioru przesyłki skierowane do zobowiązanej nie
spełnia wymogów określonych w ww. przepisie. Na kopercie zawierającej sporne pismo brak jest adnotacji
doręczyciela, czy i gdzie pozostawiono zawiadomienie o pozostawieniu pisma, jak również gdzie adresat może je
odebrać.
Skargą kasacyjną od powyższego wyroku wniósł organ odwoławczy.
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 24.5.2018 r. (II FSK 3150/17) uchylił zaskarżony wyrok w całości
i przekazał sprawę tut. Sądowi do ponownego rozpoznania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w trybie
uproszczonym 19.11.2018 r. sprawy ze skargi A.Z. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia
(...) r. Nr (...) w przedmiocie udzielenia przybicia na rzecz licytanta oddalił skargę.
Skargę kasacyjną od powyższego orzeczenia wniosła A.Z. Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu
26.11.2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A.Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Gliwicach z 19.11.2018 r. (I SA/Gl 858/18) w sprawie ze skargi A.Z. na postanowienie Dyrektora
Izby Skarbowej w Katowicach z 9.8.2016 r. Nr [...] w przedmiocie udzielenia przybicia na rzecz licytanta oddalił
skargę kasacyjną.
Z uzasadnienia Sądu
Sąd wskazuje, że zgodnie z art. 190 PostAdmU, sąd rozpoznający sprawę związany jest wykładnią prawa
dokonaną przez orzekający w tej samej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny. Związanie sądu
administracyjnego oceną prawną, o jakiej mowa w powołanym przepisie, oznacza, że nie może on formułować
nowych ocen prawnych, sprzecznych z wyrażonym we wcześniejszym orzeczeniu Naczelnego Sądu
Administracyjnego poglądem, jak również nie może odstąpić od wskazań co do dalszego postępowania. Użyty w art.
190 PostAdmU termin "wykładni prawa" należy rozumieć jako wyjaśnienie znaczenia przepisów prawa.
Przechodząc do zarzutów skargi Sąd wskazuje, że zarówno skarga osobista skarżącej jak i jej uzupełnienie
sporządzone przez pełnomocnika nie zawierają żadnych skutecznych argumentów, które mogłyby podważyć
prawidłowość rozstrzygnięć podjętych przez organy obu instancji. Takim argumentem nie może być eksponowana
przez stronę skarżącą okoliczność, że skarżąca de facto nie prowadziła działalności gospodarczej, gdyż
prowadził ją jej syn, a co za tym idzie nie była w stanie samodzielnie złożyć przysługujących jej środków
zaskarżenia w toku postępowania egzekucyjnego. Z kolei podnoszona okoliczność, że cena mieszkania wynikająca
z oszacowania znacząco odbiega od cen rynkowych nie może być kwestionowana w ramach rozpoznawanej skargi
na tym etapie postępowania egzekucyjnego, o czym przesądził Naczelny Sąd Administracyjny.
Natomiast co do kwestii właściciela mieszkania – trzeba zaznaczyć, że zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sądu
Okręgowego w G. z dnia (...), sygn. akt (...) uznano umowę darowizny dokonaną aktem notarialnym z dnia (...), mocą
której skarżąca darowała swojej wnuczce M.Z., działającej przez swojego ojca M.Z. lokal mieszkalny Nr (...),
stanowiący odrębną nieruchomość, położony w Z. przy ul. (...) wraz z prawami związanymi z własnością tego lokalu
za bezskuteczną wobec Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. Ponadto w księdze wieczystej,
z której odpis znajduje się w aktach sprawy wpisano w Dziale III zakaz zbywania i obciążania prawa majątkowego
przez M.Z. do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Sąd stwierdza więc, że zarówno postanowienie organu egzekucyjnego jak i organu nadzoru są prawidłowe i nie
naruszają prawa.
Powyżej przytoczony fragment uzasadnienia sądu I instancji pokazuje, że przywołana argumentacja została
zaakceptowana przez Naczelny Sąd Administracyjny. Tym samym, wydanie zgody na to, żeby działalność
zarejestrowaną na siebie prowadziła inna osoba, nie chroni przed zobowiązaniami podatkowymi.
Wyrok NSA w Warszawie z 26.11.2019 r., II FSK 943/19

Powyższy fragment uzasadnienia sądu I instancji pokazuje, że przywołana argumentacja została zaakceptowana przez Naczelny Sąd Administracyjny, co potwierdza, że wydanie zgody na to, żeby działalność zarejestrowaną na siebie prowadziła inna osoba, nie chroni przed zobowiązaniami podatkowymi.