Doręczenie w miejscu pracy tylko do rąk własnych adresata

Tematyka: doręczenie w miejscu pracy, ręce własne adresata, Naczelny Sąd Administracyjny

Skoro ustawodawca wskazał, że koniecznym jest, by pismo urzędowe doręczane w miejscu pracy trafiało do
rąk własnych adresata, to przekazanie go pracownikowi firmy obsługującemu korespondencję oznacza
bezskuteczność doręczenia - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok Naczelnego Sądu
Administracyjnego z 19.5.2020 r., II GSK 134/20,
).
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem z 22.10.2019 r. (II SA/Ol 651/19,
) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę K.M.
na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do
wniesienia odwołania. Przedstawiając stan sprawy Sąd I instancji wskazał, że decyzją wydaną z upoważnienia
Zarządu Województwa (...) przez Zastępcę Dyrektora ds. Zarządzania Siecią w Zarządzie Dróg Wojewódzkich
nałożono na K.M. karę pieniężną w wysokości 49 845,60 zł za zajęcie pasa drogowego drogi wojewódzkiej nr (...)
poprzez umieszczenie bez zezwolenia zarządcy drogi reklamy.
Odwołanie od tej decyzji wraz wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania złożył skarżący, który
podniósł, że przesyłka nie została doręczona do rąk własnych. Wyjaśnił, że w chwili doręczenia przebywał poza
granicami, zaś obecnie zmaga się z chorobą. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. odmówiło przywrócenia
terminu do wniesienia odwołania.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i zaskarżone postanowienie.
Z uzasadnienia Sądu
Kwestie zasad i trybu doręczania pism w postępowaniu administracyjnym uregulowane zostały w Rozdziale 8 Działu
I KPA. W procedurze administracyjnej czynności doręczania są sformalizowane i uregulowane w sposób prawie
kazuistyczny, co jest niezbędne ze względu na konieczność ścisłego określenia faktów powodujących skutek prawny.
Ścisłe przestrzeganie tych wymagań formalnych należy do obowiązków organu administracyjnego, bowiem od
skuteczności doręczenia zależą w wielu przypadkach uprawnienia procesowe i materialnoprawne stron (tak: WSA
w Warszawie w prawomocnym wyroku z 18.7.2019 r., VIII SA/Wa 362/19,
).
Odnośnie do rozważań o doręczeniu pism w postępowaniach administracyjnych osobom fizycznym w miejscu pracy,
skład orzekający w niniejszej sprawie w całej rozciągłości podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku
NSA z 13.12.2017 r. (II OSK 645/17,
).
We wskazanym wyroku NSA z treści art. 42 § 1 KPA - zgodnie z którym pisma doręcza się osobom fizycznym w ich
mieszkaniu lub miejscu pracy - wywiódł, że z wykładni literalnej tego przepisu wynika, że doręczenie pisma osobie
fizycznej w miejscu jej pracy powinno nastąpić do rąk adresata. Przepis ten reguluje bowiem wyłącznie przypadki
doręczenia właściwego, tj. bezpośrednio adresatowi pisma. Pozostałe przepisy działu I rozdziału 8 KPA nie zawierają
regulacji pozwalającej na doręczenie pisma osobie fizycznej w miejscu pracy za pośrednictwem osoby upoważnionej
przez pracodawcę do odbioru pism. Taki sposób doręczania pism przewidziany jest wyłącznie w odniesieniu do
jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych (art. 45 KPA). Ponadto, jak stwierdził NSA, z art. 43 KPA
wynika, że w przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi,
sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi
lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie
jest możliwe, w drzwiach mieszkania. Doręczenie zastępcze pism osobom fizycznym odnosi się więc tylko do
przypadków doręczenia w mieszkaniu adresata, a nie w jego miejscu pracy. Przedstawiając powyższą wykładnię art.
42 § 1 KPA, NSA powołał się na orzecznictwo (wyrok NSA z 2.6.1999 r., I SA/Kr 129/98,
; postanowienie SN
z 14.11.2002 r., III RN 115/02, OSNP 2004, Nr 1, poz. 3; wyrok NSA z 20.2.2014 r., II OSK 2159/12,
) oraz
doktrynę.
Sąd kasacyjny podzielił stanowisko wyrażone w doktrynie, zgodnie z którym przepisy KPA dotyczące doręczeń pism
procesowych powinny być wykładane ściśle, gdyż czynność materialnotechniczna doręczenia powoduje szereg
doniosłych skutków procesowych, w tym - jak w rozpoznawanej sprawie - rozpoczęcie biegu terminów. Naczelny Sąd
Administracyjny orzekający w sprawie niniejszej wykładnię tę w całości podziela i przyjmuje.
W konsekwencji uznać należy, że Sąd I instancji nie dostrzegł, że organ I instancji nie dokonał doręczenia K.M.
decyzji o nałożeniu kary pieniężnej w sposób zgodny z przedstawionymi wyżej wymogami. Same okoliczności
przekazania przez doręczyciela przesyłki zawierającej decyzję organu I instancji zostały w sprawie w niezbędnym,

zakreślonym wyżej zakresie ustalone i nie są sporne. Otóż 16.4.2019 r. w miejscu pracy skarżącego (tj. (...) w D.)
listonosz złożył na ręce pracownika skarżącego przesyłkę zawierającą decyzję organu I instancji o nałożeniu na K.M.
kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego. Pracownik pokwitował odbiór przesyłki przybijając na zwrotnym
poświadczeniu odbioru stempel prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej.
Powyższe ustalenia nie poddają się subsumpcji do wyżej opisanej, prawidłowo dokonanej wykładni art. 42 KPA,
zgodnie z którą doręczenie pisma osobie fizycznej w miejscu jej pracy powinno nastąpić do rąk adresata, zaś żadne
inne przepisy działu I rozdziału 8 KPA nie zawierają regulacji pozwalającej na doręczenie pisma osobie fizycznej
w miejscu pracy za pośrednictwem osoby upoważnionej przez pracodawcę do odbioru pism (w tej sytuacji pomijamy
jako nieistotną w sprawie kwestię upoważnienia J.K. do odbioru korespondencji skarżącego w miejscu jego pracy).
Skutkiem powyższego uchybienia w doręczeniu, nie zaczął wobec K.M. biec termin do złożenia odwołania, co - jak
już wcześniej wstępnie zaznaczono - czyniło jego wniosek o przywrócenie terminu bezprzedmiotowym. Przechodząc
do dalszej części rozważań, stanowiącej konsekwencję bezprzedmiotowości wniosku K.M. o przywrócenie terminu
do złożenia odwołania, trzeba zauważyć, że zgodnie z treścią art. 105 § 1 KPA, gdy postępowanie z jakiejkolwiek
przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję
o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Cytowany przepis stwarza zatem podstawę do
umorzenia postępowania administracyjnego, a więc jego ukończenia bez osiągnięcia celu tego postępowania
w postaci konkretyzacji praw i obowiązków stron.
Mimo użytego w art. 105 § 1 KPA zwrotu "stało się" w doktrynie i orzecznictwie zasadnie przyjmuje się, że
postępowanie staje się bezprzedmiotowe również wtedy, gdy organ w jego toku stwierdzi, że od początku brak było
podstaw prawnych do prowadzenia postępowania. Stwierdzenie w fazie inicjatywnej bezprzedmiotowości mającego
toczyć się postępowania ustawodawca określił jako sytuacje, w których podanie "zostało wniesione przez osobę
niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte"(art. 61a KPA).
W takich przypadkach nie dochodzi w ogóle do jego wszczęcia, a w konsekwencji brak podstaw do wydawana
decyzji o umorzeniu postępowania, zaś organ ma obowiązek wydać postanowienie o odmowie wszczęcia
postępowania. Jeżeli natomiast do wszczęcia postępowania dojdzie - mimo istnienia pierwotnej przyczyny
bezprzedmiotowości postępowania albo zaistnienia jej dopiero w toku postępowania - podlega ono umorzeniu na
podstawie art. 105 § 1 KPA.
Skoro zatem, jak zostało wyżej wykazane, nie doszło do zgodnego z wymogami KPA doręczenia skarżącemu w jego
miejscu pracy decyzji organu I instancji, a tym samym nie doszło do otwarcia terminu do złożenia odwołania
i w konsekwencji do uchybienia temu terminowi, to postępowanie z wniosku skarżącego o przywrócenie terminu do
złożenia odwołania powinno zostać umorzone na podstawie art. 105 § 1 KPA, z uwagi na bezprzedmiotowość tego
wniosku.

Komentarz
Naczelny Sąd Administracyjny, powołując się na literalne brzmienie przepisu art. 42 KPA uznał, że skoro
ustawodawca wskazał, że koniecznym jest, by pismo urzędowe doręczane w miejscu pracy trafiało do rąk własnych
adresata, to przekazanie go pracownikowi firmy obsługującemu korespondencję oznacza bezskuteczność
doręczenia. Wyrok ten będzie miał ogromne znaczenie na praktykę doręczania pism w miejscu pracy adresata.

(Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.5.2020 r., II GSK 134/20,

Naczelny Sąd Administracyjny, powołując się na literalne brzmienie przepisu art. 42 KPA, uznał, że skoro ustawodawca wskazał, że koniecznym jest, by pismo urzędowe doręczane w miejscu pracy trafiało do rąk własnych adresata, to przekazanie go pracownikowi firmy obsługującemu korespondencję oznacza bezskuteczność doręczenia. Wyrok ten będzie miał ogromne znaczenie na praktykę doręczania pism w miejscu pracy adresata.