Wsparcie gmin w osiągnięciu odpowiedniego poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych

Sejm przyjął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, mający na celu osiągnięcie przez gminy wymaganych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych. Projekt przewiduje także obniżenie kosztów funkcjonowania systemów gospodarowania odpadami i ułatwienie dostępu do instalacji przetwarzających odpady komunalne.

Tematyka: recykling, przygotowanie do ponownego użycia, odpady komunalne, gminy, nowelizacja, ustawy, koszty, instalacje przetwarzające, samorządy, dokumentacja, odpady opakowaniowe

Sejm przyjął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz
niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji jest przede wszystkim zagwarantowanie osiągnięcia przez gminy
ustawowo nałożonych poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych,
a także obniżenie kosztów funkcjonowania i usprawnienia gminnych systemów gospodarowania odpadami
komunalnymi oraz ułatwienie dostępu do instalacji przetwarzających odpady komunalne.
• Projekt (druk nr 723) przewiduje zmiany związane z wymogiem osiągnięcia za 2020 r. poziom 50% recyklingu
i przygotowania do ponownego użycia przez gminy odpadów komunalnych następujących frakcji: papieru, metali,
tworzyw sztucznych i szkła.
• Projekt zawiera propozycje rozwiązań ograniczających koszty odbioru odpadów, a także stwarza gminom szersze
możliwości zagospodarowania odpadów komunalnych.
• Projekt umożliwia samorządom budowę niewielkich lokalnych spalarni odpadów, które jednocześnie mogłyby pełnić
rolę lokalnych ciepłowni.
• Z pewnymi wyjątkami, przepisy omawianej nowelizacji mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Omawiane zmiany dotyczą następujących ustaw:
• ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1439, dalej jako
CzystGmU);
• ustawa z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797, dalej jako OdpadyU);
• ustawa z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r.
poz. 1842, dalej jako KoronawirusU).
Zmiany dotyczące ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Gminy zobowiązane będą w 2020 r. do recyklingu i przygotowania do ponownego użycia co najmniej 50 proc. (wagi)
odpadów komunalnych następujących frakcji: papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło. Zmiana ta zastąpić ma
obecne przepisy (art. 3b CzystGmU), które zobowiązują gminy do tego, żeby przy obliczaniu poziomów recyklingu
i przygotowania do ponownego użycia uwzględniać całkowitą masę odpadów komunalnych. Jak czytamy
w uzasadnieniu ustawy, jest to nadinterpretacja prawa unijnego w tym zakresie. W związku z tym ustawodawca
zdecydował o uzupełnienie CzystGmU o art. 3aa, który umożliwi gminom osiągnięcie za 2020 r. poziom 50%
recyklingu i przygotowania do ponownego użycia wyłącznie w odniesieniu do następujących frakcji odpadów
komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. Warto dodać, że w art. 3aa CzystGmU określono też
wymagany poziom recyklingu dla odpadów budowlano-rozbiórkowych, który będzie wyliczany po raz ostatni za rok
2020. Oznacza to, że w roku 2021 i w latach następnych dla odpadów budowlanych i rozbiórkowych nie będą
wymagane poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami. Jednocześnie,
w art. 3b ust. 1c CzystGmU zamisano, że tego typu odpady nie będą już wliczane do poziomów określonych dla
odpadów komunalnych.
Co ważne, nowelizacja zakłada, że poziom 55% recyklingu i przygotowania do ponownego użycia w odniesieniu do
wszystkich wytworzonych odpadów gminy będą musiały osiągnąć dopiero w 2025 r. oraz odpowiednio 60% i 65% za
rok 2030 oraz 2035.
Zmiany dotyczące ustawy o odpadach
Ustawodawca planuje wprowadzenie rozwiązań ułatwiających samorządom rozwiązanie problemów ze zbyt wysokimi
cenami za odbiór odpadów, do których przyczynia się m.in. problem z zagospodarowaniem odpadów komunalnych
w postaci braku możliwości składowania frakcji nadsitowej, niedobór instalacji mogących zagospodarować takie
odpady i obostrzenia przy magazynowaniu odpadów. Samorządy postulowały wobec tych problemów umożliwienie
im budowy niewielkich lokalnych spalarni odpadów, które jednocześnie mogłyby pełnić rolę lokalnych ciepłowni.
Ustawodawca proponuje także w projekcie nowelizacji odejście od obecnych restrykcyjnych rozwiązań związanych
z przekroczeniem limitu 30% termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących
z przetwarzania odpadów komunalnych.

Omawiany projekt nowelizacji zakłada także przesunięcie uruchomienia tzw. modułu potwierdzeń w ramach Bazy
danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) z 1.1.2021 r. na 1.1.2022 r.
Moduł ten, jak czytamy w uzasadnieniu, służyć ma do elektronicznego składania wniosków o wystawianie oraz do
generowania dokumentów takich jak:
• dokumenty potwierdzające recykling (DPR) i dokumenty potwierdzające inny niż recykling proces odzysku (DPO)
odpadów opakowaniowych;
• dokumenty potwierdzające eksport albo wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych w celu
poddania ich recyklingowi (EDPR);
• dokumenty potwierdzające eksport albo wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych w celu
poddania ich innemu niż recykling procesowi odzysku (EDPO);
• dokumenty potwierdzające recykling i dokumenty potwierdzające inne niż recykling procesy odzysku odpadów
powstałych z produktów;
• zaświadczenie o zebranych zużytych bateriach przenośnych lub zużytych akumulatorach przenośnych;
• zaświadczenie o przetworzonych zużytych bateriach lub zużytych akumulatorach;
• zaświadczenie o zużytym sprzęcie.

Nowelizacja ustawy ma również na celu przesunięcie terminu osiągnięcia wyższych poziomów recyklingu oraz wprowadzenie ułatwień dla samorządów w rozwiązywaniu problemów związanych z gospodarką odpadami. Wprowadzone zmiany mają także usprawnić procesy związane z dokumentacją recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych.