Administracyjne kary pieniężne nakładane przez inspektora sanitarnego za naruszenie obowiązków wprowadzonych w związku ze stanem epidemii

Ustawa z 31.3.2020 r. wprowadza nowe reżimy odpowiedzialności administracyjnej za naruszenie norm związanych z COVID-19, w tym administracyjne kary pieniężne nakładane przez inspektora sanitarnego. Kary te dotyczą m.in. braku stosowania się do nakazów i zakazów w stanie zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii.

Tematyka: inspektor sanitarny, kary pieniężne, COVID-19, epidemia, przepisy, odpowiedzialność administracyjna, ordynacja podatkowa, ZapobChoróbU, KoronawirusU

Ustawa z 31.3.2020 r. wprowadza nowe reżimy odpowiedzialności administracyjnej za naruszenie norm związanych z COVID-19, w tym administracyjne kary pieniężne nakładane przez inspektora sanitarnego. Kary te dotyczą m.in. braku stosowania się do nakazów i zakazów w stanie zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii.

Ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 567; dalej jako:
ZmKoronawirusU) oraz ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych
nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568; dalej jako:
ZmKoronawirusU20) wprowadza za naruszenie norm sankcjonowanych w związku z pandemią COVID-19
obok     odpowiedzialności    wykroczeniowej,    karnej    i egzekucyjnej    także     odpowiedzialność
administracyjnoprawną opartą na zastosowaniu administracyjnych kar pieniężnych. Jakie kary może nałożyć
inspektor sanitarny i za jakie przewinienia? Czy do kar tych mają zastosowanie przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego?
Ustawodawca zaprojektował dwa odrębne reżimy przedmiotowej odpowiedzialności, tj. wynikający z:
• ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz.
1239; dalej jako: ZapobChoróbU - rozdział 8a „Kary pieniężne”);
• ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem
COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2020 r. poz. 374; dalej jako: KoronawirusU; Rozdział 2a „Administracyjne kary pieniężne")
Kary pieniężne wprowadzone do ZapobChoróbU
ZmKoronawirusU20 wprowadziła do ZapobChoróbU Rozdział 8a „Kary pieniężne”. Kary te wymierza w drodze
decyzji administracyjnej państwowy powiatowy inspektor sanitarny albo państwowy graniczny inspektor sanitarny.
W myśl art. 48a ust. 1 ZapobChoróbU kto w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie stosuje się do
ustanowionych na podstawie art. 46 lub art. 46b ZapobChoróbU nakazów, zakazów lub ograniczeń, o których mowa
w:
I. rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 20.3.2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu
epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
II. rozporządzeniu Rady Ministrów z 31.3.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów
i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 566)
podlega administracyjnej karze pieniężnej.
Kary pieniężne wymierzane są w zależności od naruszenia w wysokości:
1) od 5 000 zł do 30 000 zł za naruszenie nakazów i zakazów dotyczących czasowego ograniczenie określonego
sposobu przemieszczania się, obowiązku poddania się kwarantannie; nakazu ewakuacji w ustalonym czasie
z określonych miejsc, terenów i obiektów; nakazu lub zakazu przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz
na określonych obszarach; zakazu opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie; nakaz
określonego sposobu przemieszczania się.
2) od 10 000 zł do 30 000 zł za naruszenie czasowych ograniczeń lub zakazu obrotu i używania określonych
przedmiotów lub produktów spożywczych, czasowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;
3) od 10 000 zł do 30 000 zł za naruszenie czasowego ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub
zakładów pracy; zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności; obowiązku wykonania określonych
zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych,
usługowych, handlowych lub innych obiektów, czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności
przedsiębiorców; czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia;
4) od 5000 zł do 10 000 zł za naruszenie nakazu udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia
środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,
5) od 5000 zł do 10 000 zł za naruszenie obowiązku przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust.
3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych; obowiązku
poddania się badaniom lekarskim oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów przez osoby chore
i podejrzane o zachorowanie;


Decyzja w sprawie kary pieniężnej podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia. Decyzję tę
doręcza się niezwłocznie. W przypadku ponownego popełnienia takiego samego czynu, o którym mowa w ust. 1 lub
2, wysokość kary pieniężnej:
1) jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie;
2) ustala się, dokonując powiększenia o 25% wysokości kary pieniężnej ustalonej zgodnie z pkt 1.
Egzekucja nałożonych kar pieniężnych następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Kary pieniężne stanowią dochód budżetu państwa i są wpłacane w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji. Kary te są
wpłacane na rachunek bankowy właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej. W zakresie nieuregulowanym
w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja
podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.).
Uregulowania w KoronawirusU
O ile katalog naruszeń za które może być nałożona administracyjna kara pieniężna przez inspektora sanitarnego na
podstawie ZapobChoróbU jest bardzo szeroki, to już ZmKoronawirus20 wprowadza tylko jedną karę. Nowy art.
15zzzn ust. 1 KoronawirusU upoważnia państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych do nałożenia w drodze
decyzji administracyjnej kary pieniężnej w razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji, kwarantanny lub
izolacji w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID-19, nałożonego przez właściwy
organ lub wynikającego z przepisów prawa. Kara ta nakładana jest w kwocie do 30 000 zł. Stwierdzenie naruszenia
obowiązku tych może nastąpić w szczególności na podstawie ustaleń Policji, innych służb państwowych lub innych
uprawnionych podmiotów.
Czy do kar pieniężnych nakładanych przez inspektorów sanitarnych mają zastosowanie przepisy kodeksu
postępowania administracyjnego?
Przepis art. 189a KPA stanowi, że w przypadku gdy przepisy odrębne regulują dane kwestie związane
z wymierzaniem administracyjnych kar pieniężnych to przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie
stosuje się w tym zakresie. O ile zatem do kar pieniężnych nakładanych na podstawie KoronawirusU w pełni
zastosowanie mają przepisy KPA to już w przypadku kar nakładanych na podstawie ZapobChoróbU kwestia ta nie
jest taka jasna.
W przypadku pierwszych kar znajdą zastawanie przepisy dotyczące dyrektyw wymiaru kar, siły wyższej, odstąpienia
od nałożenia kary, przedawnienia nałożenia kary, przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia, przedawnienia
egzekucji administracyjnych kar pieniężnych, ulgi w wykonaniu kar.
W przypadku kar z ZapobChoróbU ustawodawca wprowadził odesłanie do Działu III OrdPU, co powoduje wyłączenie
zastosowania znacznej części przepisów działu IVa KPA między innymi dotyczących ulg w spłacie zobowiązania czy
przedawnienia.
Wprowadzenie dwóch odrębnych reżimów wymierzania kar i zastosowanie do jednego z nich przepisów KPA
a do drugiego OrdPU jest niczym nie uzasadnione i może rodzić problemy praktyczne.







Administracyjne kary pieniężne za naruszenia związane z COVID-19 wynoszą od 5 000 zł do 30 000 zł, w zależności od rodzaju przewinienia. Decyzje w tej sprawie są natychmiastowo wykonywane, a ich ponowne popełnienie skutkuje zwiększeniem kary o 25%.