Zakres opinii wójta w sprawie o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów
Zgodnie z obowiązującym przepisem art. 41 ust. 6a OdpadyU, organ właściwy może wydać zezwolenie na zbieranie odpadów lub przetwarzanie odpadów po uzyskaniu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Brak opinii w terminie oznacza przyjęcie opinii pozytywnej. Brak jednoznacznej treści opinii wzbudza pytania, jednak wyroki sądowe dostarczają pewnych wskazówek.
Tematyka: zezwolenie na zbieranie odpadów, zezwolenie na przetwarzanie odpadów, opinia wójta, opinia burmistrza, opinia prezydenta miasta, wyrok WSA, art. 41 ust. 6a OdpadyU
Zgodnie z obowiązującym przepisem art. 41 ust. 6a OdpadyU, organ właściwy może wydać zezwolenie na zbieranie odpadów lub przetwarzanie odpadów po uzyskaniu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Brak opinii w terminie oznacza przyjęcie opinii pozytywnej. Brak jednoznacznej treści opinii wzbudza pytania, jednak wyroki sądowe dostarczają pewnych wskazówek.
Obowiązujący od 9.2018 r. przepis art. 41 ust. 6a OdpadyU wskazuje, że o rgan właściwy wydaje zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwych ze względu na miejsce prowadzenia zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów. Wymóg zasięgania opinii prezydenta miasta nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu, jeżeli jest on organem właściwym do wydania zezwolenia. W przypadku niewydania opinii w terminie określonym w art. 106 § 3 KPA przyjmuje się, że wydano opinię pozytywną (art. 41 ust. 6b OdpadyU). O ile nie budzi wątpliwości, że zwrócenie się przez organ prowadzący postępowanie w sprawie o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów jest obowiązkowe, a opinia nie jest wiążąca, o tyle z przepisu nie wynika jaka powinna być treść tej opinii. Pewne wskazówki wynikają z uzasadnienia wyroku WSA w Krakowie z 22.11.2019 r., II SA/Kr 1117/19, który jest przedmiotem niniejszej analizy. Stan faktyczny Postanowieniem z 22.3.2019 r. Burmistrz Miasta negatywnie zaopiniował wniosek w sprawie wydania zezwolenia na przetwarzanie odpadów a powodem wydania negatywnej opinii była niezgodność planowanego przedsięwzięcia z przepisami prawa, tj. rozporządzeniem Ministra Środowiska z 11.5.2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz.U. z 2015 r. poz. 796). Zażalenie na ww. postanowienie złożył wnioskodawca, zarzucając kwestionowanemu postanowieniu m.in. naruszenie art. 106 § 1 KPA w zw. z art. 46 ust. 3 pkt 2 w zw. z ust. 6a OdpadyU, poprzez niewłaściwe zastosowanie przejawiające się w uznaniu przez organ, że posiada on kompetencję do pełnej merytorycznej oceny treści wniosku. SKO po rozpatrzeniu zażalenia i zapoznaniu się z materiałem zgromadzonym w sprawie przychylił się do negatywnej opinii Burmistrza Miasta i utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. Wnioskodawca wniósł skargę na ww. postanowienie, domagając się uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości oraz poprzedzającego go postanowienia organu I instancji, a także zasądzenia od organu zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W skardze ponownie zarzucono m.in. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a to przepisu art. 41 ust. 6a OdpadyU, poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na błędnym uznaniu przez SKO, iż Burmistrz Miasta posiada kompetencję do pełnej i ogólnej merytorycznej oceny treści wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów, podczas gdy Burmistrz Miasta nie jest organem z mocy prawa władnym do oceny spełnienia przesłanek wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów – te kompetencje zgodnie z ustawą o odpadach powierzone zostały starostom, a nie burmistrzom. Dodano przy tym, że skoro art. 41 ust. 6a ustawy o odpadach uzależnia wydanie zezwolenia od zajęcia stanowiska w formie opinii przez burmistrza, to opinia ta nie może dotyczyć dowolnych spraw związanych z przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz tylko tych aspektów, które wiążą się z zadaniami organu opiniującego, a więc w tym przypadku powinny dotyczyć zgodności wniosku z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a ponieważ organ II instancji uznał, iż wniosek o wydanie zezwolenia jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, bowiem podstawowym przeznaczeniem działek, na których skarżący planuje przetwarzać odpady, jest bieżące utrzymywanie biologicznej rekultywacji skarp składowiska, stwierdzenie takie powinno skutkować uchyleniem postanowienia Burmistrza Miasta i wydaniem pozytywnej opinii w zakresie wniosku skarżącego o wydanie pozwolenia na przetwarzanie odpadów. WSA postanowienie SKO uchylił. Uzasadnienie wyroku WSA WSA wskazał, mając na uwadze rodzaj zaplanowanej działalności, że z załącznika do wniosku oraz z załącznika do uchwały wynikało, że obszar objęty wnioskiem mieścił się w terenie składowiska odpadów przemysłowych, który oznaczony został na rysunku planu symbolem Z-SOP, do którego odnosił się § 5 ust. 2 miejscowej planu zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym ustalono, że oznaczone na rysunku planu symbolem Z-SOP, to „Tereny zrekultywowanych składowisk odpadów przemysłowych” z podstawowym przeznaczeniem zieleń wysoka zapobiegająca erozji skarp hałdy, na którym obowiązuje: bieżące utrzymywanie biologicznej rekultywacji skarp składowiska (lit. a), monitoring składowiska w zakresie właściwości geotechnicznych osadów i skarp obwałowań oraz jakości wód powierzchniowych oraz odcieków i filtrów zbieranych w rowach opaskowych (lit. b), monitoring geodezyjny i przeciwpożarowy (lit. c), a dopuszcza się: wtórną rekultywację polegającą na zmniejszeniu nachylenia skarp hałdy (lit. a), infrastrukturę techniczną związaną z funkcjonowaniem składowiska (lit. b), drogi technologiczne (lit. c). O negatywnej opinii poddanej kontroli Sądu rozstrzygnęło przede wszystkim stanowisko kontrolowanych organów, że wnioskodawca we wniosku wskazał, że przetwarzanie odpadów będzie polegało na nawiezieniu ww. odpadu na południowo-wschodnią skarpę zamkniętego obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych obejmującą m.in. działkę, a następnie jego rozplantowanie na powierzchni 1 ha, w celu utworzenia 50 cm warstwy glebotwórczej, na której następnie nasadzonych zostanie 80 szt. drzew, w związku z czym – przy czym w przedwczesnej, zdaniem Sądu, ocenie organu odwoławczego - wnioskodawca nie wykazał, czy przyjęta grubość warstwy stosowanych odpadów była wystarczająca dla planowanych obsiewów lub nasadzeń i w związku z powyższymi ustaleniami kontrolowany organ II instancji przychylił się do negatywnej opinii Burmistrza Miasta i utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy. Przenosząc do uwarunkowań docelowego stanu faktycznego wynikającego z wniosku skarżącego jak i stanu fatycznego istniejącego w rzeczywistości wyżej wskazane przepisy prawne i ustalenia, Sąd stwierdził, że organ II instancji rozpatrując zażalenie skarżącego nie uwzględnił specyfiki podstaw prawnych współdziałania organów administracyjnych przy wydawaniu decyzji administracyjnej w tym przypadku kiedy formą współdziałania jest wymóg uzyskania opinii. Sąd podzielił stanowisko strony skarżącej, że kontrolowany organ przy wydawaniu opinii powinien ją formułować z perspektywy posiadanych zadań publicznych i związanych z nimi kompetencji. Niewątpliwie w pierwszej kolejności znaczenie w kontrolowanej sprawie ma opinia kontrolowanego organu w przedmiocie zgodności planowanego przedsięwzięcia z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Formułowane przez kontrolowany organ stanowisko opiniujące powinno być oparte o porządek prawny i powinno zasadniczo nawiązywać do kompetencji i zadań publicznych kontrolowanego organu zbieżnych z istotą sprawy, w której ma być wydana decyzja. Sąd nie wykluczył, że przedmiotowa opinia może w sentencji i/lub odpowiednio uzasadnieniu postanowienia formułować pewne uwagi, zastrzeżenia, postulaty a nawet warunki. Jednak i to istotne jeżeli te ww. stanowiska organu dotyczą oceny stanu faktycznego i nie korespondują z przepisem prawa materialnego, który jest relewantny/istotny z punktu widzenia kompetencji i zadań publicznych organu opiniującego w powiązaniu z normą materialną stosowaną przez organ decyzyjny, są czynione niejako z perspektywy oceny sprawy pod kątem dobra gminy - to w ocenie Sądu takie uwagi, zastrzeżenia nie powinny przeważać w sentencji postanowienia o negatywnej opinii współdziałającego - w sytuacji, kiedy weryfikacja przedsięwzięcia w myśl miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przez pryzmat kompetencji organu współdziałającego i stosowanej normy prawa materialnego przez organ decyzyjny organu jest pozytywna. Organ współdziałający ma prawo sformułować i w opinii pozytywnej pewne dodatkowe zastrzeżenia po to, aby organ decyzyjny przy dokonaniu aktu subsumcji zwrócił na nie uwagę, ale przy wzięciu pod uwagę wyżej wskazanej oceny prawnej Sądu. Z faktu, że opinia nie jest wiążąca dla organu rozstrzygającego sprawę/organu decyzyjnego nie wynika, że wobec obowiązującego prawa jej treść może być dowolna lub/i obojętna wobec prawa, gdyż inaczej nie miało by ratio legis jej zażalenia do organu wyższego stopnia a także możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Sąd stwierdził istotne naruszenie przez kontrolowany organ art. 106 § 1 w zw. art. 7a w zw. z art. 7b KPA w zw. z art. 41 ust. 3 pkt 2 w zw. z art. 41 ust. 6a OdpadyU w sposób mogący mieć znaczenie dla wyniku sprawy - polegające na błędnym uznaniu przez organ II instancji, że Burmistrz Miasta posiada kompetencję do pełnej merytorycznej oceny treści wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów, podczas gdy Burmistrz Miasta nie jest organem z mocy prawa władnym do oceny spełnienia przesłanek do wydania zezwolenia na przetwarzanie odpadów – te kompetencje zgodnie z OdpadyU powierzone zostały starostom a nie burmistrzom. Skoro art. 41 ust. 6a OdpadyU uzależnia wydanie zezwolenia od zajęcia stanowiska w formie opinii przez burmistrza (w tym przypadku Burmistrza Miasta), to opinia ta nie może dotyczyć dowolnych spraw związanych z przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz tylko tych aspektów, które wiążą się z zadaniami organu opiniującego, a więc w tym przypadku powinny dotyczyć przede wszystkim zgodności wniosku z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Komentarz Zakres oceny prawnej wniosku o wydanie zezwolenia, o którym mowa w komentowanym orzeczeniu wynika z przepisu art. 46 ust. 1 OdpadyU. Zgodnie z tym przepisem właściwy organ odmawia wydania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, w przypadku gdy zamierzony sposób gospodarowania odpadami: 1) mógłby powodować zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska; 2) jest niezgodny z planami gospodarki odpadami; 3) jest niezgodny z przepisami prawa, w tym prawa miejscowego. Oczywistym jest, że ocenę w ww. zakresie dokonuje organ prowadzący postępowanie – zatem nie może tego robić podmiot, który wydaje w sprawie opinię. Zakresy działania tych podmiotów nie mogą się pokrywać. Jednakże nie powinno ulegać wątpliwości, że uprawnionym w najszerszym zakresie do oceny zgodności działania z zapisami prawa miejscowego, tj. m.in. miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, ma właśnie gmina (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Nie oznacza to jednakże, że podmiot opiniujący nie może zawrzeć w treści postanowienia innych treści, jednakże nie mogące zastepować oceny prawnej, której musi dokonać organ prowadzący zasadnicze postępowanie. Wyrok WSA w Krakowie z 22.11.2019 r., II SA/Kr 1117/19
Wyroki sądowe, takie jak wyrok WSA w Krakowie, precyzują zakres oceny prawnej wniosków o wydanie zezwolenia na odpady. Organ opiniujący nie może zastępować organu prowadzącego postępowanie w ocenie zgodności z prawem miejscowym.