Nawet nieprawomocny wyrok wstrzymuje wykonanie rozstrzygnięcia nadzorczego

Wstrzymanie wykonania aktu nadzoru skutkuje tym, że ten akt nie wywołuje skutków prawnych, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Sprawa dotyczyła wniosku o lokalizację inwestycji mieszkaniowej, który został pozostawiony bez rozpatrzenia przez Prezydenta Miasta B. z uwagi na nieważność uchwały. W rezultacie NSA uznał, że organ miał obowiązek rozpatrzenia wniosku. Po oddaleniu skargi przez WSA w Białymstoku, NSA uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Istotną kwestią był fakt wstrzymania wykonania studium, co wpłynęło na ocenę wniosku przez organ.

Tematyka: wyrok NSA, wstrzymanie wykonania aktu nadzoru, lokalizacja inwestycji mieszkaniowej

Wstrzymanie wykonania aktu nadzoru, na podstawie art. 152 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325; dalej jako: PostAdmU),
powoduje, że ten akt nie wywołuje skutków prawnych, o których mowa w art. 92 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r.
o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 713; dalej jako: SamGminU). Oznacza to, że uchwała organu
gminy, której nieważność została stwierdzona przez organ nadzoru, wywołuje skutki prawne od momentu
wydania przez sąd administracyjny nieprawomocnego wyroku uchylającego rozstrzygnięcie nadzorcze –
uznał Naczelny Sąd Administracyjny.
K.H. złożył wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej na podstawie art. 7 ust. 1, ust. 7 i ust. 8 ustawy
z 5.7.2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących
(t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 219, dalej jako: InwestMieszkU) składając jednocześnie oświadczenie o braku sprzeczności
planowanej inwestycji ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta B. z 2019 r.
Prezydent Miasta B. zawiadomił K.H. o pozostawieniu jego wniosku bez rozpatrzenia uznając, że sprawdzenie
wymogu określonego w art. 7 ust. 7 pkt 12 InwestMieszkU, czyli zgodności ze studium, nie było obiektywnie możliwe
z uwagi na "zawieszenie" obowiązywania tego aktu na skutek rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody
stwierdzającego nieważność uchwały Rady Miasta B. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uchylił to
rozstrzygnięcie nadzorcze, jednak jego orzeczenie nie jest prawomocne i nie było podstaw prawnych do
procedowania złożonego wniosku.
K.H. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku skargę na bezczynność i przewlekłe
prowadzenie postępowania przez Prezydenta Miasta B. polegające na pozostawieniu bez rozpatrzenia jego wniosku.
W odpowiedzi na skargę Prezydent Miasta B. dowodził, że skoro wniosek skarżącego w dniu jego złożenia
obiektywnie nie spełniał wymogu niesprzeczności wnioskowanej inwestycji ze studium, a wada wniosku w tym
zakresie nie miała charakteru formalnego, z przyczyn obiektywnych nie było bowiem możliwości jej usunięcia, to
organ nie miał możliwości nadania biegu temu wnioskowi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę. Jak wyjaśniono, organ był ustawowo zobowiązany do
zbadania wymogów formalnych wniosku o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej, w tym ustalenia czy
planowana inwestycja nie jest sprzeczna ze studium. Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały organu
gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia
rozstrzygnięcia nadzorczego. Wstrzymanie wykonania uchwały nie jest jednak równoznaczne z pozbawieniem jej
mocy obowiązującej, a stanowi jedynie czasowe zawieszenie jej obowiązywania, do czasu prawomocnego
orzeczenia sądu co do prawidłowości wydanego rozstrzygnięcia nadzorczego. Skoro orzeczenie sądu, na datę
rozpatrzenia wniosku, było nieprawomocne, brak było podstaw prawnych do dalszego procedowania wniosku.
Jednocześnie Sąd wskazał, że wyrok uchylający rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody uprawomocnił się
i zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze nie wywiera już żadnego skutku prawnego, zatem nie ma żadnych
przeciwwskazań formalnych do złożenia przez skarżącego nowego, kompletnego wniosku.
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi
Administracyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu wyjaśniono, że choć Sąd I instancji
dostrzegł fakt wstrzymania wykonania studium na podstawie art. 92 ust. 1 SamGminU w związku z wydanym
rozstrzygnięciem nadzorczym, to pominął okoliczność, iż w dacie pozostawienia przez Prezydenta Miasta B. wniosku
o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej bez rozpoznania to rozstrzygnięcie nadzorcze zostało wstrzymane,
na podstawie art. 152 § 1 PostAdmU, od dnia wydania wyroku uchylającego ten akt nadzoru.
Zgodnie z art. 152 § 1 PostAdmU, w razie uwzględnienia skargi na akt lub czynność, nie wywołują one
skutków prawnych do chwili uprawomocnienia się wyroku, chyba że sąd postanowi inaczej. W rezultacie
nieprawomocne uchylenie przez sąd administracyjny aktu nadzoru spowodowało, że już od daty tego
orzeczenia, uchwała organu gminy, której nieważność została stwierdzona przez organ nadzoru, wywołuje
skutki prawne na równi z aktem, którego nieważność nie została stwierdzona przez organ nadzoru. Dlatego
należy uznać, że w dacie procedowania przez organ studium z 2019 r. obowiązywało i Prezydenta Miasta B.
powinien dokonać oceny spełnienia przez K.H. wymogów wniosku, o których mowa w art. 9 ust. 7 i 8
InwestMieszkU.
Dodatkowo Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że organ na podstawie art. 7 ust. 9 InwestMieszkU może
pozostawić bez rozpoznania wyłącznie wniosek obarczony brakami formalnymi. Dostrzeżone przez organ braki nie
miały charakteru formalnego, z uwagi na ich obiektywny charakter i brak możliwości usunięcia przez wnioskodawcę.

W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że brak jest podstawy prawnej do pozostawienia
wniosku o ustalenie inwestycji mieszkaniowej bez rozpatrzenia w razie uznania, iż wniosek ten obarczony
jest wadą o charakterze materialnym. W tym przypadku konieczne jest merytoryczne rozpoznanie wniosku
i odniesienie się do ewentualnego braku w rozstrzygnięciu podejmowanym przez radę gminy na podstawie
art. 7 ust. 4 InwestMieszkU.
Wyrok NSA z 20.8.2020 r., II OSK 1555/20

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że wstrzymanie wykonania aktu nadzoru skutkuje brakiem mocy prawnej uchwały organu gminy, co równa się z aktem, którego nieważność nie została stwierdzona. NSA podkreślił, że organ miał obowiązek merytorycznego rozpatrzenia wniosku o lokalizację inwestycji mieszkaniowej, nawet jeśli był obarczony wadą materialną. W efekcie NSA uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez WSA w Białymstoku.