Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania skrzynki podawczej na platformie ePUAP jest obowiązkiem organu administracji publicznej
Do obowiązków organów administracji publicznej należy zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemów służących do komunikacji z nimi. Brak elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP może stanowić naruszenie prawa, jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Sprawa dotyczyła bezczynności Dyrektora Biblioteki Publicznej w udostępnieniu informacji publicznej.
Tematyka: elektroniczna skrzynka podawcza, ePUAP, obowiązki administracji publicznej, informacja publiczna, bezczynność organu, orzecznictwo sądów administracyjnych
Do obowiązków organów administracji publicznej należy zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemów służących do komunikacji z nimi. Brak elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP może stanowić naruszenie prawa, jak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Sprawa dotyczyła bezczynności Dyrektora Biblioteki Publicznej w udostępnieniu informacji publicznej.
Do obowiązków organów administracji publicznej należy zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemów służących do komunikacji z tymi organami. Wobec tego, brak elektronicznej skrzynki podawczej danego podmiotu na elektronicznej platformie usług administracji, tj. ePUAP lub jej nieobsługiwanie jest ewidentnym i niedającym się niczym usprawiedliwić naruszeniem prawa przez ten organ - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku. Stan faktyczny Przedmiotem rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku skargi była bezczynność organu administracji publicznej - Dyrektora Biblioteki Publicznej w sprawie udostępnienia informacji publicznej. W ocenie Skarżącego bezczynność ta polegała na nieudostępnieniu w trybie ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1429 ze zm.; dalej jako: DostInfPubU) żądanej przez niego w piśmie informacji dotyczącej ilości osób zatrudnionych w bibliotece wraz z wyszczególnieniem nazwy stanowisk oraz formy zatrudnienia. Stanowisko organu administracji publicznej Organ wskazał, że elektroniczna skrzynka podawcza została założona na platformie ePUAP, jednak potwierdzenie o jej założeniu i autoryzacji nie zostało odczytane przez osobę uprawnioną do dostępu do ww. skrzynki, czyli pełniącego obowiązki Dyrektora Biblioteki Publicznej. Powodem braku odczytania potwierdzenia z Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji była absencja chorobowa tej osoby (zwolnienie lekarskie). Z tego samego powodu także wniosek Skarżącego o udzielenie informacji publicznej nie został odczytany. W ocenie organu administracji publicznej udzielenie Skarżącemu odpowiedzi nie było możliwe z przyczyn niezależnych od organu (choroba jedynej osoby uprawnionej do udzielania informacji publicznej). Odnosząc się do podniesionego przez Skarżącego zarzutu bezczynności Dyrektora Biblioteki Publicznej, organ administracji publicznej zauważył, że ostatecznie jednak informacja publiczna została Skarżącemu udostępniona, co nastąpiło w formie papierowej, niezwłocznie po otrzymaniu wniosku wraz ze skargą. Z tego względu organ nie zgodził się z twierdzeniem Skarżącego o bezczynności. Dostęp do informacji publicznej Sąd orzekający w niniejszej spawie zwrócił uwagę na fakt, że problematyka związana z obowiązkiem udostępniania różnorodnych informacji obejmujących działalność bibliotek publicznych była już wielokrotnie oceniana w orzecznictwie sądów administracyjnych (np. wyrok NSA z 5.3.2015 r., I OSK 724/14). Powyższe wyczerpuje temat, niesporny między stronami, że Dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Między stronami nie było też sporne, że informacje dotyczące ilości osób zatrudnionych wraz z podaniem stanowiska i formy zatrudnienia pracowników jednostki samorządu terytorialnego finansowanej ze środków publicznych stanowią informację publiczną. Wniosek o udzielenie informacji publicznej WSA w Gdańsku podkreślił, że rozważenia wymaga, czy skierowanie wniosku o udzielenie informacji publicznej na skrzynkę ePUAP organu stanowiło skuteczne wniesienie wniosku, zwłaszcza w świetle podniesionych przez organ okoliczności braku uruchomienia tej skrzynki w organie na dzień wystosowania wniosku. Udzielając odpowiedzi na tak sformułowane pytanie, WSA w Gdańsku wskazał, że stosownie do treści art. 10 ust. 1 DostInfPubU informacja publiczna jest udostępniana na wniosek. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ustalono natomiast, że za wniosek pisemny uznać również należy przesłanie zapytania pocztą elektroniczną (e-mail) i to nawet wtedy, gdy do jego autoryzacji nie zostanie użyty podpis elektroniczny (wyrok NSA z 16.3.2009 r., I OSK 1277/08). Wobec prawnej dopuszczalności wnoszenia podań drogą elektroniczną do obowiązków organów administracji publicznej należy zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemów służących do komunikacji z tymi organami. Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy WSA w Gdańsku zauważył, że obowiązkiem biblioteki publicznej było przede wszystkim założenie i posiadanie elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP (art. 16 ust. 1a ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 346 ze zm.; dalej jako: InformPodPublU). Elektroniczna skrzynka podawcza na platformie ePUAP Stosownie do treści art. 3 pkt 17 InformPodPublU, elektroniczna skrzynka podawcza to dostępny publicznie środek komunikacji elektronicznej służący do przekazywania dokumentu elektronicznego do podmiotu publicznego przy wykorzystaniu powszechnie dostępnego systemu teleinformatycznego. Natomiast ePUAP, czyli elektroniczna platforma usług administracji to, stosownie do treści art. 3 pkt 13 InformPodPublU, system teleinformatyczny, w którym instytucje publiczne udostępniają usługi przez pojedynczy punkt dostępowy w sieci Internet. W doktrynie podkreśla się, że elektroniczna skrzynka podawcza nie jest kontem pocztowym. Zgodnie z prezentowanym stanowiskiem jest ona pewnym kompleksowym, konfigurowalnym podsystemem, posiadającym indywidualną, unikatową nazwę tworzoną przez podmiot zakładający konto na ePUAP. Skuteczność wniesienia wniosku Brak elektronicznej skrzynki podawczej danego podmiotu (lub jej nieobsługiwanie) jest ewidentnym i niedającym się niczym usprawiedliwić naruszeniem prawa powszechnie obowiązującego. Wszelkie skutki trudności, błędów czy nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami np. poczty elektronicznej czy systemu ePUAP nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów, a więc na podmioty korzystające z konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej (postanowienie NSA z 5.11.2015 r., I OZ 1414/15). Powyższe oznacza, że nie stanowi usprawiedliwienia organu brak obsługiwania ePUAP wskutek niezałożenia czy wadliwej organizacji działania poprzez umożliwienie obsługi jednej tylko osobie. Wadliwości te obciążają organ, a to oznacza, że Skarżący skutecznie wniósł o udostępnienie informacji publicznej w dniu wysłania wniosku i nie ma znaczenia data zapoznania się organu z treścią wniosku dostarczonego za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej. Bezczynność organu administracji publicznej Sąd orzekający, odnosząc się do podniesionej przez Skarżącego kwestii bezczynności organu administracji publicznej, zauważył, że z taką sytuacją mamy do czynienia wtedy gdy organ nie rozpoznał złożonego wniosku w prawnie ustalonym terminie. Co więcej, rozpoznając sprawę ze skargi na bezczynność sąd musi uwzględnić stan faktyczny z daty orzekania. Jeżeli bowiem w toku postępowania sądowoadministracyjnego, przed dniem orzekania w sprawie ze skargi na bezczynność, organ administracji publicznej wydał akt lub dokonał czynności, chociażby z przekroczeniem ustawowych terminów, oznacza to, że organ nie pozostaje w stanie bezczynności (postanowienie NSA z 11.9.2012 r., I OSK 1979/12). Wobec tego, że z treści odpowiedzi na skargę, którą Skarżący otrzymał wynika, iż wnioskowana informacja została udostępniona po wniesieniu skargi, uznać należało, że organ nie pozostawał już w bezczynności, a postępowanie w sprawie w rozpatrywanej części stało się bezprzedmiotowe. Rażące naruszenie prawa Niezależnie od powyższego WSA w Gdańsku podkreślił, że wydanie przez organ decyzji, czy też udostępnienie informacji publicznej, jak to ma miejsce w rozpatrywanej sprawie, nie zwalnia sądu z obowiązku rozpoznania skargi w zakresie orzekania w przedmiocie stwierdzenia czy bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz od obowiązku rozważenia zasadności wymierzenia organowi grzywny z tego tytułu (postanowienia NSA z 26.7.2012 r., II OSK 1360/12). W rozpatrywanej sprawie WSA w Gdańsku stwierdził, że bezczynność Dyrektora nie nastąpiła z rażącym naruszeniem prawa z uwagi na bezsporną okoliczność, że organ uczynił zadość żądaniu skarżącego (udostępnił informację publiczną). Z rażącym naruszeniem prawa w sytuacji bezczynności organu mielibyśmy do czynienia w sytuacji, gdyby organ w ogóle pozostawił wniosek Skarżącego bez odpowiedzi w jakiejkolwiek formie bądź przewlekał ustosunkowanie się do niego. Taka zaś sytuacja nie zachodziła w niniejszej sprawie. Stanowisko wyrażone w analizowanym wyroku jest zgodne z dotychczasową (jednoznaczną i stanowczą) linią orzeczniczą sądów administracyjnych. W orzecznictwie nie ma wątpliwości co do tego, że obowiązkiem organu, a nie obywatela, jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania skrzynki odbiorczej, niezależnie od tego czy chodzi o skrzynkę mailową czy też o elektroniczną skrzynkę podawczą na platformie ePUAP. Wykorzystanie nowoczesnych technologii staje się standardem w komunikacji pomiędzy obywatelami a jednostkami administracji publicznej. W dobie gospodarki cyfrowej urzędy stoją przed wyzwaniem (i koniecznością) zapewnienia takich rozwiązań informatycznych i technologicznych, które pozwolą na skuteczną i efektywną komunikację także w postaci cyfrowej. Wyrok WSA w Gdańsku z 29.1.2020 r., II SAB/Gd 117/19
W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się konieczność zapewnienia prawidłowego funkcjonowania skrzynek podawczych na platformie ePUAP. Organizacje publiczne muszą dbać o efektywną komunikację cyfrową z obywatelami. Wyrok WSA w Gdańsku z 29.1.2020 r., II SAB/Gd 117/19 podsumowuje znaczenie tego obowiązku.