Zgoda strony przesłanką dopuszczalności doręczenia drogą elektroniczną

Tematyka: doręczenie drogą elektroniczną, zgoda strony, postępowanie administracyjne, WSA Warszawa, wyrok sądu, środki komunikacji elektronicznej, akceptacja doręczeń, zgodność z prawem, stanowisko sądu, interpretacja przepisów

Zastosowanie środków komunikacji elektronicznej do doręczeń pism w toku postępowania
administracyjnego uzależnione jest od woli osoby, której doręczany jest dokument. Warunkiem doręczenia
drogą elektroniczną jest więc zaakceptowanie przez stronę lub uczestnika postępowania tego sposobu
doręczenia - orzekł WSA w Warszawie (wyrok z 22.10.2019 r. III SA/Wa 953/19,
).
Stan faktyczny
W rozpatrywanej przez WSA w Warszawie sprawie organy obu instancji (Naczelnik Urzędu Skarbowego i Dyrektor
Izby Administracji Skarbowej) w drodze postanowień oddaliły zarzuty Strony na prowadzone postępowanie
egzekucyjne z uwagi na uchybienie terminu do ich wniesienia. W uzasadnieniu powyższych rozstrzygnięć organy
administracji wskazały, że tytuły wykonawcze zostały doręczone Stronie 11.10.2018 r. w trybie art. 44 KPA na
wskazany adres do korespondencji, a więc siedmiodniowy termin do złożenia zarzutów rozpoczął swój bieg
12.10.2018 r. i upłynął 18.10.2018 r. Wobec powyższego zarzuty złożone 6.11.2018 r. należało uznać za wniesione
po terminie.
Natomiast, w odniesieniu do podniesionego przez Stronę zarzutu naruszenia art. 39 1 § 1 pkt 1 KPA i błędnego
doręczenia korespondencji, organ odwoławczy podkreślił, że zgłoszenie do CEIDG nie wywołuje skutku w postaci
doręczania korespondencji każdego rodzaju przez wszystkie instytucje państwowe Stronie za
pośrednictwem ePUAP, a jedynie umożliwia komunikowanie się użytkownika z urzędami za pośrednictwem
Internetu. Dopiero złożenie podania w formie dokumentu elektronicznego, skuteczne wystąpienie z wnioskiem
o doręczenie pism w formie dokumentu elektronicznego oraz wyrażenie zgody na doręczenie pism, o której mowa
w art. 391 § 1 KPA, wywołuje skutek przed tym organem i w tym konkretnym postępowaniu, w ramach którego
nastąpiło oświadczenie strony w kwestii doręczeń w formie dokumentu elektronicznego. Zatem dopiero we
wszczętym postępowaniu Strona może taki wniosek złożyć. Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszym
stanie faktycznym.
Skarga do WSA
W skardze do WSA Strona ponownie podniosła zarzut dotyczący błędnego doręczania pism. Podkreśliła, że adres,
pod który organ egzekucyjny kierował pisma, nie był ani jej adresem zamieszkania, ani adresem jej miejsca pracy.
Wobec tego, w ocenie Strony, nie nastąpiło prawidłowe doręczenie pisma a co za tym idzie nie sposób uznać, że
termin na złożenie zarzutów rozpoczął bieg. Odnosząc się do powyższego zarzutu, WSA w Warszawie wskazał, że
zgodnie z treścią art. 39 KPA organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez operatora
pocztowego w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. - Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2188 ze zm.), przez
swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy.
Doręczenie drogą elektroniczną
Ponadto WSA w Warszawie zauważył, że stosownie do art. 39 1 § 1 KPA doręczenie pism następuje za pomocą
środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z 18.7.2002 r. o świadczeniu usług drogą
elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 344 ze zm.), jeżeli strona lub inny uczestnik postępowania:
1. złoży podanie w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji
publicznej albo
2. wystąpi do organu administracji publicznej o takie doręczenie i wskaże organowi administracji publicznej adres
elektroniczny albo
3. wyrazi zgodę na doręczanie pism w postępowaniu za pomocą tych środków i wskaże organowi administracji
publicznej adres elektroniczny.
Zastosowanie środków komunikacji elektronicznej uzależnione jest więc - co podkreślił Sąd orzekający - od
woli osoby, której doręczany jest dokument. Warunkiem skorzystania z możliwości doręczenia za pomocą
środków komunikacji elektronicznej dostępnej dzięki nowoczesnym technologiom informatycznym jest
bowiem zaakceptowanie przez stronę (uczestnika) tego sposobu doręczania. Akceptacja strony (uczestnika)
może przybrać formę wystąpienia do organu administracji publicznej lub też wyrażenia zgody. Warunek wystąpienia
do organu należy rozumieć, jako żądanie strony (uczestnika) wobec organu administracji publicznej określonego
zachowania się tego organu. Użycie zwrotu: „wystąpił o doręczenie” oznacza konieczność złożenia przez stronę
odrębnego żądania, przy czym może to nastąpić w podaniu wszczynającym postępowanie, jak również na każdym
innym etapie toczącego się postępowania. WSA w Warszawie podkreślił, iż - zgodnie z dotychczasowym

orzecznictwem sądów administracyjnych (wyrok NSA z 21.6.2017 r., II OSK 2629/15,
, nr 1657868) - organ
prowadzący postępowanie jest związany oświadczeniem strony (uczestnika) od momentu jego otrzymania.
Stanowisko WSA
W świetle przytoczonych powyżej regulacji prawnych, WSA w Warszawie stanął na stanowisku, zgodnie z którym
twierdzenie Strony, iż skoro dokonała zgłoszenia adresu elektronicznego na platformie ePUAP poprzez złożenie
wniosku z 10.7.2018 r. do CEIDG, to organy w niniejszej sprawie były zobowiązane doręczać jej pisma za pomocą
środków komunikacji elektronicznej, jest błędne.
Sąd orzekający zauważył, że w niniejszym postępowaniu Strona nie dokonała czynności określonych w art. 391 § 1
KPA, a zatem organy korespondowały ze Stroną w prawidłowej formie (tradycyjne doręczenie). Dodatkowo WSA
w Warszawie wskazał, że z danych identyfikacyjnych i adresowych Strony znajdujących się w dyspozycji organów,
a będących w aktach toczącego się postępowania administracyjnego wynika, że adres, pod który organ egzekucyjny
kierował pisma był aktualnym adresem korespondencyjnym Strony. Tym samym, doręczenie pod ten adres było
prawidłowe.
Mając na uwadze powyższe, WSA w Warszawie stwierdził, iż pisma do Strony, tj. odpisy tytułów wykonawczych
nadano na jej aktualny adres korespondencyjny, co w konsekwencji oznacza, że doręczono je zgodnie z art. 44 KPA,
a zatem twierdzenie Strony, że termin na złożenie zarzutów nie rozpoczął biegu, jest błędne.
Wobec powyższego stanowiska Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, uznać należy, że organy egzekucyjne nie
naruszyły przepisów prawa materialnego i procesowego w stopniu uzasadniającym uchylenie zaskarżonego
postanowienia oraz poprzedzającego je postanowienia organu pierwszej instancji. Stąd, WSA w Warszawie działając
na podstawie art. 151 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2019 r. poz. 2325 ze zm., dalej: PostAdmU), oddalił skargę.
Analizowane rozstrzygnięcie WSA w Warszawie odnosi się do wielokrotnie podnoszonej, tak w doktrynie, jak
i orzecznictwie sądów administracyjnych, kwestii, jaką jest wola adresata pisma organu administracji publicznej
(strony postępowania lub dowolnego jego uczestnika) wykorzystania możliwości dokonywania doręczeń za pomocą
środków komunikacji elektronicznej. Ustawodawca w art. 391 § 1 KPA wprost wskazał precyzyjne warunki
korzystania przez organy administracji publicznej z możliwości, jaką stwarzają nowoczesne środki komunikacji
elektronicznej, doręczania stronom i innym uczestnikom postępowania pism w formie dokumentów elektronicznych
w toku postępowania administracyjnego. Stanowisko zaprezentowane przez WSA w Warszawie, prowadzi do
wniosku, że organ administracji publicznej jest ograniczony podjęciem odpowiedniego działania przez adresata
pisma. Inicjatywa adresata pisma powinna przyjąć jedną z następujących postaci: złożenia w danym postępowaniu
administracyjnym podania w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu
administracji publicznej, zgłoszenia żądania albo też wyrażenia zgody (wyrok WSA w Warszawie z 3.2.2009 r., IV
SA/Wa 1432/08,
).

W doktrynie przyjmuje się, że zgoda adresata pisma stanowi bezwzględną przesłankę dopuszczalności stosowania
doręczenia drogą elektroniczną. Zgoda ta musi zostać wyrażona w sposób wyraźny i jednoznaczny, a dopóki nie
zostanie zakomunikowana organowi prowadzącemu postępowanie, nie można przyjąć, że została udzielona.
Ponadto wskazuje się, że w aktach sprawy powinien znaleźć się stosowny dokument (wniosek, pismo, dokument
elektroniczny z bezpiecznym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym) zawierający
zgodę strony na korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej i podpisany przez stronę lub uczestnika
postępowania. Doręczenie decyzji przez organ w formie dokumentu elektronicznego w sytuacji, gdy strona o to nie
wnioskowała i nie uzyskano na to jej zgody jest niedopuszczalne, co więcej nie wywołałoby skutku z uwagi na brak
możliwości strony zapoznania się z ww. decyzja. Wybór sposobu komunikacji strony postępowania z organem
administracji publicznej, a tym samym czynność doręczeń pism w tym postępowaniu, ma istotne znaczenie z uwagi
na skutki prawne zapewnienia stronie prawa czynnego udziału w postępowaniu, dla mocy prawnej decyzji, obliczenia
terminów przedawnienia i terminów zaskarżalności, co znalazło odzwierciedlenie w analizowanym wyroku WSA
w Warszawie.

Wyrok WSA w Warszawie z 22.10.2019 r. III SA/Wa 953/19

Wyrok WSA w Warszawie z 22.10.2019 r. III SA/Wa 953/19 podkreśla konieczność wyraźnego i jednoznacznego wyrażenia zgody przez stronę na doręczenie drogą elektroniczną oraz analizuje istotę akceptacji tego sposobu doręczenia. Przedstawione stanowisko sądu ma kluczowe znaczenie dla skuteczności doręczeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu administracyjnym.