Ostateczne orzeczenie lekarskie nie podlega merytorycznej weryfikacji organu
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wydał wyrok dotyczący skierowania kierowcy na badanie lekarskie w celu ustalenia przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów. Sąd podkreślił, że organ administracyjny nie ma kompetencji do oceny stanu zdrowia kierującego ani weryfikacji orzeczeń lekarskich. Decyzja SKO oraz uzasadnienie WSA wskazywały na uzasadnione zastrzeżenia co do zdolności kierowcy do bezpiecznego prowadzenia pojazdów.
Tematyka: Wojewódzki Sąd Administracyjny, badanie lekarskie, przeciwwskazania zdrowotne, kierowanie pojazdami, orzeczenia lekarskie, organ administracyjny, stan zdrowia, decyzja administracyjna, interes publiczny
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wydał wyrok dotyczący skierowania kierowcy na badanie lekarskie w celu ustalenia przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów. Sąd podkreślił, że organ administracyjny nie ma kompetencji do oceny stanu zdrowia kierującego ani weryfikacji orzeczeń lekarskich. Decyzja SKO oraz uzasadnienie WSA wskazywały na uzasadnione zastrzeżenia co do zdolności kierowcy do bezpiecznego prowadzenia pojazdów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 3.8.2020 r. (II SA/Gl 1443/19, ) zaprezentował pogląd, iż rolą organu w postępowaniu administracyjnym nie jest ocena stanu zdrowia kierującego. Z kolei brak prawnej możliwości weryfikacji przedstawionego przez stronę orzeczenia lekarskiego pod względem merytorycznym uniemożliwia przyjęcie przez organ, że rzeczywisty stan zdrowia kierowcy przedstawia się odmiennie. Decyzja administracyjna SKO Przedmiotem kontroli WSA w Gliwicach była decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach o utrzymaniu w mocy decyzji administracyjnej organu pierwszej instancji - Prezydenta Miasta o skierowaniu Skarżącego na badanie lekarskie przeprowadzone w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ powołał się na wniosek Komendanta Miejskiego Policji o skierowanie Skarżącego na ww. badania lekarskie, umotywowany informacją o trwającym od wielu lat jego schorzeniem objawiającym się nieprzewidywalnymi zawrotami głowy, w związku z czym prowadzenie przez niego pojazdu zagraża zarówno jego życiu i zdrowiu, jak i innych uczestników ruchu drogowego. Z powyższego wniosku wynika, że Skarżący złożył w Komendzie Miejskiej Policji pismo, w którym wniósł o usunięcie z zakresu jego obowiązków punktu dotyczącego wykonywania przez niego pracy kierowcy, z uwagi na kilkuletnie diagnozowanie przez różnego rodzaju specjalistów objawów w postaci występowania nieprzewidywalnych zawrotów głowy, poprzedzonych złym samopoczuciem, występowaniem na około 30 minut przed atakiem szumu w lewym uchu, po których następuje atak zawrotów głowy, nieraz także w takim stopniu, iż z wymiotami włącznie. W ocenie SKO, w niniejszej sprawie zaistniały uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu zdrowia Skarżącego, wymagające skierowania na badanie lekarskie mające na celu przebadanie Skarżącego przez uprawnionego lekarza zanim dojdzie do sytuacji, w której narazi on siebie, jak też innych uczestników ruchu na utratę zdrowia bądź życia. Z uzasadnienia WSA w Gliwicach Już na wstępie WSA w Gliwicach zaznaczył, że domaganie się powołania biegłego do oceny stanu zdrowia Skarżącego w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami bądź też weryfikacja treści samego orzeczenia nie mogło być przedmiotem rozważań Sądu. Następnie WSA w Gliwicach wskazał na treść art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1268) i zauważył, że przepis ten nie określa precyzyjnie, jakie zastrzeżenia co do stanu zdrowia danego kierowcy należy uznać za wystarczające do skierowania go na badania lekarskie. W praktyce oznacza to więc, że właściwy organ administracji, po otrzymaniu informacji poddającej w wątpliwość należytą zdolność psychofizyczną kierowcy, powinien przeprowadzić postępowanie celem oceny, czy w konkretnym, badanym przypadku zastrzeżenia te są rzeczywiście tego rodzaju, że uzasadniają wydanie decyzji w oparciu o powołane wyżej przepisy. Sformułowanie, że mają być one uzasadnione oznacza zatem przede wszystkim, że powinny być one oparte na wiarygodnych podstawach. Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, za takie wiarygodne podstawy z pewnością można uznać wniosek pochodzący od Komendanta Miejskiego Policji, zaś ujawnione przez Skarżącego dolegliwości stwarzają zagrożenie nie tylko dla niego samego, ale także dla innych uczestników ruchu drogowego oraz funkcjonariuszy policji. Opisane we wniosku symptomy w ocenie samego Skarżącego powinny skutkować usunięciem z jego zakresu czynności pracy kierowcy. Okoliczność ta została oceniona przez organy orzekające jako okoliczność uzasadniająca poważne zastrzeżenia co do sprawnego prowadzenia pojazdów przez Skarżącego. W ocenie WSA w Gliwicach należy się zgodzić ze stanowiskiem, że jeżeli z dokumentów wynikały uzasadnione wątpliwości co do stanu zdrowia Skarżącego pod kątem możliwości kierowania pojazdami, to nie można skutecznie zarzucać organowi, że wziął te okoliczności pod uwagę. To nie rolą organu w tym postępowaniu jest ocena stanu zdrowia kierującego. Brak z kolei prawnej możliwości weryfikacji przedstawionego przez Skarżącego orzeczenia lekarskiego pod względem merytorycznym, uniemożliwiał przyjęcie przez organ, że rzeczywisty stan zdrowia kierowcy przedstawia się odmiennie. Ponadto WSA w Gliwicach podkreślił, iż samo wydanie decyzji kierującej na badanie lekarskie nie musi łączyć się z pewnością co do istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów. Organ nie musi zatem udowodnić, że takowe istnieją, a wystarczającym jest jedynie prawdopodobieństwo istnienia tych okoliczności. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii pozostawione zostało uprawnionym lekarzom. Oznacza to równocześnie, że skierowanie na badanie lekarskie nie jest równoznaczne z pozbawieniem kierowcy uprawnienia do kierowania, lecz jego celem jest wyjaśnienie istniejących w tym przedmiocie wątpliwości. Powyższe może zaś prowadzić bądź do stwierdzenia istnienia przeciwwskazań bądź braku ich występowania. Co więcej WSA w Gliwicach wskazał, że regulacja dotycząca czynności specjalistycznych (badania lekarskie, sposób ich przeprowadzania i rozpoznawania odwołań), którą przewiduje rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29.8.2019 r.w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1659), stanowi procedurę odrębną od procedury administracyjnej. Ostateczne orzeczenia lekarskie nie podlegają zatem weryfikacji tak pod względem ich treści, jak i procedowania (wyrok NSA z 17.3.2005 r. OSK 1273/04, ). W orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie przyjmuje się, iż orzeczenie wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy w przedmiocie stwierdzenia istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi nie należy do kategorii aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa. Nie stanowi ono ani o prawach, ani o obowiązkach osoby badanej wynikających z przepisów prawa. Dopiero bowiem decyzja wydana na podstawie takiego orzeczenia przez organ administracji publicznej ma charakter władczy i rozstrzygający. WSA w Gliwicach zwrócił uwagę także na to, że organ podejmując decyzję o skierowaniu konkretnej osoby fizycznej na badanie lekarskie celem ustalenia czy istnieją przeciwwskazania do kierowania pojazdem musi każdorazowo wyważyć dwa sprzeczne interesy - interes prywatny osoby kierowanej na badanie i interes publiczny, którym jest bezpieczeństwo osób poruszających się po drogach oraz ocenić, który z nich w danej sprawie wymaga większej ochrony. W niniejszej sprawie organy mając na uwadze opisane okoliczności sprawy słusznie przyjęły prymat interesu publicznego (bezpieczeństwa innych użytkowników ruchu) nad interesem prywatnym Skarżącego. Rozstrzygnięcie WSA w Gliwicach Wbrew zarzutom skargi organy za podstawę swojego rozstrzygnięcia przyjęły wszystkie istotne dla sprawy okoliczności faktyczne. W ocenie Sądu, wbrew stanowisku Skarżącego, organy rozstrzygając niniejszą sprawę nie naruszyły wskazanych w skardze przepisów prawa, gdyż zebrany w sprawie materiał dowodowy dawał podstawę do przyjęcia, że w przypadku Skarżącego istniały uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jego zdrowia, uzasadniające skierowanie go na badanie lekarskie mające na celu stwierdzenie bądź wykluczenie przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Mając na uwadze powyższe, WSA w Gliwicach uznając kontrolowaną decyzję za zgodną z prawem, na podstawie art. 151 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2325) oddalił skargę. Komentarz W analizowanym wyroku WSA w Gliwicach odniósł się do kwestii jaką jest zakres zastosowania ogólnych zasad postępowania administracyjnego do procedury oceny istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami i stwierdził, zgodnie z poglądami prezentowanymi dotychczas w orzecznictwie sądów administracyjnych, że procedura ta ma charakter szczególny i odrębny od postępowania administracyjnego, zaś ogólne zasady sformułowane w KPA nie mają do niej zastosowania. Orzeczenia lekarskie wydawane w tym trybie nie podlegają weryfikacji przez organy administracji publicznej w prowadzonych przez nie postępowaniach o wydanie lub cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi i jako takie wiążą organy administracyjne. To z kolei oznacza brak jakichkolwiek podstaw formalnoprawnych do kwestionowania przez te organy okoliczności objętych treścią ww. orzeczeń. Jeśli zaś chodzi o uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierującego uzasadniające skierowanie go na badania lekarskie, to w orzeczeniach sądów administracyjnych wskazuje się, że należą do nich, np.: • wniosek prokuratora (wyrok NSA z 24.4.2020 r. I OSK 1170/19, ), • opinia sądowo-psychiatryczna stwierdzająca fakt, że kierujący cierpi na zespół zależności alkoholowej (wyrok WSA w Gliwicach z 12.2.2020 r. II SA/Gl 942/19, ), czy • opinia biegłych sporządzona w toku postępowania przygotowawczego stwierdzająca cechy ograniczonych zaburzeń osobowych (wyrok NSA z 5.12.2018 r. I OSK 353/17, ). Wyrok WSA w Gliwicach z 3.8.2020 r. II SA/Gl 1443/19
WSA potwierdził zgodność decyzji organów z prawem, oddalając skargę Skarżącego. Orzeczenia lekarskie w sprawach kierowania pojazdami silnikowymi nie podlegają weryfikacji administracyjnej. Sąd podkreślił konieczność uwzględnienia interesu publicznego (bezpieczeństwo na drogach) przy skierowaniu na badanie lekarskie.