Komornik może zostać wpisany na listę adwokatów
Zajmowanie stanowiska komornika a wpis na listę adwokatów - czy jest możliwe jednoczesne pełnienie obu funkcji? Sprawa A.G. składającego wniosek o wpis na listę adwokatów, mimo pełnienia funkcji komornika sądowego, budzi kontrowersje. Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu przyjrzeć się ma czy wykonywanie obu zawodów jest zgodne z przepisami prawa.
Tematyka: komornik, adwokat, lista adwokatów, Naczelny Sąd Administracyjny, wpis na listę adwokatów, funkcja komornika, przepisy prawne
Zajmowanie stanowiska komornika a wpis na listę adwokatów - czy jest możliwe jednoczesne pełnienie obu funkcji? Sprawa A.G. składającego wniosek o wpis na listę adwokatów, mimo pełnienia funkcji komornika sądowego, budzi kontrowersje. Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu przyjrzeć się ma czy wykonywanie obu zawodów jest zgodne z przepisami prawa.
Zajmowanie stanowiska komornika nie może zostać uznane na podstawie art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26.5.1982 r. - Prawo o adwokaturze (t. j.: Dz.U. z 2019 r., poz. 1513; dalej jako: PrAdw) za przesłankę odmowy uwzględnienia wniosku o wpis na listę adwokatów. Zakaz łączenia zawodu adwokata z jednoczesnym obejmowaniem stanowisk w organach wymiaru sprawiedliwości, jest natomiast przesłanką skreślenia z listy adwokatów członka palestry, który decyduje się na objęcie stanowiska komornika – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. A.G. złożył wniosek o wpis na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w K., powołując się na zajmowanie stanowiska komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. Okręgowa Rada Adwokacka w K. odmówiła uwzględnienia wniosku, zaś Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej utrzymało w mocy zaskarżoną uchwałę. Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 4 PrAdw, okręgowa rada adwokacka skreśla adwokata z listy m.in. w wypadku objęcia stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości. W ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej z wykładni celowościowej tej regulacji wynika, że ustawodawca zamierzał przeciwdziałać sytuacji, w której jedna osoba łączyłaby zajmowanie stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości ze statusem adwokata, bez względu na kolejność nabycia uprawnień do wykonywania obydwu zawodów oraz sam fakt ich wykonywania. A.G. jest komornikiem i nie złożył deklaracji o rezygnacji z tego stanowiska po ewentualnym uzyskaniu wpisu. Minister Sprawiedliwości po rozpoznaniu odwołania A.G. utrzymał w mocy zaskarżoną uchwałę uznając, że wykładnia celowościowa, funkcjonalna i systemowa art. 65 pkt 1 i art. 72 ust. 1 pkt 4 PrAdw prowadzą do wniosku, iż łączenie funkcji komornika ze statusem adwokata stwarza a priori konflikt interesów stanowiąc o braku rękojmi do wykonywania tego zawodu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną decyzję oraz uchwały organów samorządu adwokackiego stwierdzając, że okręgowa rada adwokacka może odmówić wpisu na listę adwokatów wyłącznie wtedy, gdy wpis naruszyłby przepisy art. 65 pkt 1-3 PrAdw. Konieczne jest rozróżnienie posiadania uprawnień do wykonywania zawodu adwokata i rzeczywistego wykonywania tego zawodu, które jest możliwe po złożeniu ślubowania i wyznaczeniu siedziby zawodowej po uprzednim zawiadomieniu właściwej rady adwokackiej. W ocenie Sądu wpis na listę adwokatów nie rodzi obowiązku wykonywania zawodu adwokata, dlatego złożenie wniosku o wpis nie stwarza obowiązku zrzeczenia się swojego dotychczasowego stanowiska przez komornika sądowego. Art. 72 ust. 1 pkt 4 PrAdw ma zastosowanie do osoby posiadającej już status adwokata, a nie do osoby, która dopiero ubiega się o wpis na listę adwokatów. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że mimo częściowo błędnego uzasadnienia orzeczenie Sądu I instancji odpowiada prawu i oddalił skargi kasacyjne Ministra Sprawiedliwości i Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Jak wyjaśniono, wpis na listę adwokatów przy braku sprzeciwu Ministra Sprawiedliwości w ustawowo zakreślonym terminie pociąga za sobą konieczność złożenia ślubowania i wyznaczenia przez adwokata siedziby zawodowej. Wbrew stanowisku Sądu I instancji, wpis ten statuuje zatem adwokata i ma na celu umożliwienie mu podjęcia czynności zawodowych, a nie stworzenie odrębnego statusu adwokata niewykonującego czynności zawodowych (zob. wyrok NSA z 26.10.2018 r., II GSK 969/18; wymienione w tekście orzeczenia NSA są opublikowane na: orzeczenia.nsa.gov.pl). Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że w art. 68 ust. 4 PrAdw określono zamknięty katalog przesłanek odmowy wpisu na listę adwokatów, zaś art. 72 ust. 1 pkt 4 PrAdw nie ma zastosowania w sytuacji, gdy osoba pełniąca stanowisko w organach wymiaru sprawiedliwości ubiega się o wpis na listę adwokatów (zob. wyrok NSA z 24.5.2013 r., II GSK 302/12; wyrok NSA z 16.12.2008 r., II GSK 594/08). W uzasadnieniu wyroku, odnosząc się do twierdzeń Ministra Sprawiedliwości o braku rękojmi skarżącego do wykonywania zawodu adwokata, wskazano, że przez rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata należy rozumieć zespół cech charakteru i zachowań w sferze zawodowej i prywatnej składających się na etyczno-moralny wizerunek osoby zaufania publicznego, na której nie ciążą żadne zarzuty podważające jej wiarygodność (zob. wyrok NSA z 17.11.2017 r., II GSK 447/16). Oba elementy stanowiące warunki wpisu na listę adwokatów, czyli nieskazitelny charakter i rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu należy traktować jako elementy ze sobą powiązane. W wyniku czego brak cech składających się na pojęcie nieskazitelnego charakteru takich jak m.in.: uczciwość w życiu prywatnym i zawodowym, pracowitość, rzetelność, samokrytycyzm, musi rzutować na rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata. Jest to również rodzaj prognozy przyszłych postaw budowanej w oparciu o postawę dotychczasową, zaś ocena ta dokonuje się na przestrzeni czasowej dotychczasowego życia kandydata (zob. wyrok NSA z 20.1.2010 r., II GSK 324/09). Jednak oprócz tych dwóch elementów art. 65 pkt 1 PrAdw nie zawiera żadnej innej przesłanki składającej się na pojęcie rękojmi, d latego art. 72 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 65 pkt 1 PrAdw nie mogą być interpretowane w ten sposób, że brak deklaracji ustąpienia ze stanowiska komornika należy a priori uznać za tożsame z brakiem rękojmi należytego wykonywania zawodu adwokata. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że sytuacja, w której osoba pozostająca na stanowisku komornika wykonywałby zawód adwokata jest nie do zaakceptowania, jednak skarżący nie złożył deklaracji, iż zamierza wykonywać zawód komornika po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów. Wyrok NSA z 9.1.2020 r., II GSK 3666/17
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że brak deklaracji ze strony A.G. o rezygnacji z funkcji komornika po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów nie musi skutkować automatycznym brakiem rękojmi do wykonywania zawodu adwokata. Wyrok ten wyjaśnia istotę przepisów dotyczących wpisu na listę adwokatów w kontekście zajmowania stanowiska komornika.