Treść pouczenia w decyzji w czasie stanu epidemii COVID-19

Pouczenie w decyzji na gruncie KPA zgodnie z przepisem art. 107 § 1 pkt 7 i 9 KPA zawiera informacje dotyczące odwołania, zrzeczenia się odwołania, wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi, opłat oraz prawa pomocy. Brak lub wadliwe pouczenie to wada decyzji podlegająca usunięciu. Skutki błędnego pouczenia określa art. 112 KPA.

Tematyka: pouczenie, decyzja, KPA, odwołanie, zrzeczenie, powództwo, sprzeciw, skarga, opłata, prawo pomocy, KoronawirusU, COVID-19, bieg terminów, zawieszenie terminu, proces sądowy, stan epidemii

Czy w pouczeniu o przysługującym stronie środku zaskarżenia decyzji należy uwzględnić także regulacje
KoronawirusU odnoszące się do zawieszenia biegu terminu do dokonania czynności procesowej?
Pouczenie w decyzji na gruncie KPA
Zgodnie z przepisem art. 107 § 1 pkt 7 i 9 KPA decyzja zawiera pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej
odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania; a w przypadku decyzji,
w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do
sądu administracyjnego - pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz
wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo
podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę
o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.
Brak pouczenia albo wadliwe pouczenie to wada decyzji, która jednakże podlega usunięciu w trybie uzupełnienia
decyzji. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co
do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu
powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych
kwestiach (art. 111 § 1 KPA).
Skutki błędnego pouczenia wynikają z przepisu art. 112 KPA. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub
skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu
administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.
Z powyższych regulacji wprost wynika, że pouczenie o trybie (sposobie, terminie) zaskarżenia powinno być
pouczeniem pełnym. Fakt, że obowiązek zamieszczenia rzetelnego pouczenia wynika z przepisów KPA nie
oznacza, że jego treść ma wynikać jedynie z przepisów KPA. Konieczne jest zatem uwzględnienie wszystkich
przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które kształtują sytuację prawną strony w zakresie jego prawa
kwestionowania decyzji.
Czy zasadne jest dostosowanie treści pouczenia do regulacji z KoronawirusU?
W obecnym czasie zasadne jest zatem pytanie o konieczność dostosowania treści pouczenia do regulacji
szczególnych. Chodzi m.in. o przepis art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU, który to przepis reguluje kwestie biegu
terminów procesowych i sądowych, m.in. w postępowaniu administracyjnym, sądowoadministracyjnym i innych
postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw. W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii
ogłoszonego z powodu COVID (uwaga! w tym przepisie mowa o „COVID”, a KoronawirusU definiuje pojęcie „COVID-
19”; zapewne jest to omyłka pisarska ustawodawcy, ale przepis będzie wymagał nowelizacji) bieg terminów
procesowych i sądowych nie rozpoczyna się (jeśli chodzi o terminy począwszy od 31.3.2020 r. – kiedy weszła
w życie ustawa) a rozpoczęty (przed 31.3.2020 r.) ulega zawieszeniu.
Ze stanem (prawnym) zagrożenia epidemicznego mamy do czynienia od 14.3.2020 r., jednakże przepis ww.
obowiązuje od 31.3.2020 r. KoronawirusU ma zatem zastosowanie w omawianym zakresie do terminów, które
jeszcze „trwały” 31.3.2020 r. Ustawodawca nie przewidział wstecznego działania przepisu art. 15zzs KoronawirusU
do terminów w okresie od 14.3.2020 r. do 30.3.2020 r. (i które w tym czasie skończyły się).
31.3.2020 r. należy liczyć jako 1. dzień zawieszeniu biegu terminu. Zawieszenie trwać będzie aż do odwołania czasu
trwania epidemii. Ostatni dzień stanu prawnego epidemii będzie także ostatnim dniem zawieszenia terminu. Kolejny
dzień będzie liczony już jako kolejny dzień biegu terminu na złożenie odwołania (czyli „doliczmy” dni do poprzedniego
okresu, terminu nie liczymy od nowa jako pełnego). W przypadku, gdy termin nie rozpoczął jeszcze biegu, termin ten
dopiero rozpocznie się (i to bez kolejnego doręczenia decyzji).
Nie powinno ulegać wątpliwości, że terminem procesowym w rozumieniu ww. przepisu jest termin na złożenie
odwołania.
Dla porządku wskazać należy, że wstrzymanie i zawieszenie biegu terminów, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy
kontroli i postępowań wskazanych odpowiednio w dziale V rozdziale 3 oddziale 3 oraz dziale VI rozdziale 2
PrZamPubl (art. 15zzs ust. 3 zd. 1 KoronawirusU).

Co istotne, zgodnie z przepisem art. 15zzs ust. 7 KoronawirusU czynności dokonane w okresie, o którym mowa
w ust. 1, w postępowaniach i kontrolach, o których mowa w ust. 1, są skuteczne. Zatem pomimo zawieszenia terminu
do złożenia odwołania, jego złożenie w terminie przewidzianym literalnie w KPA będzie skuteczne. Tutaj podkreślić
należy, że przepisy KoronawirusU nie stanowią o zawieszeniu postępowania, a jedynie o zawieszeniu biegu
terminów na dokonanie określonych czynności przez organ czy stronę postępowania. Postępowanie zatem
formalnie trwa. Możliwość dokonania skutecznej czynności procesowej pomimo zawieszenia biegu terminu do
dokonania tej czynności jest uregulowaniem szczególnym. Jeśli strona jest w stanie zrealizować w terminie
określonym wprost przepisami KPA obowiązek procesowy, to nie ma potrzeby „wstrzymywania” dalszych działań
w sprawie po stronie organu, skoro interesy strony nie są zagrożone.
Zatem nie powinno ulegać wątpliwości, że zawarte w decyzji pouczenie o prawie odwołania się od decyzji powinno
zawierać informację o treści przepisu art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU.
Czy pełna treść pouczenia powinna wskazywać także na treść art. 15zzs ust. 9 KoronawirusU?
Podsumowanie
Wydawane w czasie stanu epidemii decyzje powinny zawierać pouczenia o treści art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU.
Brak właściwego pouczenia nie będzie jednak szkodził stronie wobec zawieszenia biegu terminu do złożenia
odwołania – trudno przyjąć, by strona poniosła szkodę z tego powodu, że zastosowała się do „normalnego” terminu
na złożenie odwołania.
Uwagi co do treści pouczenia o odwołaniu dotyczą także innych środków zaskarżenia (zażalenie, skarga).

Wydawane w czasie stanu epidemii decyzje powinny zawierać pouczenia o treści art. 15zzs ust. 1 KoronawirusU. Brak właściwego pouczenia nie szkodzi stronie wobec zawieszenia terminu do złożenia odwołania. Pouczenie o odwołaniu powinno uwzględniać treść art. 15zzs ust. 1 i 9 KoronawirusU.