Osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania
Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego, dlatego osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie i nie może zostać uznana za osobę nieuprawnioną. Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieuprawnione zażalenie M.D. i W.D. na postanowienie dotyczące kosztów postępowania sądowego i orzekł, że sędzia powołany w 2019 r. miał prawo wydać orzeczenie jednoosobowo.
Tematyka: powołanie, Prezydent RP, sędzia, Naczelny Sąd Administracyjny, Krajowa Rada Sądownictwa, Konstytucja RP, PostAdmU, status sędziego, organ administracji publicznej
Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego, dlatego osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie i nie może zostać uznana za osobę nieuprawnioną. Naczelny Sąd Administracyjny uznał za nieuprawnione zażalenie M.D. i W.D. na postanowienie dotyczące kosztów postępowania sądowego i orzekł, że sędzia powołany w 2019 r. miał prawo wydać orzeczenie jednoosobowo.
Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego, dlatego osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie i nie może zostać uznana za osobę nieuprawnioną, o której mowa w art. 271 pkt 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 2325; dalej jako: PostAdmU) – uznał Naczelny Sąd Administracyjny. Zażalenie M.D. i W.D. na postanowienie dotyczące kosztów postępowania sądowego zawarte wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zostało oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny. Orzeczenie to wydał orzekając jednoosobowo sędzia powołany w 2019 r. Skarżący wnieśli skargę o wznowienie zakończonego postępowania zażaleniowego twierdząc, że orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zostało wydane przez osobę nieuprawnioną. Jak wskazano w skardze, sędzia objął urząd po zaprzysiężeniu przez Prezydenta RP, zgodnie z uchwałą Krajowej Rady Sądownictwa nr 529/2018 z 8.11.2018 r. W ocenie skarżących, nie można twierdzić, że organ podejmujący tę uchwałę jest Krajową Radą Sądownictwa, o której mowa w art. 179 Konstytucji RP, bowiem w jej skład wchodzi więcej niż czterech członków wybranych przez Sejm. W skardze dowodzono, że dokonanie przez Sejm sprawujący władzę ustawodawczą wyboru dodatkowych 15 członków spośród sędziów, prowadzi do upolitycznienia Krajowej Rady Sądownictwa i nie daje gwarancji, iż organ ten będzie stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji RP. Skarżący stwierdzili, że sędzia nie uzyskał rekomendacji Krajowej Rady Sądownictwa w składzie, który by można było uznać za prawidłowo powołany, a w rezultacie jest osobą nieuprawnioną do sprawowania funkcji sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny po dokonaniu oceny wymogów formalnych skargi o wznowienie postępowania odrzucił ją. Zgodnie z art. 271 pkt 1 PostAdmU, wznowienia postępowania można żądać z powodu nieważności, jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono, że osobą nieuprawnioną jest osoba nieposiadająca kwalifikacji sędziowskich i która nie została powołana na stanowisko sędziego sądu administracyjnego zgodnie z przepisami ustawy z 25.7.2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t. j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 2167) oraz osoba, która pomimo posiadania kwalifikacji sędziowskich nie została powołana na stanowisko sędziego, jak również osoba, która nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym. Uprawnienia do orzekania w składach danego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie (zob. postanowienie NSA z 19.10.2007 r., I OSK 1543/07, orzeczenia.nsa.gov.pl). Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że powoływanie sędziów przez Prezydenta RP nie jest uprawnieniem z zakresu administracji publicznej lecz stosowaniem norm konstytucyjnych. Jest to rozstrzygnięcie dyskrecjonalne Prezydenta PR, mieszczące się w zakresie jego osobistej prerogatywy. Nawet spełnienie przez kandydata wymogów określonych w przepisach prawa nie oznacza prawa do żądania powołania przez Prezydenta RP na stanowisko sędziego. Z art. 179 Konstytucji RP wynika, że Prezydent w ramach swoich kompetencji może odmówić uwzględnienia wniosku KRS, jeżeli sprzeciwiłby się on wartościom, na straży których postawiła go Konstytucja RP. W rezultacie, skoro sędzia, którego status został zakwestionowany, został powołany przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie ma podstaw do uznania go za osobą nieuprawnioną w rozumieniu art. 271 pkt 1 PostAdmU. Postanowienie NSA z 26.11.2019 r., I OZ 550/19
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że powoływanie sędziów przez Prezydenta RP nie jest uprawnieniem z zakresu administracji publicznej, lecz stosowaniem norm konstytucyjnych. Skoro sędzia został powołany przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie ma podstaw do uznania go za osobę nieuprawnioną w rozumieniu art. 271 pkt 1 PostAdmU.