Pełnomocnictwo ogólne uprawnia także do odbioru korespondencji

Pełnomocnictwo ogólne udzielone pełnomocnikowi uprawnia go nie tylko do działania w imieniu mocodawcy, ale także do odbioru korespondencji - tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23.4.2020 r. II OSK 1875/19. Sprawa dotyczyła interpretacji zakresu pełnomocnictwa udzielonego przez Spółkę, co ma istotne znaczenie dla skuteczności doręczenia decyzji organu pierwszej instancji.

Tematyka: pełnomocnictwo ogólne, pełnomocnik, odbiór korespondencji, Naczelny Sąd Administracyjny, wyrok, zakres pełnomocnictwa, skarga kasacyjna

Następstwem udzielenia pełnomocnictwa jest powstanie po stronie pełnomocnika uprawnienia do działania
w imieniu i ze skutkiem dla mocodawcy. Prawidłowy jest zatem wniosek Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie, że pełnomocnictwo ogólne do występowania w imieniu Spółki przed
organami administracji obejmuje również umocowanie do odbioru korespondencji - przypomniał Naczelny
Sąd Administracyjny w wyroku z 23.4.2020 r. II OSK 1875/19,
.
Stanowisko Strony
Skarżąca zakwestionowała stanowisko organu odwoławczego, zgodnie z którym doręczenie decyzji Prezydenta m.st.
Warszawy o wniesieniu sprzeciwu pełnomocnikowi, który zgłoszeniem złożonym 4.10.2017 r. zawiadomił o zamiarze
przystąpienia do budowy instalacji rusztowań modułowych wraz z oświetleniem LED do prezentacji obrazów
reklamowych było skuteczne. Zdaniem Skarżącej pełnomocnictwo, na podstawie którego pełnomocnik dokonał
zgłoszenia, nie obejmowało umocowania do odbioru korespondencji, a tym samym bieg 14 dniowego terminu do
złożenia odwołania nie mógł być liczony od daty doręczenia przez organ pierwszej instancji decyzji pełnomocnikowi.
Przedmiot sporu
WSA w Warszawie słusznie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że zasadniczą kwestią sporną
w niniejszej sprawie było określenie zakresu pełnomocnictwa z 4.10.2017 r. udzielonego przez Spółkę. Zgodnie
z treścią przedmiotowego pełnomocnictwa udzielono go do: „występowania w imieniu Spółki przed organami
państwowymi i samorządowymi, organami administracji, do jej reprezentowania przed podmiotami gospodarczymi,
oraz wyłącznie do wypełnienia, uzupełnienia i składania oświadczeń o posiadanym prawie do dysponowania
nieruchomością w zakresie zgłoszeń robót budowlanych nie wymagających pozwolenia na budowę, a także
wyłącznie do składania wniosków o wydanie pozwolenia na budowę, wniosków o wydanie pozwolenia na
umieszczenie reklam, zgłoszeń budowlanych, do składania dokumentów wraz z ww. wnioskami w związku
z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą dotyczącą zgłoszenia instalacji rusztowań modułowych wraz
z oświetleniem LED służących do prezentacji obrazów reklamowych na nieruchomości w Warszawie”.
Pełnomocnictwo w postępowaniu administracyjnym
Zgodnie z art. 32 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2020 r. poz. 256, dalej:
KPA), strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania.
Następstwem udzielenia pełnomocnictwa jest powstanie po stronie pełnomocnika uprawnienia do działania w imieniu
i ze skutkiem dla mocodawcy. Przepisy procedury administracyjnej nie różnicują więc pełnomocnictw na podstawie
ich charakteru i właściwemu każdemu z nich umocowania, jak to ma miejsce na gruncie procedury cywilnej
i sądowoadministracyjnej. Nie oznacza to jednak, że wszystkie pełnomocnictwa udzielone w postępowaniu
administracyjnym jurysdykcyjnym należy traktować jednolicie. W sprawach administracyjnych na wzór innych
procedur wyróżnia się zasadniczo pełnomocnictwa:
• ogólne – obejmujące umocowanie do reprezentowania strony we wszystkich postępowaniach toczących się z jej
udziałem,
• szczególne - obejmujące umocowanie do reprezentowania strony w konkretnych postępowaniach toczących się
z jej udziałem,
• udzielone wyłącznie do podjęcia poszczególnych czynności w toku postępowania.
W niniejszej sprawie zarówno organ odwoławczy, jak i WSA w Warszawie przyjęły podział pełnomocnictw na: ogólne,
rodzajowe i szczególne, kierując się art. 98 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j.: Dz.U. z 2020 poz. 1740).
Trafnie przy tym zaznaczył Wojewoda w uzasadnieniu decyzji, że w dokumencie pełnomocnictwa zawarte może być
oświadczenie woli mocodawcy o udzieleniu kilku różnych pełnomocnictw. Przykładowo obok pełnomocnictwa
ogólnego mocodawca może udzielić jednego lub więcej pełnomocnictw rodzajowych lub do poszczególnych
czynności. NSA zdecydowanie podkreślił, że w każdej konkretnej sprawie rzeczywisty zakres umocowania musi
być oceniony na podstawie treści pełnomocnictwa, przy uwzględnieniu istoty i charakteru procedury.
W ocenie NSA należało się zgodzić ze stanowiskiem organu odwoławczego, że w złożonym dokumencie
pełnomocnictwa Spółka udzieliła S. P. umocowania ogólnego do „występowania w imieniu Spółki przed organami
państwowymi oraz samorządowymi, organami administracji”, co w konsekwencji pozwalało w postępowaniu
administracyjnym potraktować go jako pełnomocnika strony, uprawnionego do podejmowania wszystkich łączących
się ze sprawą czynności. Zasadnie wskazano w zaskarżonej decyzji oraz uzasadnieniu wyroku, iż połączenie kilku

pełnomocnictw w jednym dokumencie nie oznaczało – jak twierdzi Spółka – iż pełnomocnictwo ogólne zawarte
w pierwszym członie treści oświadczenia mocodawcy ograniczone zostało do poszczególnych czynności
wymienionych w dalszej części dokumentu. Słusznie - zdaniem NSA - zaznaczył Sąd I instancji, że wskazane
w pełnomocnictwie szczegółowe czynności wymieniono równorzędnie w jednym ciągu z pierwszym członem
oświadczenia, w którym podano podmioty, wobec których pełnomocnik został upoważniony do reprezentowania
Skarżącej. Logicznie rzecz ujmując, zbędne byłoby określenie tych podmiotów (organów), gdyby pełnomocnictwo
miałoby być ograniczone do poszczególnych czynności wymienionych w dokumencie. W konsekwencji uprawniona
była konstatacja Sądu, że pełnomocnictwo ogólne do występowania w imieniu Spółki przed organami
administracji obejmowało również umocowanie do odbioru korespondencj i. Tym samym skuteczne wobec
Spółki było doręczenie pełnomocnikowi decyzji organu pierwszej instancji. Zasadnie stwierdził WSA w Warszawie, że
dla wyłączenia takiego skutku w stosunku do mocodawcy konieczne byłoby jednoznaczne ograniczenie
pełnomocnictwa, czego w sprawie nie uczyniono.
Zakres i treść pełnomocnictwa
NSA uznał, że pomimo sformułowanych zarzutów kasacyjnych co do kwalifikacji pełnomocnictwa, nie przedstawiono
argumentacji mogącej skutecznie podważyć ocenę Sądu I instancji. W rozpoznawanej sprawie cały tekst
pełnomocnictwa pozwalał słusznie przyjąć organowi, że pełnomocnik uprawniony jest do działania w niniejszym
postępowaniu administracyjnym bez ograniczeń. Nie było więc przesłanek do zanegowania skuteczności doręczenia
decyzji pełnomocnikowi, gdyż zgodnie z art. 40 § 2 KPA zasadą jest doręczanie pism pełnomocnikowi, jeżeli został
on ustanowiony.
Niejako na marginesie NSA wskazał, że w okolicznościach niniejszej sprawy wymóg starannego działania
pełnomocnika powinien uchronić Skarżącą przed uchybieniem terminu przewidzianego na złożenie odwołania. Nawet
w sytuacji, gdy pełnomocnik nie czuł się umocowany do odbioru korespondencji, to nie był zwolniony od podjęcia
czynności gwarantujących Stronie terminowe złożenie odwołania. Relacje miedzy pełnomocnikiem a mocodawcą,
a także przyjęty sposób porozumiewania się pozostają poza zakresem zainteresowania organu procesowego.
Rzeczą więc Skarżącej było takie określenie zakresu pełnomocnictwa, aby nie rodziło ono komplikacji procesowych
związanych z działaniami pełnomocnika w ramach konkretnego postępowania administracyjnego. Instytucja
pełnomocnictwa ma służyć wzmocnieniu pozycji strony w postępowaniu administracyjnym, a działania
pełnomocnika powinny prowadzić do skutecznej realizacji praw mocodawcy, nie zaś gmatwania jego sytuacji
procesowej. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie pełnomocnik zamiast odsyłać decyzję do organu powinien
niezwłocznie przekazać ją Skarżącej jako stronie postępowania. W takim przypadku skutki wadliwego działania
pełnomocnika obciążają wnioskodawcę, co w efekcie skutkowało stwierdzeniem przez organ odwoławczy uchybienia
terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta m.st. Warszawy.
Mając na uwadze powyższe NSA uznał zarzuty kasacyjne za niezasadne i oddalił - na podstawie art. 184 PostAdmU
- skargę kasacyjną.

Komentarz
Przedmiotowy wyrok dotyczy stosunku pełnomocnictwa i jego zakresu. W orzecznictwie sądów administracyjnych
wskazuje się z jednej strony, że dla wykazaniu faktu ustanowienia pełnomocnika i zakresu jego umocowania
decydujące znaczenie ma wola mocodawcy, zaś z drugiej strony, że konieczne jest odniesienie się do treści
dokumentu stwierdzającego ustanowienie takiego stosunku, który powinien być sformułowany na tyle precyzyjnie,
aby wynikało z niego, kto dokładnie, przez kogo i do jakich czynności (w jakim zakresie) został upoważniony (wyrok
NSA z 1.7.2016 r., II GSK 509/15,
). To na podstawie treści pełnomocnictwa organ bada tak prawidłowość, jak
i zakres pełnomocnictwa (wyrok NSA z 14.5.2019 r. I GSK 219/19,
). Z taką sytuacją mamy do czynienia
w analizowanym stanie faktycznym. Natomiast w razie wątpliwości treść dokumentu musi być odczytywana
w kontekście faktycznym danej sprawy i prawdopodobnych intencji mocodawcy, w szczególności jego obiektywnie
pojmowanego interesu. Co więcej organ powinien także uwzględnić, czy w świetle pełnomocnictwa umocowana
w nim osoba działa w sposób korzystny dla mocodawcy. Jeżeli osoba, przedstawiająca wystawione dla niej
pełnomocnictwo, podejmuje czynności mieszczące się w prawdopodobnych intencjach mocodawcy i na rzecz jego
obiektywnie pojmowanego interesu – to wątpliwości, co do zakresu pełnomocnictwa, organ obowiązany jest
przesądzić na rzecz jej prawidłowego umocowania w sprawie (wyrok NSA z 24.10.2014 r. I OSK 1663/13,
).

wyrok NSA z 23.4.2020 r. II OSK 1875/19,

NSA uznał zarzuty kasacyjne za niezasadne i oddalił skargę kasacyjną, podkreślając konieczność precyzyjnego określenia zakresu pełnomocnictwa oraz jego zgodności z intencjami mocodawcy. Wyrok ten stanowi ważne wyjaśnienie dotyczące stosunku pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym.