Samorząd zawodowy nie może kwestionować dyplomu pielęgniarki
Dyplomowi ukończenia studiów wyższych przysługuje domniemanie prawidłowości, zakwestionowanie zaś skutków prawnych z niego wynikających może nastąpić tylko w trybie przewidzianym dla tego typu aktów. Organ samorządu zawodowego pielęgniarek nie ma kompetencji do oceny prawidłowości nadania tytułu zawodowego. Sprawa dotyczyła decyzji Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w P. odmawiającej A.T. prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na podstawie dyplomu uzyskanego poza granicami kraju.
Tematyka: dyplom, pielęgniarka, samorząd zawodowy, organ nadzoru, prawo wykonywania zawodu
Dyplomowi ukończenia studiów wyższych przysługuje domniemanie prawidłowości, zakwestionowanie zaś skutków prawnych z niego wynikających może nastąpić tylko w trybie przewidzianym dla tego typu aktów. Organ samorządu zawodowego pielęgniarek nie ma kompetencji do oceny prawidłowości nadania tytułu zawodowego. Sprawa dotyczyła decyzji Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w P. odmawiającej A.T. prawa wykonywania zawodu pielęgniarki na podstawie dyplomu uzyskanego poza granicami kraju.
Dyplomowi ukończenia studiów wyższych przysługuje domniemanie prawidłowości, zakwestionowanie zaś skutków prawnych z niego wynikających może nastąpić tylko w trybie przewidzianym dla tego typu aktów. Zasada ta chroni trwałość aktu administracyjnego w postaci rozstrzygnięcia organu uczelni o nadaniu tytułu zawodowego, zaś organowi samorządu zawodowemu pielęgniarek nie przysługuje kompetencja do oceny prawidłowości przyjęcia na studia i wydania dyplomu oraz do weryfikacji, czy osoba ubiegająca się o przyznanie prawa wykonywania zawodu spełniła wymogi określone w art. 31 ust. 3 dyrektywy 205/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.9.2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.Urz. UE L z 2005 r. Nr 255, s. 22; dalej: dyrektywa 205/36/WE) – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. W 2018 r. A.T. wystąpiła do Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w P. (dalej: ORPiP) z wnioskiem o przyznanie jej prawa wykonywania zawodu pielęgniarki jako osobie nie będącej obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz wpisanie jej do okręgowego rejestru pielęgniarek i położnych. Do wniosku załączono m.in.: dyplom licencjata pielęgniarstwa wydany przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w K. po ukończeniu trwającego 3 semestry kształcenia przeprowadzonego w tzw. trybie pomostowym na podstawie art. 52 ust. 3 pkt 2 ustawy z 15.7.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 479; dalej: PielęgPołożU) oraz zaświadczenie potwierdzające ukończenie szkolenia na Ukrainie i zdobycie kwalifikacji pielęgniarki. ORPiP odmówiła A.T. przyznania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i wpisania do rejestru uznając, że wnioskodawczyni nie spełniła wymogu ukończenia szkoły pielęgniarskiej zgodnie z art. 52 PielęgPołożU, zaś instytucja tzw. studiów pomostowych została zastrzeżona wyłącznie dla pielęgniarek, które posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyły właściwą szkołę kształcącą w zawodzie pielęgniarki w Polsce, a nie tak jak A.T. poza granicami kraju. Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych utrzymało w mocy zaskarżoną uchwałę wskazując, że dyplom ukończenia szkoły pielęgniarskiej w zakresie tzw. studiów pomostowych został wydany A.T. przez PWSZ w Kaliszu w sposób wadliwy, nie miała ona bowiem prawa podjąć studiów w trybie przeznaczonym wyłącznie dla pielęgniarek, które uzyskały dyplom w którymś z rodzajów szkół pielęgniarskich funkcjonujących w Polsce w poprzednim systemie kształcenia. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił uchwały organów obu instancji. W uzasadnieniu wskazano, że art. 35 ust. 1 pkt 5 PielęgPołożU należy interpretować z uwzględnieniem kontekstu konstytucyjnego, a także z uwzględnieniem zasad i wartości wyrażonych w dyrektywie 2005/36/WE. Zgodnie z art. 35 ust. 1 PielęgPołożU, cudzoziemcowi może być przyznane prawo wykonywania zawodu na stałe albo na czas określony, jeżeli spełnił jeden z dwóch warunków: posiada świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej w Polsce uzyskane zgodnie z art. 52 PielęgPołożU, bądź posiada świadectwo uzyskane w innym państwie uznane w Polsce za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej w Polsce, pod dodatkowym warunkiem, że cudzoziemiec wnioskujący o nadanie mu prawa wykonywania zawodu spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej. W ocenie Sądu, obie wskazane w tej regulacji drogi mogą być w rozmaity sposób łączone bądź modyfikowane pod warunkiem uzyskania efektu kształcenia w postaci określonych kwalifikacji wymaganych od pielęgniarki. Sąd nie podzielił argumentacji organów obu instancji, że użycie w tytule rozporządzenia Ministra Zdrowia z 14.6.2012 r. sprawie szczegółowych warunków prowadzenia studiów dla pielęgniarek i położnych, które posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyły liceum medyczne lub szkołę policealną albo szkołę pomaturalną, kształcącą w zawodzie pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2012 r. poz. 770), nazw określonych typów szkół medycznych przesądza, iż w ten sposób ustalono zamkniętą listę szkół, których ukończenie upoważnia do podjęcia studiów I stopnia na kierunku pielęgniarstwo oraz, że art. 52 ust. 3 pkt 2 PielęgPołożU ma zastosowanie tylko do pielęgniarek polskich. W ocenie Sądu, interpretując art. 35 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 52 ust. 3 pkt 2 PielęgPołożU w świetle dyrektywy 2005/36/WE, należy przyjąć, że kluczowe znaczenie ma wymóg osiągnięcia przez absolwentkę szkół pielęgniarskich kwalifikacji określonych w dyrektywie 2005/36/WE, a także w rozporządzeniach wykonawczych Ministra Zdrowia oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego regulujących zasady kształcenia pielęgniarek. Sąd stwierdził, że jeśli władze PWSZ w Kaliszu uznały, że skarżącej jako kandydatce na tzw. studia pomostowe, można zaliczyć wykształcenie uzyskane w szkole średniej w Ukrainie, to ta decyzja jest wiążąca dla innych organów wykonujących funkcje publiczne w RP. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu. W uzasadnieniu wyroku stwierdzono, że art. 35 ust. 1 pkt 5 PielęgPołożU ustanawia dwie, alternatywne względem siebie przesłanki przyznania cudzoziemcowi prawa wykonywania zawodu, czyli możliwość uzyskania dyplomu ukończenia szkoły pielęgniarskiej w Polsce lub za granicą. Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że dopuszczalność oceny, czy świadectwo spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, w tym w art. 31 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE, odnosi się wyłącznie do dyplomu uzyskanego za granicą, bowiem prawodawca łączy z uzyskaniem dyplomu w Polsce określoną stabilizację sytuacji prawnej absolwenta, co wiąże się z nadzorem odpowiednich organów państwowych nad zasadami przyjmowania na studia i prowadzenia studiów pielęgniarskich oraz nadawaniem szkołom pielęgniarskim certyfikatu akredytacji. Dyplom ukończenia studiów stanowi dokument urzędowy potwierdzający uzyskanie wykształcenia na określonym poziomie, któremu przysługuje domniemanie prawidłowości i legalności, zaś skutkiem prawnym jego wydania jest uzyskanie przez adresata określonego tytułu zawodowego. Przyznanie szkole pielęgniarskiej prawa do nadawania tytułu zawodowego nakazuje honorowanie wydanego przez tę szkołę dyplomu przez wszystkie organy i podmioty, w tym również organy samorządu zawodowego pielęgniarek i położnych, o ile dyplom ten nie zostanie wzruszony we właściwych trybach weryfikacji, do których nie należy postępowanie w przedmiocie przyznania prawa do wykonywania zawodu pielęgniarki. Autonomia uczelni autonomia jest chroniona zgodnie z art. 70 ust. 5 Konstytucji RP, jeśli jednak organ samorządu zawodowego stoi na stanowisku, że dyplom został wydany niezgodnie z przepisami, to winien zwrócić na to uwagę organu nadzoru nad szkołą wyższą. Wyrok NSA z 17.2.2012 r., II OSK 799/20,
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu, potwierdzając decyzję Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Dyplom ukończenia studiów stanowi dokument potwierdzający uzyskanie wykształcenia na określonym poziomie, a organ samorządu zawodowego może zgłosić wątpliwości do organu nadzoru nad szkołą wyższą, jeśli uzna, że dyplom został wydany nieprawidłowo.