Pojęcia „wejście w życie” i „obowiązywanie” (uchwały) są tożsame

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził nieważność § 3 uchwały Rady Gminy dot. stawki opłaty za odpady komunalne z powodu sprzeczności daty wejścia w życie i obowiązywania. Stanowisko sądu wprowadza jasność w pojęcia „wejście w życie” i „obowiązywanie” aktów normatywnych.

Tematyka: WSA Łódź, uchwała, nieważność, wejście w życie, obowiązywanie, data, akty normatywne, pojęcia prawne

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził nieważność § 3 uchwały Rady Gminy dot. stawki opłaty za odpady komunalne z powodu sprzeczności daty wejścia w życie i obowiązywania. Stanowisko sądu wprowadza jasność w pojęcia „wejście w życie” i „obowiązywanie” aktów normatywnych.

Data wejścia w życia aktu prawa miejscowego nie może budzić wątpliwości, czy też wprowadzać w błąd.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym po rozpoznaniu
sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego na uchwałę Rady Gminy z 28.5.2015 r. w przedmiocie ustalenia
stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na nieruchomościach, na których znajdują się
domki letniskowe lub innych nieruchomościach wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
wykorzystywanych jedynie przez część roku, położnych na terenie Gminy stwierdził nieważność § 3
zaskarżonej uchwały w zakresie określenia: „z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2016 r.” (wyrok WSA
w Łodzi z 18.8.2020 r., I SA/Łd 89/20).
Stan faktyczny
Rada Gminy podjęła uchwałę w sprawie ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na
nieruchomościach, na których znajdują się domki letniskowe lub innych nieruchomościach wykorzystywanych na cele
rekreacyjno-wypoczynkowe, wykorzystywanych jedynie przez część roku, położonych na terenie Gminy Wodzierady.
W § 3 tej uchwały postanowiono, że wchodzi ona w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku
Urzędowym Województwa (...), z mocą obowiązującą 1.1.2016 r.
Prokurator Rejonowy zakwestionował ww. uchwałę w części dotyczącej § 3, zarzucając naruszenie art. 4 ust. 1 i art.
5 ustawy z 20.7.2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. dz.U. z 2019 r.
poz. 1461 ze zm.; dalej AktyNormU). Zdaniem Prokuratora naruszenie powołanego wyżej przepisu art. 4 ust. 1
AktyNormU, wynikało z rozbieżności między postanowieniem uchwały wskazującym datę jej wejścia w życie po
upływie 14 dni od ogłoszenia, a tą częścią kwestionowanej uchwały, w której wskazano konkretną datę dzienną
określającą początek jej obowiązywania – 1.1.2016 r. Zaskarżona uchwała budziła tym samym wątpliwości co do
rzeczywistej daty jej wejścia w życie. To zaś stanowiło naruszenie zasady konstytucyjnej wynikającej z art. 2
Konstytucji RP, to jest zasady demokratycznego państwa prawnego.
W tej sytuacji Prokurator, wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w części dotyczącej jej § 3.
W odpowiedzi na skargę Rada Gminy W. uznała za zasadne stanowisko Prokuratora w części dotyczącej zawartego
w § 3 uchwały sformułowania „po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z mocą
obowiązującą”", w pozostałym zaś zakresie wniosła o oddalenie skargi.
Stanowisko WSA w Łodzi
WSA uznał skargę za zasadną. Uchwała w sprawie ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi na nieruchomościach, na których znajdują się domki letniskowe lub innych nieruchomościach
wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, wykorzystywanych jedynie przez część roku, położonych na
terenie gminy, jako skierowana do wszystkich jej mieszkańców zobowiązanych do ponoszenia tego rodzaju opłat, jest
aktem prawa miejscowego. Dlatego nie ma przeszkód, aby w razie stwierdzenia naruszenia prawa — stosownie do
treści art. 147 § 1 PostAdmU w zw. z art. 94 ust. 1 SamGminU – Sąd mógł stwierdzić nieważność uchwały, mimo że
od daty podjęcia aktu upłynął ponad rok.
Zgodnie z art. 40 ust. 1 SamGminU, gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego
obowiązujących na obszarze gminy, przy czym w myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 SamGminU podejmowanie uchwał
w sprawach podatków i opłat należy do wyłącznej właściwości rady gminy, lecz tylko w granicach określonych
w odrębnych ustawach. W § 3 uchwały Rada Gminy postanowiła, że wchodzi ona w życie po upływie 14 dni od
ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z mocą obowiązującą od 1.1.2016 r.
Zdaniem Sądu takie sformułowanie, w połączeniu z faktem, że przedmiotowa uchwała została opublikowana
w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) 5.6.2015 r. (poz. 2349), oznacza, że można mieć wątpliwości czy weszła
w życie po upływie 14 dni od daty jej ogłoszenia, czyli z dniem 19.6.2015 r., czy też z dniem 1.1.2016 r. Należy
wskazać, że początek mocy obowiązującej uchwały oznacza jej wejście w życie. W ocenie Sądu taka regulacja
jest nie do pogodzenia z zasadami demokratycznego państwa prawa, gdy chodzi o przepisy prawa miejscowego.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 AktyNormU akty prawne zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane są
w dziennikach urzędowych i wchodzą w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny
określi termin dłuższy. Jak stanowi jednocześnie ust. 2 tego przepisu, w uzasadnionych przypadkach akty
normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni, a jeżeli ważny interes prawny państwa wymaga
natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu



na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia aktu w dzienniku urzędowym. Natomiast art. 5
AktyNormU stanowi, że przepisy art. 4 AktyNormU nie wyłączają możliwości nadania aktowi normatywnemu
wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie.
Nie ulega wątpliwości, że § 3 kwestionowanej uchwały pozostaje w sprzeczności z powołanymi przepisami. W myśl
art. 88 ust. 1 Konstytucji RP warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich
ogłoszenie. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa AktyNormU. Z treści powołanego art. 88 ust. 1
Konstytucji RP wynika, że data ogłoszenia przepisu prawnego, w tym m.in. uchwały stanowiącej akt prawa
miejscowego, jest datą początkową, od której może on wejść w życie. Powtórzeniem przepisu konstytucyjnego jest
art. 42 SamGminU, zgodnie z którym zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa przytaczana wyżej
ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i innych aktów prawnych, a w szczególności treść cytowanego wyżej art. 4
ust. 1 AktyNormU.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd podzielił argumentację skargi, że treść § 3 kwestionowanej uchwały zawiera nie
tylko wewnętrzną sprzeczność, ale także narusza art. 4 ust. 1 AktyNormU. Data wejścia w życia aktu prawa
miejscowego nie może budzić wątpliwości, czy też wprowadzać w błąd, godząc jednocześnie w wyrażoną w art. 2
Konstytucji RP zasadę demokratycznego państwa prawnego. W konsekwencji zaskarżoną regulację - jako sprzeczną
z prawem – należało usunąć z obrotu prawnego. Pozbawienie ww. regulacji mocy prawnej oznacza, że kwestia
wejście w życie uchwały będzie regulowana wprost cytowanym przepisem ustawy art. 4 ust. 1 AktyNormU (por.
wyrok NSA z 6.4.2016 r., II FSK 490/14, 
).

Komentarz
Po raz kolejny w sądownictwie administracyjnym odniesiono się do zakresu pojęcia: „wejście w życie”
i „obowiązywanie” aktu normatywnego (tu: uchwały). WSA w Łodzi pojęciom tym nadał równoważne znaczenie. Sąd
przyjął, że początek mocy obowiązującej uchwały oznacza jej wejście w życie. Wejście w życie i uzyskanie mocy
przez ustawę są zdarzeniami tożsamymi, polegającymi na rozpoczęciu od ich spełnienia się, prawnego
kwalifikowania stosunków społecznych przez przepisy, które „weszły w życie” lub „uzyskały moc”. Ustawa nie może
bowiem wejść w życie bez uzyskania przez nią mocy obowiązującej i odwrotnie - uzyskanie mocy obowiązującej
oznacza wejście ustawy w życie (tak m.in. RIO w Gdańsku w uchwale z 7.5.2020 r., 135/g123/P/20, 
).
Niewątpliwie orzeczenie wprost wskazuje, by datę wejścia w życie prawa (obowiązywania prawa) określać
jednoznacznie (raz). Zaznaczyć należy, że problem, do którego odnosi się orzeczenie i swego czasu dość
powszechna praktyka organów uchwałodawczych w podwójnym określaniu daty wejścia w życie/obowiązywania
przepisów uchwała wynikała z przyjęcia przez niektórych przedstawicieli doktryny, że pojęcia te nie są tożsame (tak
np. S. Wronkowska, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań, 2005).

Wyrok WSA w Łodzi z 18.8.2020 r., I SA/Łd 89/20







Wyrok WSA w Łodzi podkreśla równoważne znaczenie pojęć „wejście w życie” i „obowiązywanie” uchwały. Orzeczenie wskazuje, że data wejścia w życie prawa powinna być jednoznaczna, eliminując wątpliwości i sprzeczności.