Zmiany w uprawieniach Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Tematyka: prezes UOKiK, rozporządzenie CPC, ochrona konsumentów, egzekwowanie prawa, zakup testowy, przeszukanie, prawa konsumentów

Najważniejszymi zmianami wynikającymi z rozporządzenia CPC są nowe uprawnienia Prezesa UOKiK m.in.
do śledzenia przepływów finansowych i danych, potwierdzenia tożsamości osób zaangażowanych w te
przepływy, a także dokonywania tzw. „zakupów testowych", ingerowania w treść i istnienie strony
internetowej oraz przeprowadzania przeszukania w postępowaniach z zakresu ochrony interesów
konsumentów.
Rozporządzenie Nr 2017/2394 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2017 r. w sprawie współpracy między
organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów
i uchylające rozporządzenie Nr 2006/2004/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG), (Dz.Urz. UE L 345 z 27.12.2017
r., s. 1-26; dalej jako: Rozporządzenie CPC) przewiduje rozszerzenie i wprowadzenie nowych kompetencji organów
odpowiedzialnych za ochronę praw konsumentów i egzekwowanie przepisów prawa w tym zakresie. Rozporządzenie
CPC weszło w życie z dniem 17.1.2020 r.
Rozporządzenie prawa unijnego to akt prawny, który - zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(TFUE) - ma zasięg ogólny, wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
W praktyce oznacza to, że rozporządzenie - co do zasady - nie wymaga transpozycji do prawa krajowego
poszczególnych państw członkowskich.
Sytuacja wygląda jednak nieco inaczej w przypadku Rozporządzenia CPC. Z uwagi na przewidziane tym aktem
prawa unijnego rozszerzenie dotychczas istniejących i przyznanie nowych uprawnień organom ochrony praw
konsumentów konieczne okazuje się wskazanie właśnie w prawie krajowym organu uprawnionego i przypisanie mu
konkretnych kompetencji, o których mowa w art. 9 ust. 3, 4, 5 i 7 tego rozporządzenia.
W związku z tym, w celu wdrożenia do polskiego porządku prawnego Rozporządzenia CPC przygotowano projekt
ustawy o zmianie ustawy z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, opublikowany w dniu 20.1.2020 r.
w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UC15.
Nowe uprawnienia organów ochrony praw konsumentów
Zgodnie z motywem 6 preambuły do Rozporządzenia CPC, w łaściwe organy powinny dysponować minimalnym
zestawem uprawnień w zakresie prowadzenia dochodzeń i egzekwowania przepisów, aby stosować niniejsze
rozporządzenie, szybciej i skuteczniej współpracować ze sobą oraz zniechęcać przedsiębiorców do
popełniania naruszeń objętych niniejszym rozporządzeniem.
Katalog uprawnień minimalnych jest stosunkowo szeroki i obejmuje:
• uprawnienia dochodzeniowe, a wśród nich: dostęp do dokumentów, danych lub informacji (odnoszących się do
naruszenia) oraz żądanie takiego dostępu, przeprowadzanie przeszukania w postępowaniach konsumenckich,
nabywanie towarów i usług jako tzw. „zakup testowy”, w tym - w razie potrzeby - posługując się ukrytą tożsamością,
oraz
• uprawnienia egzekucyjne, czyli: przyjmowanie środków tymczasowych i zobowiązań przedsiębiorcy, w tym także
w zakresie środków zaradczych, informowanie konsumentów o sposobach dochodzenia odszkodowania, pisemne
nakazanie przedsiębiorcy zaprzestania naruszeń, także doprowadzenie do zaprzestania lub zakazania tych
naruszeń, uprawnienia związane z interfejsem internetowym (usunięcie lub ograniczenie dostępu do tego interfejsu
lub nakazanie umieszczenia na nim wyraźnego ostrzeżenia, nakazane dostawcy usług hostingowych usunięcia,
wyłączenia lub ograniczenia dostępu do interfejsu, nakazanie rejestrom domen usunięcia pełnej nazwy domenowej
i umożliwienie właściwemu organowi jej rejestracji), nakładanie kar (z tytułu naruszenia, niewykonania decyzji,
nakazu, środka tymczasowo lub zobowiązania).
Organy krajowe powinny mieć także możliwość wszczynania postępowań z urzędu i publikowania ostatecznych
decyzji, zobowiązań, nakazów wraz z informacjami na temat tożsamości przedsiębiorcy odpowiedzialnego za
naruszenie objęte niniejszym rozporządzeniem.
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów krajowych Prezes UOKiK dysponuje większością z wymienionych
w Rozporządzeniu CPC kompetencji. Kluczowe z punktu widzenia nowelizacji ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów wydają się więc nowe uprawnienia, wykraczające poza dotychczasowe kompetencje polskiego
organu krajowego. Wdrożenia do prawa krajowego wymagają więc uprawnienia takie jak: dostęp do informacji,

„zakup testowy”, uprawnienia związane ze środowiskiem internetowym i- znane już z postępowań
antymonopolowych - przeszukanie.
Dostęp Prezesa UOKiK do informacji
Na uwagę zasługuje przede wszystkim rozszerzenie zakresu informacji, do których dostęp będzie miał Prezes
UOKiK. Rozporządzenie CPC zakłada dostęp organu administracji do informacji o charakterze finansowym, tj.
o przepływach środków finansowych i danych, o tożsamości osób zaangażowanych w te przepływy, także
o rachunkach bankowych oraz własności stron www. Szeroki zakres dostępnych Prezesowi Urzędu informacji ma
ułatwić i przyspieszyć skuteczne realizowanie zadań, w szczególności wykrywanie naruszeń na dynamicznie
rozwijającym się rynku finansowym. Jednocześnie wymaga też szczegółowego uregulowania w prawie krajowym.
„Zakup testowy”
Rozporządzenie CPC zakłada możliwość dokonywania przez pracowników organu ochrony konsumentów tzw.
„zakupów testowych” celem zawarcia umowy, dokonania zakupu i przetestowania towaru lub usługi, co pozwoli na
poznanie i zbadanie mechanizmu działania przedsiębiorcy w toku całej relacji z konsumentem. Na gruncie
dotychczas obwiązujących przepisów możliwe było jedynie skontrolowanie realizacji przez przedsiębiorcę
przedkontraktowych obowiązków informacyjnych, w ramach instytucji tajemniczego klienta (mystery shopping).
Regulacja prawa unijnego umożliwia organowi ukrycie prawdziwej tożsamości, co ma wpłynąć na wykrywalność
naruszeń związanych choćby z odmową lub utrudnianiem realizacji prawa do odstąpienia od umowy zawieranej na
odległość.
Uprawnienia dotyczące interfejsu internetowego
Nowością wynikającą z Rozporządzenia CPC są uprawnienia organu administracji związane ze stroną internetową
przedsiębiorcy. Warto podkreślić, że dotychczas Prezes UOKiK nie posiadał odrębnej podstawy prawnej, która
pozwalałaby mu na działania na tym polu. Z uwagi na fakt, iż są to uprawnienia bardzo daleko idące, głęboko
ingerujące w działalność gospodarczą przedsiębiorcy, wywierające natychmiastowe i często nieodwracalne skutki,
w motywie 14 preambuły do rozporządzenia podkreślono, że mogą być one stosowane tylko w przypadku gdy
brakuje innych skutecznych sposobów na ukrócenie nielegalnych praktyk. Takie środki nie powinny
wykraczać poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest doprowadzenie do zaprzestania lub
zakazanie naruszenia objętego niniejszym rozporządzeniem.
Przeszukanie w postępowaniach z zakresu ochrony praw konsumentów
Instytucja przeszukania jest znana ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Dotychczas dotyczyła ona jedynie
postępowań o charakterze antymonopolowym. Rozszerzenie jej stosowania także na postępowania z zakresu
ochrony praw konsumentów pozwoli organowi na dokładne, skuteczne i szybsze zgromadzenie materiału
dowodowego, a co za tym idzie w pozytywny sposób wpłynie na skuteczność prowadzonych postępowań.
Celem Rozporządzenia CPC i projektowanych przepisów prawa krajowego jest podniesienie poziomu ochrony praw
konsumentów jako słabszej strony stosunku prawnego poprzez zwiększenie skuteczności działania organów,
w realiach polskich Prezesa UOKiK.

Celem Rozporządzenia CPC i projektowanych przepisów prawa krajowego jest podniesienie poziomu ochrony praw konsumentów jako słabszej strony stosunku prawnego poprzez zwiększenie skuteczności działania organów, w realiach polskich Prezesa UOKiK.