Prezes UODO nałożył na Głównego Geodetę Kraju maksymalną karę pieniężną za naruszenie przepisów RODO

Decyzją z 24.8.2020 r. Prezes UODO nałożył maksymalną karę pieniężną na Głównego Geodetę Kraju za naruszenie przepisów RODO. Kontrola wykazała udostępnianie danych osobowych bez podstawy prawnej, brak rejestracji czynności przetwarzania danych oraz zaniedbania dot. bezpieczeństwa danych. Prezes UODO uzasadnił decyzję masowym naruszeniem i długotrwałością działań niezgodnych z prawem.

Tematyka: Prezes UODO, Główny Geodeta Kraju, kara pieniężna, RODO, naruszenie przepisów, dane osobowe, bezpieczeństwo danych, współpraca z organem nadzorczym

Decyzją z 24.8.2020 r. (sygn. DKN.5112.13.2020) Prezes UODO nałożył na podmiot publiczny – Głównego
Geodetę Kraju, maksymalną karę pieniężną, jaką dopuszczają przepisy ustawy o ochronie danych
osobowych, tj. 100.000 zł.
W wydanej decyzji Prezes UODO stwierdził naruszenie przez Głównego Geodetę Kraju wynikającej z przepisów
RODO zasady zgodności z prawem przetwarzania danych osobowych poprzez udostępnianie na portalu o nazwie
"GEOPORTAL2" bez podstawy prawnej danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych pozyskanych
z ewidencji gruntów i budynków (prowadzonej przez starostów). Ponadto naruszenia polegały także na niewskazaniu
w rejestrach czynności przetwarzania danych, związanych z Geoportalem, informacji o planowanych terminach
usunięcia danych oraz wymaganych środków bezpieczeństwa dla danej czynności przetwarzania.
Kontrola w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii była następstwem czynności kontrolnych prowadzonych przez
Prezesa UODO w jednym ze starostw powiatowych. Zakresem kontroli objęta została kwestia udostępniania przez
kontrolowanego Starostę danych osobowych z ewidencji gruntów za pośrednictwem dedykowanego portalu
internetowego. W toku kontroli ustalono, że dane te nie są udostępniane przez Starostę, a przez Głównego Geodetę
Kraju.
Główny Geodeta Kraju uniemożliwił Prezesowi UODO przeprowadzenia czynności kontrolnych w Głównym Urzędzie
Geodezji i Kartografii, w tym zbadania legalności publikowania na GEOPORTAL2 informacji o numerach ksiąg
wieczystych. Udostępnił jedynie dokumentację określającą środki organizacyjne mające na celu zapewnienie
bezpieczeństwa danych, dowody potwierdzające wyznaczenie inspektora ochrony danych oraz złożył zeznania.
Z wyjaśnień Głównego Geodety Kraju wynikało, że w przypadku starostw powiatowych nieposiadających
odpowiedniej infrastruktury technicznej, stosowne dane geodezyjne z tych starostw publikowane są na portalu
internetowym GEOPORTAL2 przez Głównego Geodetę Kraju. Podstawą do takiego działania były porozumienia
zawierane ze starostwami na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Publikowane dane
oprócz danych ewidencyjnych gruntów i budynków, obejmowały też numery ksiąg wieczystych
W ocenie Prezesa UODO udostępnianie danych geodezyjnych pozyskanych z ewidencji gruntów i budynków przez
Głównego Geodetę Kraju na portalu internetowym dokonywane było bez podstawy prawnej. W uzasadnieniu decyzji
Prezes UODO wskazał, że: " Bezsporne w niniejszej sprawie jest, że żaden przepis prawa nie upoważnia Głównego
Geodetę Kraju do publikowania na GEOPORTAL 2 (geoportal.gov.pl) informacji o numerach ksiąg wieczystych,
a ponadto sam Główny Geodeta Kraju nie jest w stanie wskazać podstawy prawnej swojego działania ".
Prezes UODO w wydanej decyzji, nie zgodził się ze stanowiskiem prezentowanym przez Pełnomocnika Głównego
Geodety Kraju, z którego wynikało, że dane pochodzące z ewidencji gruntów i budynków, w tym w szczególności
numery ksiąg wieczystych nie stanowią danych osobowych. Zdaniem Prezesa UODO numer księgi wieczystej jest
informacją, która pozwala w sposób pośredni zidentyfikować osobę fizyczną (właściciela nieruchomości), bowiem
zakres ujawnianych w księdze wieczystej danych osób fizycznych obejmuje m.in. imiona, nazwiska, imiona rodziców,
numer PESEL, adres nieruchomości. Wobec tego, że uzyskanie wglądu do danych osobowych zawartych w treści
księgi wieczystej nie wymaga posiadania dostępu do dedykowanego systemu informatycznego, ani specjalnych
uprawnień, a wystarczający jest jedynie komputer podłączony do Internetu, ujawnienie numerów ksiąg wieczystych
na Geoportalu narusza ochronę danych osób, których one dotyczą. Prezes UODO zwrócił także uwagę na to, że
upublicznienie numerów ksiąg wieczystych na portalu internetowym, naraża bardzo dużą liczbę osób na kradzież ich
tożsamości.
Wysokość nałożonej kary Prezes UODO uzasadnił masową skalą naruszenia, długim okresem trwania naruszeń (co
najmniej od 2019 r.) oraz umyślnym działaniem Głównego Geodety Kraju, który, w ocenie Prezesa UODO, miał
świadomość braku przepisów prawa, które stanowiłyby podstawę prawną publikowania numerów ksiąg wieczystych
na Geoportalu.
W uzasadnieniu przedmiotowej decyzji Prezesa UODO znajdujemy szereg wskazówek praktycznych, dotyczących
interpretacji przepisów RODO. Przede wszystkim, uznanie numerów ksiąg wieczystych za dane osobowe, może
stanowić podstawę do uznania za takie dane także innych numerów rejestrowych, czy ewidencyjnych. Istotne jest
przy tym, czy na podstawie takich danych możliwa jest choćby w sposób pośredni identyfikacja osób fizycznych,
których dane podlegają ochronie na podstawie przepisów RODO.

Ponadto, warto zwrócić uwagę, że sposób współpracy z organem nadzorczym podczas czynności kontrolny jest
jednym z czynników, które wpływają na wysokości wymierzanej przez Prezesa UODO kary.

Komentarz
Omawiana decyzja przykuwa uwagę przede wszystkim ze względu na fakt nałożenia na podmiot publiczny
maksymalnej kary, jaka jest dopuszczalna w świetle przepisów o ochronie danych osobowych. Nie bez przyczyny
w przepisach RODO wprowadzono możliwość określenia przez państwa członkowskie, czy i w jakim zakresie
administracyjne kary pieniężne można nakładać na organy i podmioty publiczne ustanowione w tych państwach.
Motywowane było to faktem, że kary pieniężne dla organów publicznych stanowią obciążenie dla budżetu państwa,
a mówiąc wprost - środki na ich zapłatę pochodzą z pieniędzy podatników.
W przedmiotowej decyzji do nałożenia tak wysokiej kary na Głównego Geodetę Kraju doszło przede wszystkim
z uwagi na brak współpracy z organem nadzorczym podczas czynności kontrolnych. W wielu decyzjach Prezes
UODO niejednokrotnie podkreślał, że zaangażowanie kontrolowanego podmiotu podczas czynności kontrolnych
organu nadzorczego ma duże znaczenie przy ocenie przesłanek decydujących o nałożeniu kary pieniężnej. jak
i mających wpływ na jej wysokość. Powinno to stanowić istotną wskazówkę dla podmiotów kontrolowanych.

decyzja Prezesa UODO z 24.8.2020, sygn. DKN.5112.13.2020

Decyzja Prezesa UODO o nałożeniu maksymalnej kary na Głównego Geodetę Kraju wskazuje na konieczność współpracy z organem nadzorczym podczas kontroli. Kary dla podmiotów publicznych mają istotne znaczenie dla ochrony danych osobowych i wymagają przestrzegania przepisów RODO.