Awans zawodowy pracowników socjalnych
Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o pomocy społecznej precyzuje zasady awansu zawodowego pracowników socjalnych, wprowadzając jednakowe nazewnictwo stopni awansu. Zmiany mają na celu m.in. zachęcenie większej liczby osób do pracy w tej dziedzinie.
Tematyka: awans zawodowy, pracownicy socjalni, stopnie awansu, ocena okresowa, Pomoc Społeczna, ustawowa nowelizacja
Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o pomocy społecznej precyzuje zasady awansu zawodowego pracowników socjalnych, wprowadzając jednakowe nazewnictwo stopni awansu. Zmiany mają na celu m.in. zachęcenie większej liczby osób do pracy w tej dziedzinie.
Przyjęta przez Sejm 17.3.2021 r. nowelizacja ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876 ze zm.; dalej: PomSpołU) precyzuje zasady awansu zawodowego pracowników socjalnych, a także wprowadza jednakowe nazewnictwo stopni awansu zawodowego (stanowisk) dla tej grupy zawodowej. Wiąże także awans zawodowy z wynagrodzeniem pracowników socjalnych i funkcjonującymi w stopniami specjalizacji zawodowej z zakresu pracy socjalnej. • Omawiana nowelizacja PomSpołU wprowadza w art. 121b obligatoryjny system awansu zawodowego pracowników socjalnych. • Nowela przewiduje także możliwość nadania wyższego stopnia awansu z pominięciem trybu oceny tym pracownikom socjalnym, którzy spełniają wymogi dotyczące wykształcenia i stażu pracy oraz wyróżniają się przy tym wysokim zaangażowaniem, inicjatywą lub nowatorskim podejściem przy wykonywaniu obowiązków służbowych z zakresu pomocy społecznej. Zmiany w PomSpołU są wynikiem licznych postulatów zgłaszanych przez środowisko pracowników pomocy społecznej. Ich celem jest m.in. zachęcenie większej liczby osób do pracy w zawodzie pracownika socjalnego, gdyż wciąż obserwuje się duże braki w zatrudnieniu w placówkach pomocy społecznej. Stopnie awansu zawodowego dla pracowników socjalnych Nowelizacja PomSpołU wprowadza następujące stopnie awansu zawodowego pracowników socjalnych (art. 121b ust. 1 PomSpołU): • starszy pracownik socjalny, • specjalista pracy socjalnej, • starszy specjalista pracy socjalnej, • starszy specjalista pracy socjalnej – koordynator, • główny specjalista pracy socjalnej. Wymagania na poszczególne stopnie awansu zawodowego pracowników socjalnych Ustawa przewiduje, że pracownik socjalny może otrzymać wyższy stopień awansu zawodowego, jeśli spełni kryteria minimalnego poziomu wykształcenia oraz stażu pracy w zawodzie pracownika socjalnego, przewidziane przepisami PomSpołU dla poszczególnych stopni awansu. W przypadku awansu na starszego pracownika socjalnego wymagania te określono jako wykształcenie wyższe lub studia podyplomowe lub wykształcenie średnie uprawniające, zgodnie z przepisami PomSpołU, do wykonywania zawodu pracownika socjalnego oraz posiadanie 2-letniego stażu pracy. W przypadku, gdy pracownik chce awansować na specjalistę pracy socjalnej musi wykazać się posiadaniem wykształcenia wyższego lub studiów podyplomowych uprawniających do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Musi także posiadać co najmniej 3-letni staż pracy. Może także wykazać się posiadaniem wykształcenia średniego uprawniającego, zgodnie z przepisami PomSpołU, do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, a także posiadać specjalizację I stopnia w zawodzie pracownik socjalny oraz wykazać się co najmniej 3-letniem stażem pracy. W sytuacji, gdy pracownik chce awansować na starszego specjalistę pracy socjalnej lub starszego specjalistę pracy socjalnej – koordynatora, musi posiadać wykształcenie wyższe lub studia podyplomowe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego oraz posiadać co najmniej 5-letni staż pracy. Może także wykazać się posiadaniem wykształcenia średniego, uprawniającego do wykonywania zawodu pracownika socjalnego oraz posiadaniem specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny. Osoba taka musi przy tym wykazać się posiadaniem co najmniej 5-letniego stażu pracy. Natomiast w przypadku awansu na głównego specjalistę pracy socjalnej kandydat musi posiadać wykształcenie wyższe lub studia podyplomowe zgodne z przepisami PomSpołU, uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, i posiadać specjalizację II stopnia w zawodzie pracownik socjalny. Osoba tak musi także wykazać się posiadaniem, co najmniej 6-letniego stażu pracy. Zgodnie z art. 116 PomSpołU wykształcenie wyższe umożliwiające ubieganie się o awans zawodowy oznacza ukończenie studiów na kierunkach pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia czy nauki o rodzinie. Ocena okresowa pracowników pomocy społecznej Omawiana nowelizacja PomSpołU wprowadza obowiązek oceny okresowej pracowników pomocy społecznej. Powinien ją przeprowadzać raz na dwa lata bezpośredni przełożony pracownika w zakresie wywiązywania się przez pracownika pomocy społecznej z obowiązków wynikających z czynności i zadań na zajmowanym stanowisku oraz obowiązków określonych w art. 24 i art. 25 ust. 1 ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282). Przełożony ma obowiązek opinię sporządzić na piśmie i opatrzyć ją uzasadnieniem. Opinia może być pozytywna lub negatywna. Szczegółowe zasady i kryteria oceny okresowej pracowników pomocy społecznej ustala kierownik jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, po konsultacji z przedstawicielem pracowników lub organizacją związkową. Pracownik socjalny ma prawo do wniesienia na piśmie do kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, w której jest zatrudniony, lub w przypadku, gdy bezpośrednim przełożonym jest kierownik tej jednostki, do organu nadzorującego jednostkę organizacyjną pomocy społecznej, zastrzeżenia, co do uzyskanej oceny okresowej. Następnie organ nadzorujący analizuje treść zastrzeżenia i na piśmie informuje pracownika socjalnego oraz jego bezpośredniego przełożonego o podtrzymaniu lub zakwestionowaniu dokonanej oceny wraz z uzasadnieniem. W sytuacji, gdy organ nadzorujący podtrzyma negatywną ocenę pracownika socjalnego, nie podlega ona już zaskarżeniu. Natomiast, gdy organ nadzorczy zakwestionuje negatywną ocenę pracownika socjalnego, ocena ta dokonywana jest ponownie. Warto podkreślić, że w ust. 10 art. 121b PomSpołU, przewidziano, że pracownik pomocy społecznej, który otrzymał dwie następujące po sobie pozytywne oceny okresowe i spełnia warunki dotyczące minimalnego poziomu wykształcenia, na poszczególne stopnie awansu zawodowego, otrzymuje wyższy stopień awansu zawodowego. W przypadku awansu na wyższy stopień zawodowy pracownikowi socjalnemu przysługuje podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego. Awans z pominięciem tryby oceny okresowej pracownika socjalnego W znowelizowanym art. 121b ust. 11 PomSpołU przewidziano możliwość nadania wyższego stopnia awansu zawodowego pracownikowi socjalnemu z pominięciem wyżej wspomnianego trybu oceny okresowej w przypadku, gdy pracownik spełnia wymogi dotyczące wykształcenia i stażu i wyróżnia się przy tym wysokim zaangażowaniem, inicjatywą lub nowatorskim podejściem przy wykonywaniu obowiązków służbowych z zakresu pomocy społecznej.
Nowelizacja PomSpołU wprowadza obligatoryjny system i konkretną hierarchię stopni awansu zawodowego dla pracowników socjalnych. Dodatkowo wprowadza obowiązek oceny okresowej, która może wpłynąć na awans i podwyższenie wynagrodzenia pracowników.