Bezczynność organu administracji publicznej

Publikacja omawia bezczynność organu administracji publicznej w kontekście skargi na brak działań w zakresie dokonania wpisu do rejestru instytucji kultury. Przedstawiono przypadek skargi P.G. oraz analizę orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Szczegółowo omówiono podstawy prawne dotyczące określenia naruszenia prawa lub interesu prawnego oraz konsekwencje rażącego naruszenia prawa przez organ administracji publicznej.

Tematyka: bezczynność organu, skarga administracyjna, naruszenie prawa, interes prawny, rejestr instytucji kultury, rażące naruszenie prawa, podstawy prawne, Naczelny Sąd Administracyjny, skarga kasacyjna

Publikacja omawia bezczynność organu administracji publicznej w kontekście skargi na brak działań w zakresie dokonania wpisu do rejestru instytucji kultury. Przedstawiono przypadek skargi P.G. oraz analizę orzeczeń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Szczegółowo omówiono podstawy prawne dotyczące określenia naruszenia prawa lub interesu prawnego oraz konsekwencje rażącego naruszenia prawa przez organ administracji publicznej.

Jednym z wymogów, które stawiane jest skardze, to określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Dla
oceny, czy jest to tego rodzaju brak, który uzasadnia odrzucenie skargi, podstawą jest regulacja przesłanek
odrzucenia- orzekł NSA (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.10.2020 r., II OSK 3466/19).
Opis stanu faktycznego
Wyrokiem z 24.7.2019 r. (II SAB/Łd 49/19, 
) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, po rozpoznaniu sprawy
ze skargi P.G. na bezczynność Zarządu Województwa L. w przedmiocie dokonania wpisu w rejestrze instytucji
kultury zobowiązał Zarząd Województwa L. do załatwienia wniosku P.G. z 9.11.2018 r. w terminie 7 dni od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia, stwierdził, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa,
przyznał od Zarządu Województwa L. na rzecz P.G. sumę pieniężną w kwocie 1000 zł oraz zasądził zwrot kosztów
postępowania sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu 7.10.2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie
Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Zarządu Województwa Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Łodzi z 24.7.2019 r. w sprawie ze skargi P.G. na bezczynność Zarządu Województwa Ł.
w przedmiocie dokonania wpisu w rejestrze instytucji kultury oddalił skargę kasacyjną.
Z uzasadnienia Sądu
Zgodnie z art. 183 § 1 PostAdmU Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej,
bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone
w art. 183 § 2 PostAdmU, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy
rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.
Skarga kasacyjna została oparta na zarzucie naruszenia przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy.
Zarzucono naruszenie art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU. Według art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU jednym z wymogów, które
stawiane jest skardze, to określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Dla oceny, czy jest to tego rodzaju
brak, który uzasadnia odrzucenie skargi, podstawą jest regulacja przesłanek odrzucenia skargi w art. 58 § 1
PostAdmU. Wykazanie interesu prawnego warunkuje nadanie sprawie biegu. Sąd dokonał oceny interesu prawnego,
zgodnie z art. 50 § 1 PostAdmU. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, skarżący wywiódł zarówno
interes prawny, jak i przepisy prawa, które w jego ocenie zostały naruszone. Nie było zatem podstaw do odrzucenia
skargi. Zarzut naruszenia art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU nie jest zasadny.
Zarzucono naruszenie art. 149 § 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 149 § 1a oraz art. 149 § 2 PostAdmU, przez zastosowanie
pomimo, że nie zostały spełnione przesłanki stwierdzenia bezczynności organu w myśl art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU.
W skardze kasacyjnej nie podważono, że w świetle obowiązującej regulacji w ustawie z 25.10.1991 r.
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 194 ze zm.; dalej jako DziałKultU), są
podstawy do dokonania czynności wpisu do rejestru. Znaczenie prawne rejestru instytucji kultury i zakres
gromadzonych danych w rejestrze reguluje art. 14 DziałKultU oraz rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego z 26.1.2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia i udostępniania rejestru instytucji kultury (Dz.U. z 2012
r. poz. 189). Nie można skutecznie zarzucić naruszenia art. 149 § 1 pkt 1 i 3, art. 149 § 1a oraz art. 149 § 2
PostAdmU w zw. z art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU przez niepowiązanie z regulacją w ustawie o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej. Postawiony w skardze kasacyjnej zarzut błędnej wykładni art. 82a ust. 1
DziałKultU jest bezprzedmiotowy. W regulacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej brak jest
art. 82a ust. 1 DziałKultU. Wywody w uzasadnieniu skargi kasacyjnej pozostają w pełnej sprzeczności z przyznaną
mocą prawną prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Bezczynność organu występuje w przypadku gdy nie zostaje podjęta czynność na żądanie jednostki mającej
w sprawie interes prawny. Czynność wpisu do rejestru ma podstawy w regulacji ustawy o organizowaniu
i prowadzeniu działalności kulturalnej. Wprawdzie do określenia terminu dokonania wpisu do rejestru nie stosuje się
przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, ale ustalenie daty złożenia wniosku o wpis do czasu
rozpoznania skargi na bezczynność przez Sąd w pełni zasadnie zostało stwierdzone, że bezczynność miała miejsce
z rażącym naruszeniem prawa. Prawidłowo Sąd zastosował art. 149 § 1 pkt 1 i 3 PostAdmU oraz stwierdził, na
podstawie art. 149 § 1a PostAdmU, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. W konsekwencji
zasadnie zastosował art. 149 § 2 PostAdmU.




Zarzuty naruszenia art. 82 ust. 1 i art. 82 ust. 5 SamWojU są sprzeczne z mocą przyznaną prawomocnym wyrokom
sądów administracyjnych. Rozpoznając skargę na bezczynność dokonania czynności, Sąd nie jest właściwy do
podważenia mocy prawnej prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego i do ponownego
rozpoznania sprawy zgodności z prawem uchwały o odwołaniu ze stanowiska Dyrektora Naczelnego Teatru w L. Moc
prawomocnego wyroku jest uregulowana w art. 170 PostAdmU, który stanowi o związaniu wyrokiem stron i sądu,
który je wydał, a także i inne sądy. Zarzut naruszenia art. 82 ust. 1 i art. 82 ust. 5 SamWojU nie jest zasadny.
Nie jest zasadny w konsekwencji wniosek o zastosowanie art. 189 SamWojU. W rozpoznanej sprawie nie było
podstaw do odrzucenia skargi, jak i do umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego. To ustawa
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej reguluje czynności i zakres przedmiotowy wpisu do rejestru
instytucji kultury. Nie wyprowadzono z tej ustawy bezprzedmiotowości dokonania czynności wpisu.

Komentarz
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżący złożył do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w L. skargę na bezczynność Zarządu Województwa L. w sprawie dokonania wpisu w Rejestrze
Instytucji Kultury Samorządu Województwa L. prowadzonym dla Teatru w L. w zakresie oznaczenia jako nieaktualnej,
ewentualnie wykreślenia, zmiany wpisu nr 21 z 26.6.2017 r. o odwołaniu P.G. ze stanowiska Dyrektora Naczelnego
Teatru w L. wobec prawomocnego stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Województwa L. z 22.6.2017 r.
Zgodzić się należy, że bezpośrednią konsekwencją stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Województwa L.
z 22.6.2017 r. w sprawie odwołania Dyrektora Naczelnego Teatru w L. było wyeliminowanie wszelkich skutków
prawnych wywołanych tą uchwałą od dnia jej podjęcia, a co winno znaleźć odzwierciedlenie stosownym wpisem
w rejestrze. Stwierdzenie nieważności wobec danego aktu wywiera bowiem taki sam skutek jakby on nigdy nie istniał.
Przepis art. 82a ust. 1 SamWojU stanowi, że stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały organu
samorządu województwa wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności,
z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
Tym samym zasadny był zarzut bezczynności organu stanowiący rażące naruszenie prawa. W orzecznictwie za
rażące naruszenie prawa uznawany jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że
naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy
w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie. Podkreśla się także, iż dla uznania rażącego naruszenia
prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów
załatwienia sprawy. Wspomniane przekroczenie musi być znaczne i niezaprzeczalne. Rażące opóźnienie
w podejmowanych przez organ czynnościach ma być oczywiście pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego
uzasadnienia (por. wyrok NSA z 21.6.2012 r., I OSK 675/12, 
).
Z kolei w wyroku NSA z 17.4.2018 r. (II OSK 565/18, 
) podkreślono, że do nieistotnego naruszenia prawa nie
można zakwalifikować naruszenia przepisów prawa, które normują przesłanki dopuszczalności podjęcia uchwały
danej treści, przepisy regulujące procedurę podjęcia uchwały, w tym procedurę stanowiącą element współdziałania
organu właściwego do podjęcia uchwały. Nieistotne naruszenie prawa to naruszenie, które nie pozostaje w związku
z treścią uchwały jak i procedurą podjęcia uchwały.
Słusznie więc NSA oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.10.2020 r., II OSK 3466/19







Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.10.2020 r. w sprawie II OSK 3466/19 potwierdzał rażące naruszenie prawa poprzez bezczynność organu. Analiza skargi kasacyjnej oraz uzasadnienie Sądu podkreślają istotę określenia interesu prawnego i przesłanek odrzucenia skargi. W rezultacie Sąd uznał, że zarzuty naruszenia prawa nie są zasadne, co skutkowało odrzuceniem skargi kasacyjnej.