Doręczenia w okresie epidemii COVID-19

W okresie epidemii COVID-19 wprowadzono specjalne rozwiązania dotyczące doręczania przesyłek pocztowych. Ustawa KoronawirusU precyzuje zasady zwalczania zakażenia i rozprzestrzeniania się choroby oraz obowiązki organów administracji publicznej. Pandemia spowodowała także nowelizację prawa pocztowego, wprowadzając m.in. możliwość doręczenia przesyłek do oddawczej skrzynki pocztowej bez konieczności wniosku adresata.

Tematyka: COVID-19, KoronawirusU, ZmKoronawirusU, doręczanie przesyłek pocztowych, prawo pocztowe, pandemia, ochrona zdrowia publicznego

W stanach nadzwyczajnych lub w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia
epidemicznego, przesyłka listowa będąca przesyłką rejestrowaną może być doręczona adresatowi do jego
oddawczej skrzynki pocztowej.
8.3.2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz.
374; dalej jako KoronawirusU). KoronawirusU określa w szczególności zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania
zakażenia i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej wirusem SARS-CoV-2, w tym zasady i tryb
podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia
i przecięcia dróg szerzenia się choroby, zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz
zwalczania tej choroby, uprawnienia i obowiązki świadczeniobiorców, świadczeniodawców oraz osób
przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz jej zwalczania oraz zasady
pokrywania kosztów realizacji zadań związanych przeciwdziałaniem COVID-19, w szczególności tryb finansowania
świadczeń opieki zdrowotnej dla osób z podejrzeniem zakażenia lub zakażeniem tą chorobą w celu zapewnienia tym
osobom właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia
W obliczu pandemii wywołanej koronawirusem ustawodawca podjął stosowne działania prawne i systemowe
minimalizujące zagrożenie dla zdrowia publicznego oraz wprowadzające szczególne rozwiązania mających na celu
przeciwdziałanie negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym tej sytuacji, czego efektem była nowelizacja
KoronawirusU (ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz.U. z 2020 r. poz. 567 ze zm., dalej jako:
ZmKoronawirusU oraz ustawa z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacjami kryzysowymi oraz niektórych innych ustaw, Dz.U z 2020 r. poz. 568 ze zm., dalej jako:
ZmKoronawirusU20).
Przedłużający się okres pandemii spowodował także pojawienie się zmian odnoszących się do doręczania przesyłek
pocztowych. Odpowiednie zmiany zawierał przepis art. 50 ustawy z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach
wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695; dalej jako:
InstrWsparSARSCoV2U), który nowelizował przepisy prawa pocztowego.
Kwestia doręczania przesyłek uregulowana jest w przepisach ustawy z 23.11.2012 r. - Prawo pocztowe (t.j. Dz.U.
2018, poz. 2188 ze zm.; dalej jako: PrPoczt). W ramach struktury art. 37 PrPoczt, ustawodawca w pierwszej
kolejności, wprowadził generalną zasadę doręczenia przesyłki pocztowej lub kwoty pieniężnej określonej
w przekazie pocztowym adresatowi pod jego adresem (art. 37 ust. 1 PrPoczt). W przywołanej regulacji zawarto
także katalog osób i miejsc, gdzie przesyłka pocztowa lub kwota pieniężna określona w przekazie pocztowym,
z wyłączeniem ich nadania na poste restante, może być wydana ze skutkiem doręczenia (art. 37 ust. 2 i 5 PrPoczt).
Jednocześnie ustawodawca wskazał, że zasady doręczeń określone w art. 37 PrPoczt nie naruszają przepisów
innych ustaw dotyczących sposobu, zasad i trybu doręczeń (art. 37 ust. 3 PrPoczt). Podkreślenia wymaga, że
w przepisach PrPoczt dopuszczono możliwość doręczenia przesyłki listowej będącej przesyłką rejestrowaną na
pisemny wniosek adresata do jego oddawczej skrzynki pocztowej z jednoczesnym wykluczeniem możliwości złożenia
przez adresata w odpowiedniej placówce pocztowej wniosku o doręczenie przesyłek kurierskich do oddawczej
skrzynki pocztowej (art. 37 ust. 4 PrPoczt). W zakresie doręczenia przesyłki rejestrowanej lub kwoty pieniężnej
określonej w przekazie pocztowym w przypadku śmierci adresata wprowadzono odesłanie do odpowiedniego
stosowania przepisów art. 32-34 PrPoczt (art. 37 ust. 6 PrPoczt).
Przywołaną powyżej ustawą, w art. 37 PrPoczt został dodany ust. 4a, w myśl którego, w stanach nadzwyczajnych
lub w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, przesyłka listowa będąca
przesyłką rejestrowaną może być doręczona adresatowi do jego oddawczej skrzynki pocztowej bez
konieczności składania pisemnego wniosku w tym zakresie. Nie dotyczy to przesyłek wysyłanych do ani
wysyłanych przez:
1) Sądy i Trybunały;
2) prokuraturę i inne organy ścigania;
3) komornika sądowego.

Podkreślić także należy, że w stanach nadzwyczajnych lub w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu
zagrożenia epidemicznego, zawiesza się wykonywanie przez operatora pocztowego obowiązku uzyskania
pokwitowania odbioru przesyłki kurierskiej wynikającego z przepisu art. 3 pkt 19 lit. e PrPoczt (art. 37 ust. 4b
PrPoczt).
Wskazać także należy, że ustawodawca uregulował również zasady odstępstwa od obowiązku świadczenia
usług powszechnych w razie zagrożenia (art. 51a PrPoczt). W myśl art. 51a ust. 1 PrPoczt, Prezes UKE na
wniosek operatora wyznaczonego, w drodze decyzji, ustanawia dla operatora wyznaczonego odstępstwo od
obowiązku świadczenia usług powszechnych, w razie szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może
stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego. Decyzję, o której mowa powyżej, Prezes UKE wydaje niezwłocznie,
jednak nie później niż w terminie 2 dni od dnia otrzymania wniosku w postaci elektronicznej od operatora
wyznaczonego. Decyzja może być wydana także ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji
elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. W przypadku zawieszenia świadczenia usług minister
właściwy do spraw łączności zapewnia operatorowi wyznaczonemu środki finansowe z budżetu państwa w związku
z poniesioną przez tego operatora stratą.
W uzasadnieniu zmian wskazano, że Poczta Polska jest przedsiębiorcą, który zapewnia usługi świadczone
w ogólnym interesie gospodarczym jako te, które są objęte europejskimi przepisami dotyczącymi rynku
wewnętrznego i konieczna jest ochrona dostępu obywateli do takich podstawowych usług. Organy publiczne państw
członkowskich UE powszechne usługi pocztowe zaliczają do usług służących dobru ogółu i które w związku z tym
podlegają szczególnym zobowiązaniom z tytułu świadczenia usług publicznych. Bezwzględnym zatem jest, aby
uwzględnione zostały realne mechanizmy, które wyeliminują ryzyko przerwania świadczenia usługi w ogólnym
interesie gospodarczym, którą trudno jest zastąpić. A także wyeliminują negatywne ryzyko opuszczenia rynku przez
Pocztę Polską, jako przedsiębiorcę i największego pracodawcę o istotnym znaczeniu dla skali kraju, który zatrudnia
znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej zatrudnia 80 tys. osób (Uzasadnienie, s. 33).

Wprowadzone zmiany prawne mają na celu minimalizowanie zagrożenia dla zdrowia publicznego oraz przeciwdziałanie negatywnym skutkom gospodarczym i społecznym pandemii. Uregulowano także kwestie odstępstw od obowiązku świadczenia usług powszechnych w sytuacjach zagrożenia zdrowia publicznego.