Przedawnienie karalności deliktu administracyjnego

Decydujące znaczenie z punktu widzenia art. 189g § 1 KPA ma data wszczęcia postępowania. Postępowanie administracyjne dotyczyło nałożenia kar pieniężnych na podmioty naruszające przepisy finansowe. Skarga do WSA wniesiona została w celu uchylenia decyzji Komisji Nadzoru Finansowego. W analizie przedawnienia odpowiedzialności z tytułu deliktu administracyjnego poruszono kwestie interpretacji przepisów KPA i OrdPU oraz ich zastosowanie w kontekście postępowania administracyjnego.

Tematyka: przedawnienie, delikt administracyjny, postępowanie administracyjne, KPA, OrdPU, Komisja Nadzoru Finansowego, WSA Warszawa, odpowiedzialność karalna, wyrok sądu, interpretacja przepisów

Decydujące znaczenie z punktu widzenia art. 189g § 1 KPA ma data wszczęcia postępowania. Postępowanie administracyjne dotyczyło nałożenia kar pieniężnych na podmioty naruszające przepisy finansowe. Skarga do WSA wniesiona została w celu uchylenia decyzji Komisji Nadzoru Finansowego. W analizie przedawnienia odpowiedzialności z tytułu deliktu administracyjnego poruszono kwestie interpretacji przepisów KPA i OrdPU oraz ich zastosowanie w kontekście postępowania administracyjnego.

Decydujące znaczenie z punktu widzenia art. 189g § 1 KPA ma data wszczęcia postępowania. Jeżeli bowiem
postępowanie zostało wszczęte przed 1.6.2017 r. (przed dniem wejścia w życie powyższego przepisu), to
instytucja przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej nie ma do niego zastosowania z uwagi
na ówczesny brak przepisów regulujących tę instytucję.
Stan faktyczny
Ostateczną decyzją administracyjną Komisji Nadzoru Finansowego nałożono na Skarżącego karę pieniężną
w wysokości 90 000 zł w związku z rażącym naruszeniem przez Spółkę obowiązków informacyjnych, o których mowa
w art. 56 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 623 ze zm.,
dalej: OfertaPublU), wobec sporządzenia skonsolidowanego raportu kwartalnego za IV kwartał 2012 r., w okresie
pełnienia przez Skarżącego funkcji prezesa zarządu Spółki.
Wszczęcie postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji stanowiło konsekwencję
wydania przez Komisję Nadzoru Finansowego decyzji administracyjnej o nałożeniu na Spółkę kary pieniężnej
w wysokości 700 000 zł oraz bezterminowego wykluczenia akcji tej Spółki z obrotu na rynku regulowanym, wobec
stwierdzenia, że Spółka wielokrotnie nienależycie wypełniła obowiązki informacyjne w zakresie sprawozdawczości
finansowej.
Skarga do WSA
Skarżący, działając z pomocą profesjonalnego pełnomocnika (radcy prawnego) wniósł od powyższej decyzji skargę
do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zarzucając naruszenie przepisów postępowania, m.in. art.
189g § 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm., dalej:
KPA) w związku z art. 16 ustawy z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 935, dalej: ZmKPA17) poprzez ich błędną interpretację i przyjęcie
w niniejszej sprawie terminu przedawnienia wskazanego w tym przepisie. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej
decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Komisji Nadzoru Finansowego.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał wcześniej prezentowaną argumentację.
Przedawnienie administracyjnych kar pieniężnych
Odnosząc się do postawionego w skardze zarzutu upływu okresu przedawnienia do nałożenia sankcji na
Skarżącego, w kontrolowanej sprawie, toczącej się na podstawie przepisów OfertaPublU, brak jest - w ocenie WSA
w Warszawie - podstaw do zastosowania art. 68 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. ordynacja podatkowa (t.j.: Dz.U. z 2019 r.
poz. 900 ze zm., dalej: OrdPU) i określonego w nim trzyletniego terminu przedawnienia.
Instytucja przedawnienia w KPA
WSA w Warszawie podkreślił, że instytucja przedawnienia administracyjnych kar pieniężnych została wprowadzona
ZmKPA17. Zgodnie z przepisem art. 189g § 1 KPA, administracyjna kara pieniężna nie może zostać nałożona, jeżeli
upłynęło pięć lat od dnia naruszenia prawa albo wystąpienia skutków naruszenia prawa. Przepis ten, zgodnie z art.
18 ZmKPA17, wszedł w życie z dniem 1.6.2017 r.
Wobec tego, twierdzenie Skarżącego o przedawnieniu odpowiedzialności z tytułu deliktów administracyjnych nie
mogło być uznane za zasadne, albowiem w dacie wydania zaskarżonej decyzji okres przedawnienia wynosił pięć lat,
tj. w przypadku naruszeń obowiązków informacyjnych w związku z publikacją w dniu 1.3.2013 r. skonsolidowanego
raportu kwartalnego za IV kwartał 2012 r. administracyjna kara finansowa mogłaby zostać nałożona do dnia 1.3.2018
r. Jednak decydujące znaczenie z punktu widzenia nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego ma
data wszczęcia postępowania administracyjnego. Jeżeli zostało ono wszczęte przed dniem 1.6.2017 r. (jak
miało to miejsce w niniejszej sprawie), wówczas brak było przepisów regulujących instytucję przedawnienia
deliktów administracyjnych.
Zdaniem WSA w Warszawie, Skarżący prezentował nieprawidłowe stanowisko, zgodnie z którym należało w tej
sytuacji odwołać się do art. 189c KPA, który stanowi, że jeżeli w czasie wydawania decyzji w sprawie
administracyjnej kary pieniężnej obowiązuje ustawa inna niż w czasie naruszenia prawa, w następstwie którego ma
być nałożona kara, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest
ona względniejsza dla strony. Jego zdaniem, względniejszym przepisem był w tym wypadku art. 68 § 1 OrdPU,



ponieważ stanowi on o trzyletnim terminie przedawnienia i w związku z tym jest korzystniejszy niż art. 189g § 1 KPA,
przewidujący pięcioletni termin przedawnienia.
W ocenie WSA w Warszawie, zarzut dotyczący przedawnienia możliwości nałożenia kary na Skarżącego nie
zasługuje na uwzględnienie, gdyż przed wejściem w życie art. 189g § 1 KPA (tj. przed 1.6.2017 r.) brak było
przepisów regulujących przedawnienie nałożenia kary na podstawie art. 96 ust. 6 OfertaPublU.
Przedawnienie odpowiedzialności z tytułu deliktu administracyjnego w OrdPU
Prawidłowe stanowisko Komisji Nadzoru Finansowego, zgodnie z którym art. 68 § 1 OrdPU podatkowej nie znajduje
tu zastosowania, znajduje oparcie także w orzecznictwie sądów administracyjnych. Zgodnie ze stanowiskiem
prezentowanym przez Naczelny Sąd Administracyjny art. 68 § 1 OrdPU nie ma zastosowania do kar pieniężnych
nakładanych przez Komisję Nadzoru Finansowego (wyrok NSA z 18.4.2019 r. II GSK 1248/17). NSA wyjaśnił, iż
OfertaPublU nie odsyła w żadnym zakresie do przepisów OrdPU, zatem jest to kara ustalona na gruncie przepisów
KPA, a to oznacza, że przepisy OrdPU nie mogły mieć do kary zastosowania. Po drugie, jak zauważył NSA, zgodnie
z treścią art. 2 § 1 pkt 1 OrdPU przepisy tej ustawy mają zastosowanie do podatków, opłat oraz niepodatkowych
należności budżetu, ale tylko w sytuacji, gdy są one określone w postępowaniu podatkowym przez organy
podatkowe. Komisja Nadzoru Finansowego nie jest takim organem ze względu na to, że w postępowaniu przed tym
organem nie stosuje się OrdPU.
W świetle powyższego, WSA w Warszawie podkreślił, że wykładnia systemowa musi prowadzić do przyjęcia, że
rozpoznawany zarzut odnoszący się do nieuwzględnienia przedawnienia jest nietrafny. Zatem, w ocenie Sądu
administracyjnego, nie może być uznany za zasadny zarzut nieuwzględnienia okresu przedawnienia wydania decyzji,
sformułowany jako naruszenie art. 189g § 1 KPA. W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny
w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), oddalił skargę.
Analizowany wyrok WSA w Warszawie dotyczy zagadnienia przedawnienia odpowiedzialności z tytułu deliktu
administracyjnego, które wielokrotnie stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia sądów administracyjnych z uwagi na brak
szczególnych rozwiązań w przepisach regulujących funkcjonowanie rynku kapitałowego, w szczególności
w OfetaPublU. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, iż to ustawodawca decyduje o tym, czy dane roszczenia
lub naruszenie ulegają przedawnieniu i jeżeli uznaje taką okoliczność za konieczną, jego wola znajduje wyraźne
odzwierciedlenie w przepisach prawa. Zasadnie przyjmuje się, iż skoro w ustawach dotyczących rynku kapitałowego
brak takich przepisów (dotyczących przedawnienia), to ustawodawca opowiedział się przeciw możliwości
przedawnienia deliktów administracyjnych dotyczących rynku kapitałowego. Co więcej, na wolę ustawodawcy w tym
zakresie wskazuje pośrednio także wprowadzenie do polskiego systemu prawnego art. 189g § 1 KPA, który wszedł
do obrotu prawnego 1.6.2017 r., a który wprowadza instytucję przedawnienia administracyjnych kar pieniężnych.
Powyższy przepis ma zastosowanie - co wynika ze stanowiska prezentowanego przez sądy administracyjne - do
postępowań wszczętych po 1.6.2017 r.




wyrok WSA w Warszawie z 5.9.2019 r. VI SA/Wa 964/18







Wyrok WSA w Warszawie z 5.9.2019 r. VI SA/Wa 964/18 dotyczył przedawnienia odpowiedzialności z tytułu deliktu administracyjnego. Sąd oddalił skargę, argumentując brakiem podstaw do uwzględnienia zarzutu przedawnienia. Orzecznictwo i stanowisko NSA potwierdziły, że przepisy OrdPU nie mają zastosowania do kar pieniężnych nałożonych przez KNF.