Brak miejsca na kontenery a segregacja odpadów

Ustawowy obowiązek segregacji odpadów naruszał lokalizację śmietnika wspólnoty mieszkaniowej na Śląsku, co doprowadziło do konfliktu z inspektorem nadzoru budowlanego. Inspektorzy zwrócili uwagę na niezgodność z przepisami dotyczącą odległości śmietnika od budynku i powołali się na WarTechBudR. Wspólnota argumentowała za istniejącym stanem, jednak organy nadzoru podtrzymały decyzję o rozbiórce.

Tematyka: segregacja odpadów, lokalizacja śmietnika, inspektor nadzoru budowlanego, WarTechBudR, rozbiórka, Naczelny Sąd Administracyjny

Ustawowy obowiązek segregacji odpadów nie uzasadnia lokalizowania śmietników w miejscach
niespełniających kryteriów wskazanych w przepisach.
Do sadowego sporu pomiędzy jedną ze wspólnot mieszkaniowych, a powiatowym inspektorem nadzoru
budowlanego doszło na Śląsku. Chodziło o lokalizację śmietnika. Podczas kontroli przedstawiciele PINB stwierdzili,
że jego umiejscowienie jest niezgodne z przepisami prawa. Wątpliwości inspektorów wzbudziła odległość śmietnika
od okien sąsiedniego budynku. Teren wydzielony na potrzeby składowania śmieci i odpadów gabarytowych dzieliło
tylko 2,68 m od pierwszej kondygnacji i niecałe 7 m od okna na trzecim piętrze. W opinii kontrolerów to stanowczo za
mało, by zostały spełnione warunki techniczne wskazane w przepisach. W tym zakresie PINB powołał się na § 23
ust. 1 rozporządzenia ministra infrastruktury z 12.4.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 1422; dalej: WarTechBudR), według którego odległość
miejsc do gromadzenia odpadów stałych, powinna wynosić co najmniej 10 m – od okien i drzwi do budynków
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi; 3 m – od granicy działki budowlanej; 10 m – od placu zabaw dla
dzieci, boisk dla dzieci i młodzieży oraz miejsc rekreacyjnych. W konsekwencji kontroli PINB nakazał wspólnocie
doprowadzenie do stanu poprzedniego zagospodarowania terenu przez likwidację miejsca do gromadzenia odpadów
stałych.
Wspólnota zaskarżyła powyższa decyzję do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Jej przedstawiciele
argumentowali, że w pozwoleniu na budowę przedmiotowego budynku miejsce do składowania odpadów
przewidziano w wyodrębnionym pomieszczeniu na poziomie 1 budynku, zaś przedmiotowy teren stanowił chodnik
i dojazd, utwardzony kostką betonową. Wspólnota wyjaśniła, iż w budynku znajdują się 32 mieszkania i 13 lokali
użytkowych. Przewidziane w pozwoleniu na budowę pomieszczenie jest zbyt małe i wyklucza możliwość stosowania
kontenerów do zbiórki surowców wtórnych zgodnie z uchwałą Rady Miasta w tym zakresie. Już w dacie wydania
pozwolenia na budowę nie były spełnione wymogi § 22 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 4 WarTechBudR (1. Na działkach
budowlanych należy przewidzieć miejsca na pojemniki służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych,
z uwzględnieniem możliwości ich segregacji. 2. Miejscami, o których mowa w ust. 1, mogą być: 2) wyodrębnione
pomieszczenia w budynku, mające posadzkę powyżej poziomu nawierzchni dojazdu środka transportowego
odbierającego odpady, lecz nie wyżej niż 0,15 m, w tym także dolne komory zsypu z bezpośrednim wyjściem na
zewnątrz, zaopatrzonym w daszek o wysięgu co najmniej 1 m i przedłużony na boki po co najmniej 0,8 m, mające
ściany i podłogi zmywalne, punkt czerpalny wody, kratkę ściekową, wentylację oraz sztuczne oświetlenie; 4)
utwardzone place z nadziemnymi otworami wrzutowymi i podziemnymi lub częściowo podziemnymi kontenerami).
Ponieważ na terenie budynku oraz działki przynależnej nie ma innego miejsca na składowanie surowców wtórnych,
kontenery ustawiono w danym miejscu kilka lat wcześniej, a następnie wykonano jedynie ogrodzenie. Na sąsiedniej
działce znajduje się trawnik, a dalej osiedlowy parking samochodowy, przy czym władający tym terenem nie zgłaszał
sprzeciwu. Sporny śmietnik funkcjonował zatem jako miejsce do gromadzenia surowców wtórnych po wejściu w życie
ustawy w tym zakresie. Wspólnota wniosła o usankcjonowanie istniejącego stanu, który w jej mniemaniu zapewniał
właściwe gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego nie poparł jednak tego wniosku. W opinii tego organu nie ma możliwości
dokonania robót budowlanych tak, by śmietnik spełniał kryteria określone w WarTechBudR, co skutkuje tym, że
jedynym możliwym do zastosowania rozwiązaniem jest to wnioskowane wcześniej przez PINB – rozbiórka.
Wspólnota zaskarżyła decyzję WINB do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Domagała się
stwierdzenia jej nieważności, względnie uchylenia decyzji organów obu instancji oraz zasądzenia zwrotu kosztów
postępowania. Wśród zarzutów stawianych organom nadzoru budowlanego był m.in. ten o braku uwzględnienia tzw.
słusznego interesu mieszkańców. Dodatkowo zdaniem wspólnoty wykonanie decyzji było fizycznie nierealne – jak już
wspomniano powyżej, na jej terenie brak było bowiem przestrzeni, w której można by zlokalizować miejsce do
gromadzenia surowców wtórnych tak, aby spełniało ono warunki rozporządzenia.
Pomimo takiej argumentacji WSA w Gliwicach podtrzymał w mocy decyzję organu nadzoru. Według sądu WINB
i PINB nie miały innej możliwości, jak nakazać rozbiórkę. Wspólnota skierowała sprawę do Naczelnego Sądu
Administracyjnego, który w wyroku z 9.1.2020 r. (II OSK 171/18) oddalił skargę kasacyjną. Składu orzekającego nie
przekonały argumenty wspólnoty co do tego, że decyzje nadzoru budowlanego blokują możliwość selektywnego
zbierania odpadów oraz gromadzenia tzw. gabarytów na terenie nieruchomości. Uzasadniając swoje stanowisko
NSA stwierdził, że PINB i WINB nie naruszył żadnych przepisów, a sam fakt, że z biegiem lat został wprowadzony
ustawowy obowiązek segregacji odpadów nie uzasadnia lokalizowania śmietników w miejscach niespełniających
kryteriów wskazanych w WarTechBudR.

Wyrok NSA z 9.1.2020 r. (II OSK 171/18)

Decyzje organów nadzoru budowlanego zostały potwierdzone przez NSA, który uznał, że obowiązek segregacji odpadów nie usprawiedliwia lokalizacji śmietników poza wyznaczonymi kryteriami. Wspólnota przegrała proces sądowy, a śmietnik ostatecznie został skierowany do rozbiórki.