Modernizacja publicznego transportu zbiorowego

Ustawa z 12.12.2019 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowi ważny krok w modernizacji sieci komunikacyjnej. Nowelizacja wprowadza istotne zmiany dotyczące funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w tym przesunięcie terminu wejścia w życie niektórych przepisów. Wizja polskiego legislatora zakłada odnowienie połączeń komunikacji autobusowej, szczególnie w obszarach odczuwających jej braki. Jest to istotny krok w zapewnieniu dostępu do poszerzonych linii przewozu i ulg ustawowych dla mieszkańców poza aglomeracjami miejskimi.

Tematyka: modernizacja publiczny transport zbiorowy, ustawa, zmiany, regulacje, transport autobusowy, ulgi, operatorzy transportu, kas rejestrujące, przewozy, nowelizacja

Ustawa z 12.12.2019 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 2493) jest
przejawem dostosowywania zainicjowanych przez rząd jeszcze w ubiegłych latach reform mających
usprawnić funkcjonowanie publicznej sieci komunikacyjnej. Istotą wzmiankowanego aktu prawnego jest
jedynie przesunięcie dotychczasowego terminu wejścia w życie części przepisów przejściowych ustawy
z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2475; dalej jako: PublTranspZbU)
o rok tj. do 1.1.2021 r., z racji niezrealizowania części założeń (w tym finansowania ulg w przewozach)
przewidzianych na gruncie ustawy z 9.11.2018 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy
budżetowej na rok 2019 (Dz.U. z 2018 poz. 2435). Przedłużony roczny czas, przyjęty w wielu kwestiach
organizacyjnych funkcjonowania krajowego transportu drogowego, w tym choćby na utrzymanie ważności
zezwoleń na wykonywanie regularnych przewozów osób, to okres konieczny do dokończenia toczących się
prac legislacyjnych.
• Nowelizacja wprowadza zmiany w art. 78 ust. 1, art. 79 ust. 1 i 2, art. 80, art. 81, art. 82 ust. 2, art. 85 ust. 2 oraz
art. 87 ust. 1 i 3 PublTranspZbU.
• Jej regulacje weszły w życie wraz z 1.1.2020 r.
Publiczny transport zbiorowy – koncepcje
Wizja polskiego legislatora mająca przetransformować transport publiczny wydaje się dość doniosła – zakłada
odnowienie zlikwidowanych połączeń komunikacji autobusowej, szczególnie w newralgicznych częściach kraju, gdzie
jej ubytki są zauważalne. By cel ten wdrożyć w życie, koniecznym jest ustanowienie dopłat dla jednostek samorządu
terytorialnego tj. organizatorów publicznego transportu zbiorowego w przypadku odtworzenia pojedynczej linii
komunikacyjnej w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej, w zakresie kwoty deficytu –
ujście tej koncepcji stanowi ustawa z 16.5.2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze
użyteczności publicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1123), która ma moc obowiązującą od 18.7.2019 r. Zgodnie
z zamysłem ustawodawcy, obywatele zamieszkujący poza ośrodkami aglomeracji miejskich mają mieć możliwość
dostępu do poszerzonych, publicznych linii przewozu i równoczesnego korzystania z ulg ustawowych za przejazd,
także u komercyjnych przewoźników. Sposobność tę należy urzeczywistnić analogicznie poprzez finansowy system
wsparcia operatorów przewozu i właściwą dystrybucję środków z budżetu państwa, które są obecnie przedmiotem
prowadzonych prac.
Porównanie stanów prawnych sprzed i po nowelizacji
Zgodnie z art. 78 ust. 1 PublTranspZbU i ustawą z 12.12.2019 r. o zmianie ustawy o publicznym transporcie
zbiorowym, podmioty prowadzące działalność w zakresie regularnego przewozu osób w krajowym transporcie
drogowym, kolejowym, innym szynowym, linowym, linowo-terenowym, morskim i w żegludze śródlądowej mogą ją
nadal wykonywać na podstawie posiadanych uprawnień, jednak nie dłużej niż do 31.12.2020 r. Artykuł 78 ust.
5 PublTranspZbU stanowi zaś, że zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie
drogowym, których termin ważności upływa 31.12.2019 r., zachowują ważność o kolejny rok.
W art. 79 ust. 1 i 2 PublTranspZbU sprecyzowano, że również działalność w zakresie krajowego regularnego
przewozu osób może być podejmowana i wykonywana na podstawie przepisów dotychczasowych, jednak nie dłużej
niż do 31.12.2020 r.; ten sam termin odnosi się do terminu wydawania zezwolenia na ową działalność bądź brak
konieczności przedstawiania stosownego zezwolenia, o ile przewoźnik w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do
końca 2020 r. zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w transporcie
drogowym (art. 82 ust.2 PublTranspZbU).
Podobnie, okres ten, w stosunku do uprzednio obowiązującego – 31.12.2019 r. wyznacza termin ubiegana się przez
przewoźników o rekompensatę na sfinansowanie utraconych przychodów z tytułu stosowania ustawowych uprawnień
do ulgowych przejazdów (art. 80 PublTranspZbU). Do końca roku 2020 r. muszą oni także uwzględniać
uprawnienia pasażerów do ulg (art. 87 ust. 1 i 3 PublTranspZbU).
Od 1.1.2021 r. operatorzy transportu kolejowego mają obowiązek stosowania kas rejestrujących (art. 81
PublTranspZbU) oraz dokonania zgłoszenia do chęci wykonywania przewozu w ramach publicznego transportu
zbiorowego na określonej linii komunikacyjnej (art. 85 ust. 2 PublTranspZbU).

Nowelizacja ustawy o publicznym transporcie zbiorowym wprowadza ważne zmiany dotyczące funkcjonowania transportu zbiorowego w Polsce. Przede wszystkim reguluje kwestie terminów ważności zezwoleń na przewozy oraz dostępność ulg dla pasażerów. Wprowadza także obowiązek stosowania kas rejestrujących przez operatorów transportu kolejowego od 1.1.2021 r. Nowe przepisy mają na celu usprawnienie i rozwój publicznego transportu zbiorowego.