Kwarantanna w dobie koronawirusa, rodzaje i zasady stosowania

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 13.3.2020 r. wprowadzono obowiązkową kwarantannę dla osób przekraczających granice Rzeczypospolitej Polskiej. Publikacja analizuje różnice między kwarantanną ministerialną a wynikającą z ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń oraz problemy praktyczne z ich stosowaniem.

Tematyka: kwarantanna, koronawirus, Minister Zdrowia, epidemia, decyzja administracyjna, inspektor sanitarny, zarządzenie, przepisy prawne, obowiązek, egzekucja, skrócenie kwarantanny

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 13.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej
Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r., poz. 433) po raz pierwszy wprowadzono
obowiązkową kwarantannę dla osób przekraczających granice Rzeczypospolitej Polskiej tzw. kwarantannę
„ministerialną”. Kwarantanna ta została podtrzymana w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 20.3.2020r. (Dz. U.
z 2020 r., poz. 491) w sprawie ogłoszenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stan epidemii. Czym różni
się ta kwarantanna od kwarantanny wynikającej z ustawy z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239)?
Kwarantanna na mocy ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
Na mocy ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1239), państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może, w drodze
decyzji nałożyć kwarantannę na osobę:
- zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną,
- osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną,
- osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego. (art. 5 ust. 1 pkt. 1 lit f w zw.
z art. 33 ust. 1 ustawy)
Osoba, która miała kontakt z osobą chorą lub podejrzaną o zakażenie obejmowana jest kwarantanną decyzją
administracyjną. Decyzji takiej nadawany jest rygor natychmiastowej wykonalności. W przypadku wykluczenie
podejrzenia zakażenia koronawirusem na mocy kolejnej decyzji administracyjnej (podstawa prawna art. 162 KPA)
z osoby zdejmowany jest obowiązek kwarantannowania – wydawana jest decyzja wygaszająca poprzednią decyzję.
Kwarantanna tzw. „ministerialna”
Od 15.3.2020r. na mocy najpierw rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia na
obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 433) a obecnie na mocy
rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 20.3.2020r. w sprawie ogłoszenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stan
epidemii (Dz. U. z 2020 r. poz. 491) osoba przekraczająca granicę państwową, w celu udania się do swojego miejsca
zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana odbyć, po przekroczeniu granicy
państwowej, obowiązkową kwarantannę, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 34 ust. 5 ustawy
z dnia 5.12. 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239),
trwającą 14 dni, licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia
7.3. 2020 r. w sprawie wykazu chorób powodujących powstanie obowiązku kwarantanny lub nadzoru
epidemiologicznego oraz okresu obowiązkowej kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego (Dz. U. z 2020 r. poz.
376) aktualizuje wykaz chorób powodujących obowiązek kwarantanny.
Obowiązek odbycia obowiązkowej kwarantanny na mocy § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia (Dz. U. z 2020 r. poz. 491),
jest równoważny z obowiązkiem wynikającym z art. 34 ust. 2 ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239). W tym przypadku jednak decyzji organu inspekcji
sanitarnej nie wydaje się. Osoba odbywająca obowiązkową kwarantannę informuje pracodawcę o jej odbywaniu.
Informację tę przekazuje się za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez
telefon.
Różnice i problemy natury praktycznej w stosowaniu obu rodzajów kwarantann
1. Krąg osób obowiązanych do podania się kwarantannie
O ile w przypadku kwarantanny obowiązującej na podstawie decyzji administracyjnej istnym jest ustalenie czy
zaistniała jedna z trzech okoliczności a mianowicie, że osoba jest zakażona albo chora na chorobę zakaźną albo jest
osoba podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną albo miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika
chorobotwórczego. W przypadku kwarantanny obowiązującej z mocy rozporządzenia nie jest koniecznym ustalanie
tych elementów. Obowiązek kwarantanny rodzi już samo przekroczenie granicy RP. Obejmuje on zatem wszystkie
osoby nawet te zdrowe. Obowiązek odbycia kwarantanny „ministerialnej” w przeciwieństwie do kwarantanny
wynikającej z decyzji administracyjnej doznaje pewnych wyjątków podmiotowych. I tak z obowiązku odbycia
kwarantanny po przekroczeniu granic RP zwolnieni są kierowcy nawet w przypadku gdy przekraczają granice w celu
udania się na odpoczynek, pracownicy służb bezpieczeństwa (żołnierzy Sił Zbrojnych RP lub żołnierzy wojsk

sojuszniczych, funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Ochrony
Państwa, wykonujących zadania służbowe).
2. Forma prawna nakaz
Obowiązek odbycia kwarantanny na mocy ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239), skuteczny jest po wydaniu decyzji administracyjnej obwarowanej
wszystkim wymogami przewidzianymi w kodeksie postępowania administracyjnego. Co istotne taka decyzja jest
zaskarżalna do organu wyższej instancji. Z uwagi jednak na nadanie jest z mocy ustawy rygory natychmiastowej
wykonalności nie ulega on wstrzymaniu do czasu rozpatrzenia sprawy przez organ drugiej instancji. Od decyzji
organu drugiej instancji przysługuje również skarga do sądu administracyjnego.
Inaczej kształtuje się sytuacja osób objętych kwarantanna „ministerialną”. W tym przypadku decyzji organu inspekcji
nie wydaje się. Obowiązek odbycia kwarantanny wynika z mocy rozporządzenia. Ma on jednak skutki jak decyzja
administracyjna. Należy jednak wskazać na fakt, iż skoro decyzja nie jest wydawana to nie przysługuje na taki
obowiązek żaden środek zaskarżenia.
3. Egzekucja nakazu
Decyzje wydane na mocy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi egzekwowane
są na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W tym przypadku organ inspekcji
sanitarnej jest jednocześnie wierzycielem, jak i organem egzekucyjnym. Wydaje zatem upomnienie a po
bezskutecznym upływie terminu wszczyna postępowanie wydając tytuł wykonawczy i stosując środek egzekucyjny.
Do egzekucji obowiązku poddania się kwarantannie z mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia również ma
zastosowanie ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W tym przypadku jednak organ inspekcji
sanitarnej jest jedynie wierzycielem. Organem egzekucyjnym a więc stosującym środki egzekucyjne jest wojewoda.
4. Skrócenie lub zwolnienie z kwarantanny
W przypadku kwarantanny obowiązującej na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych u ludzi zmiana decyzji może nastąpić tylko na mocy przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.
Zmiana dokonywana jest zatem w drodze decyzji.
W przypadku kwarantanny „ministerialnej” rozporządzenie dopuszcza możliwość skrócenia lub zwolnienia z odbycia
kwarantanny. Państwowy inspektor sanitarny właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu, w których
ma być obowiązkowa kwarantanna, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 34 ust. 5 ustawy
z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lub inny upoważniony przez
Głównego Inspektora Sanitarnego państwowy inspektor sanitarny, w uzasadnionych przypadkach decyduje
o skróceniu lub zwolnienia z obowiązku jej odbycia. W tym przypadku, zdaniem autora, również koniecznym będzie
wydanie decyzji administracyjnej pomimo, iż obowiązek wynika z mocy prawa. Skoro bowiem użyto sformułowania
„decyduje” oznacza to, iż rozstrzygniecie organu inspekcji powinno nastąpić w drodze decyzji administracyjnej.

Kwarantanna ministerialna nakłada obowiązek kwarantanny na wszystkie osoby przekraczające granicę RP, nawet zdrowe. Decyzja o skróceniu lub zwolnieniu z kwarantanny może być podjęta przez inspektora sanitarnego. Publikacja analizuje także formę prawną nakazu oraz egzekucję nakazu kwarantanny.