Dostosowywanie zmian do sytuacji wywołanej COVID-19

Osoby przechodzące bezobjawowo zakażanie wirusem SARS-CoV-2, skierowane na izolację, mają możliwość wykonywania pracy w trybie zdalnym z prawem do wynagrodzenia. Nowelizacja wprowadza także precyzję dotyczącą terminów obowiązkowych badań lekarskich i psychologicznych oraz szkoleń w sektorze transportu kolejowego. Przepisy weszły w życie 5.12.2020 r. i zmieniają m.in. regulacje dotyczące korzystania z prawa do wynagrodzenia podczas izolacji czy kwarantanny.

Tematyka: COVID-19, praca zdalna, wynagrodzenie, izolacja, transport kolejowy, badania lekarskie, Rada Dialogu Społecznego, kwalifikacja wojskowa

Osoby przechodzące bezobjawowo zakażanie wirusem SARS-CoV-2, skierowane na izolację, mają możność
wykonywania pracy w trybie zdalnym z prawem do wynagrodzenia. Postulat ten, mający na celu
przeciwdziałać przestojom w miejscu zatrudnienia został wprowadzony ustawą z 27.11.2020 r. o zmianie
ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem,
innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.
z 2020 r. poz. 2157). Nowelizacja precyzuje również terminy, w jakich na zatrudnionych w sektorze transportu
kolejowego ciąży powinność przeprowadzenia badań lekarskich i psychologicznych, odbycia stosownych
szkoleń oraz egzaminów; zmienia sposób odwoływania członków Rady Dialogu Społecznego oraz stanowi
o konieczności poddania się kwalifikacji wojskowej przez osoby kończące 24 rok życia, które nie dopełniły
dotąd tego wymogu, po upływie dziewiętnastego roku życia.
• Nowe regulacje weszły w życie wraz z 5.12.2020 r.
• Nowelizacja zmienia m.in.: ustawę z 2.2.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji
kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.; dalej jako: KoronawirusU), ustawę z 24.7.2015 r. o Radzie
Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2232 ze zm.; dalej
jako: RadaDialSpołU) oraz ustawę z 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP (t.j. Dz.U. z 2019 r.
poz. 1541 ze zm.; dalej jako: ObrRPU).
Praca zdalna w warunkach izolacji a prawo do wynagrodzenia
W brzmieniu dodanych art. 4ha–4hb do KoronawirusU legislator zdywersyfikował prawo do wynagrodzenia osób
pozostających na obowiązkowej izolacji (w związku z pozytywnym wynikiem testu na obecność wirusa SARS-CoV-2)
od okoliczności czy osoba zakażona, rzeczywiście przejawia symptomy zachorowania. Pracownicy i inne osoby
zatrudnione przechodzące chorobę zakaźną łagodnie lub bezobjawowo, mocą nowelizacji, uzyskali podstawę prawną
do tego, by móc świadczyć w trybie zdalnym pracę określoną w umowie. Zgoda pracodawcy albo zatrudniającego na
to, by ich podwładni wykonywali pracę w warunkach domowych (z uwzględnieniem reżimu sanitarnego), obliguje ich
do wypłaty należnego pracownikom wynagrodzenia. Do tej pory analogiczną możliwość do otrzymywania zarobku za
świadczoną pracę stosowano względem osób skierowanych na obowiązkowo kwarantannę (art. 4h KoronawirusU),
obecnie rozszerzono ją także o tych przebywających na przymusowej izolacji.
Osoby natomiast niezdolne do pracy wskutek zakażenia (u których objawy obecności wirusa są wyraźne) za okres
nieświadczenia pracy (zarówno w takcie kwarantanny, jak i izolacji) przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa
w art. 92 KP albo świadczenie pieniężne z tytułu choroby.
Obowiązki względem zatrudnionych w transporcie kolejowym
Od 5.12.2020 r. umożliwiono prowadzenie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o uzyskanie
licencji lub świadectwa maszynisty. Względem jednak osób starających się o: zachowanie ważności licencji lub
świadectwa maszynisty, pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem
i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz z prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych,
pracowników zatrudnionych na stanowisku zwrotniczego oraz funkcjonariuszy straży ochrony kolei, odbycie
wzmiankowanych badań ulega zawieszeniu, jednak nie dłużej niż do 31.1.2021 r., co ma umożliwić stały dopływ
nowych kandydatów do zawodu.
W przypadku natomiast, gdy ważność badań upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo
stanu epidemii, przedłuża się ją do dnia upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo
stanu epidemii. Podobny zakres czasowy (zmiana z dotychczasowego okresu 90 dni) dotyczy przedłużenia ważności
szkoleń i okresowych sprawdzianów wiedzy maszynistów oraz egzaminów okresowych dla stanowisk związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego - art. 15zzzy–15zzzz KoronawirusU. Fakt automatycznego
wydłużenia ważności dokumentów i zakreślone ramy terminów, mają ograniczyć biurokrację, szczególnie w okresie
po zakończeniu pandemii. Fakt automatycznego wydłużenia ważności dokumentów i zakreślone ramy terminów,
mają ograniczyć biurokrację, szczególnie w okresie po zakończeniu pandemii.
Powoływanie i odwoływanie członków Rady Dialogu Społecznego
Od 5.12.2020 r. moc prawną utracił art. 27 ust. 2a–2b RadaDialSpołU, który stanowił o możliwości odwoływania
przez Prezesa Rady Ministrów członka Rady w przypadku zarówno utraty zaufania względem niego, związanego
z informacją dotyczącą pracy, współpracy lub pełnienia służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-

1990, jak i sprzeniewierzenia się przez członka działaniom Rady doprowadzając do braku możliwości prowadzenia
przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej.
Obecnie nie ma także zastosowania sankcja w postaci wygaśnięcia członkostwa w Radzie w przypadku złożenia
przez jego członka niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem
sądu.
Organem zaś uprawnionym do odwoływania członków Rady Dialogu Społecznego będących przedstawicielami
strony pracowników, strony pracodawców i strony rządowej, na wniosek tych organizacji lub bez tego wniosku,
w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organem, jest Prezes Rady
Ministrów. Wyłącza to jednocześnie przysługującą w uprzednim stanie prawnym kompetencję Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej do odwoływania członków Rady Dialogu Społecznego.
Kwalifikacja wojskowa
Osoby, wobec których kwalifikacja wojskowa nie została przeprowadzona w roku kalendarzowym, w którym kończyły
one dziewiętnaście lat życia, z przyczyn innych niż przeszkoda, o którym przepis stanowi, podlegają obowiązkowi
stawienia się do kwalifikacji wojskowej do końca roku kalendarzowego, w którym kończą dwadzieścia cztery lata
życia - art. 32 ust. 2a ObrRPU. Kwalifikacja ta będzie przeprowadzana corocznie, choć możliwym jest również
przeprowadzenie jej w kilku okresach danego roku kalendarzowego.

Nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej w warunkach izolacji oraz obowiązków w transporcie kolejowym zostały wprowadzone w celu dostosowania do sytuacji wywołanej przez COVID-19. Dodatkowo, zmiany w powoływaniu i odwoływaniu członków Rady Dialogu Społecznego oraz kwalifikacji wojskowej mają na celu usprawnienie funkcjonowania w czasie pandemii.