Świadczenie postojowe w związku z COVID-19

Celem zminimalizowania negatywnych skutków ekonomicznych rozprzestrzeniania się COVID-19 wprowadzono tzw. świadczenie postojowe dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Świadczenie to wynosi 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r., czyli 2080 zł, i ma na celu rekompensatę utraty przychodów związanych z epidemią COVID-19.

Tematyka: świadczenie postojowe, COVID-19, KoronawirusU, umowy cywilnoprawne, minimalne wynagrodzenie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Celem zminimalizowania negatywnych skutków ekonomicznych rozprzestrzeniania się COVID-19
występujących m.in. u osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą
i wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych wprowadzono tzw. świadczenie postojowe.
Świadczenie to przysługuje w wysokości 80 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego
w 2020 r., tj. w wysokości 2080 zł.
Podstawą prawną tzw. świadczenia postojowego jest art. 15zq ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach
związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz
wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm., dalej: KoronawirusU) dodany ustawą
z 31.3.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych
innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568, dalej: ZmKoronawirusU20). Powyższy przepis wszedł w życie z dniem
ogłoszenia ZmKoronawirusU20, tj. 31.3.2020 r. (art. 101 ZmKoronawirusU20). Pewne zmiany wprowadzono ustawą
z 16.4.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2
(Dz.U. z 2020 r. poz. 695), która weszła w życie 18.4.2020 r. i znajduje zastosowanie do wniosków o przyznanie
świadczenia postojowego złożonych od 1.4.2020 r.
Zgodnie z treścią art. 15zq ust. 1 pkt 1 i 2 KoronawirusU świadczenie postojowe przysługuje osobie:
1. prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z 6.3.2018 r. – Prawo
przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 ze zm.) lub innych przepisów szczególnych,
2. wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą
z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia
albo umowę o dzieło; jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.
Celem wprowadzonego świadczenia jest rekompensata utraty przychodów z wykonywanej pracy zawodowej
związanej z epidemią COVID-19. Przysługuje ono, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju
w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez
zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna.
Prawo do świadczenia postojowego
Art. 15zq i nast. KoronawirusU wskazują warunki, po spełnieniu których osoba prowadząca jednoosobową
działalność gospodarczą lub wykonująca umowę cywilnoprawną będzie uprawniona do ubiegania się o świadczenie
postojowe. Powyższa ustawa uzależnia prawo do świadczenia od w pierwszej kolejności daty rozpoczęcia czy
to działalności gospodarczej czy też wykonywania umowy cywilnoprawnej, a następnie do wysokości
uzyskiwanych z ww. tytułów przychodów.
Świadczenie postojowe a jednoosobowa działalność gospodarcza
Świadczenie przysługuje jeśli prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczęto przed 1.2.2020 r.
Ustawodawca wyróżnia dwie sytuacje:
• brak zawieszenia działalności gospodarczej - wówczas przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności
gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu
poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe powinien być o co najmniej 15 procent niższy od
przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc;
• zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej po 31.1.2020 r. Z uwagi na zawieszenie prowadzenia
działalności nie ma kryterium spadku dotychczasowych przychodów.
Prowadzący działalność gospodarczą, do których mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku
dochodowego w formie karty podatkowej i którzy korzystali ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług
na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze
zm.) będą mieli prawo do świadczenia postojowego w wysokości 50% najniższego wynagrodzenia obowiązującego
w 2020 r., ze względu na brak możliwości weryfikacji osiąganego przychodu.
Świadczenie postojowe a umowa cywilnoprawna

Zgodnie z treścią art. 15zq ust. 5 pkt 1 i 2 KoronawirusU świadczenie postojowe przysługuje także osobie
wykonującej umowę cywilnoprawną. Ustawodawca uzależnia to prawo od dwóch kryteriów. Po pierwsze - umowa
cywilnoprawna powinna zostać zawarta przed 1.4.2020 r. i po drugie - przychód z tej umowy cywilnoprawnej,
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc,
w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe nie powinien być wyższy od 300 procent przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
W kontekście wysokości przysługującego świadczenia postojowego warto podkreślić, że nie będzie ona uzależniona
od wysokości wynagrodzenia przewidzianego w umowie cywilnoprawnej jak również faktycznej wypłaty
wynagrodzenia za ograniczone wykonanie umowy. W każdym przypadku świadczenie będzie wynosić 80%
minimalnego wynagrodzenia (art. 15zr ust. 1 KoronawirusU).
Wniosek o świadczenie postojowe
Świadczenie postojowe będzie wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie wniosku
zainteresowanego. Co ważne - stosownie do treści art. 15zs ust. 7 KoronawirusU - z ww. wnioskiem można wystąpić
najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony stan epidemii. Procedura składania
wniosków została określona w KoronawirusU i udostępniona m.in. na stronach internetowych ZUS.
Świadczenie można otrzymać maksymalnie trzy razy. Ustawodawca zdecydował się zastrzec w art. 15zua ust. 2
KoronawirusU, że wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż
w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty wcześniej przyznanego świadczenia postojowego. Konieczne jest
złożenie do ZUS stosownego oświadczenia, o którym mowa w art. 15zua ust. 1 i 3 KoronawirusU.
Wprowadzenie prawa do świadczenia postojowego uzasadnione jest - co wynika wprost z uzasadnienia do
KoronawirusU - potrzebą i koniecznością ochrony firm przed problemami, których efektem może być powstanie
zatorów płatniczych i upadłość, jak również brak środków finansowych na zaspokojenie podstawowych potrzeb
życiowych. To właśnie osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, opłacające składki same za
siebie oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych zostały uznane przez ustawodawcę za
najbardziej zagrożone i narażone na niestabilność, a nawet całkowitą utratę przychodów z powodu pandemii COVID-
19, ze względu na brak zleceń lub zamówień, czy rezygnację z realizowanych lub zawieranych umów.
Podstawa prawna: art. 15zq i nast. KoronawirusU.

Świadczenie postojowe przysługuje osobom prowadzącym działalność gospodarczą przed 1.2.2020 r. oraz wykonującym umowy cywilnoprawne zawarte przed 1.4.2020 r. Wysokość świadczenia nie zależy od wysokości wynagrodzenia przewidzianego w umowie, lecz zawsze wynosi 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę.