Skuteczna forma wniesienia odwołania

Tematyka: Skuteczna forma wniesienia odwołania, forma pisemna, wniesienie odwołania, organ odwoławczy, stan faktyczny, postępowanie administracyjne, termin do wniesienia odwołania, zachowanie terminu, ustalenie stanu faktycznego, rozstrzygnięcie sądu administracyjnego

Skuteczność prawna wniesienia odwołania nie jest uzależniona od zachowania formy pisemnej, bowiem
podanie może być wnoszone zarówno pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu, jak i ustnie do
protokołu, a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę
podawczą organu administracji publicznej - wskazał WSA w Szczecinie.
Stan faktyczny sprawy
Przedmiotem skargi było postanowienie Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego (organ odwoławczy), którym
stwierdzono uchybienie terminu do wniesienia odwołania od Karty Powołania - decyzji Wojskowego Komendanta
Uzupełnień (organ pierwszej instancji) powołującej Skarżącego do odbycia krótkotrwałych ćwiczeń wojskowych
w terminie 8-21.9.2020 r. U podstaw wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia było ustalenie, że ww. decyzję odebrała
matka Skarżącego (Z. K.), będąca osobą w podeszłym wieku, 16.6.2020 r., zaś Skarżący złożył odwołanie 6.7.2020
r. (pon), zatem po upływie 14-dniowego terminu przewidzianego w art. 129 § 2 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks
postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735, dalej: KPA), gdyż termin ten upłynął 30.6.2020 r.
(wtorek). Wobec tego Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego stwierdził zaskarżonym postanowieniem uchybienie
terminu do wniesienia odwołania od ww. Karty Powołania.
Przyczyna uchybienia terminu do wniesienia odwołania
W ocenie WSA w Szczecinie, organ odwoławczy nie wyjaśnił jednak dokładnie stanu faktycznego sprawy, naruszając
tym samym zasadę prawdy obiektywnej przewidzianą w art. 7 KPA. Jak wynika z przedstawionych w skardze oraz
pismach ją uzupełniających okoliczności faktycznych towarzyszących złożeniu odwołania przez Skarżącego
w badanej sprawie, a mających miejsce przed upływem 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania, Skarżący
zapoznał się z treścią decyzji dopiero 29.6.2020 r. i podjął działania zmierzające do złożenia odwołania przed
upływem ustawowego terminu, tj. 30.6.2020 r. (w ostatnim dniu ustawowego terminu do złożenia odwołania) był
w Wojskowej Komendzie Uzupełnień, gdzie próbował złożyć odwołanie zawierające prośbę o zwolnienie z ćwiczeń
z uwagi na zaawansowane negocjacje w celu wyjazdu do pracy „na morzu”. Został tam poinformowany
o konieczności złożenia wniosku zgodnego z nowymi wymogami wraz z przetłumaczoną na język polski
anglojęzyczną korespondencją z przyszłym pracodawcą. Podanie wraz z tłumaczeniem zostało złożone - zgodnie
z uzyskanymi instrukcjami - 6.7.2020 r. (pon).
Zdaniem WSA w Szczecinie, powyższe okoliczności należy wyjaśnić, gdyż wprost wskazują one, że Skarżący złożył
odwołanie po terminie, jednak nie z powodu własnego zaniedbania (zawinionego zachowania), lecz z powodu
wadliwego działania organu, gdyż wbrew obowiązkom nałożonym nań przepisami prawa (KPA).
Forma wniesienia odwołania
Kluczowe znaczenie - w świetle okoliczności faktycznych przedstawionych przez Skarżącego w skardze - ma art. 63
§ 1 KPA, który reguluje wymogi formalne co do formy składania podania (odwołania), z którego wprost wynika, że
skuteczność prawna wniesienia odwołania nie jest uzależniona od zachowania formy pisemnej, bowiem
podanie (tutaj: odwołanie) może być wnoszone:
• pisemnie,
• telegraficznie,
• za pomocą telefaksu,
• ustnie do protokołu,
• a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu
administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne.
W ocenie WSA w Szczecinie, organ odwoławczy prowadząc postępowanie w przedmiocie zachowania 14-dniowego
terminu do wniesienia odwołania od ww. decyzji Wojskowego Komendanta Uzupełnień, nie uwzględnił wszystkich
okoliczności faktycznych występujących w badanej sprawie, a tym samym nie odtworzył dokładnie stanu faktycznego
tej sprawy, czym naruszył reguły postępowania przewidziane przepisami KPA. W sytuacji bowiem, gdy Skarżący
dramatycznie próbował wnieść odwołanie od ww. Karty Powołania przed upływem terminu do wniesienia, osoba
odpowiedzialna w Wojskowej Komendzie Uzupełnień, zamiast przyjąć od Skarżącego odwołanie w formie ustnej
do protokołu, wprowadziła Skarżącego w błąd co do sposobu wnoszenia takich podań, co szczegółowo

Skarżący wyjaśnił w skardze. To skutkowało wydaniem zaskarżonego postanowienia z naruszeniem przepisów
prawa w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż organ odwoławczy rozstrzygnął sprawę nie
doprowadzając do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego występującego w tej sprawie.
Obowiązek ustalenia stanu faktycznego sprawy
Okoliczności faktyczne sprawy, które mają być podstawą faktyczną merytorycznego rozstrzygnięcia muszą być
jednoznacznie wyjaśnione, znajdować oparcie w materiale dowodowym i nie mogą budzić jakichkolwiek wątpliwości.
Tylko prawidłowo ustalone fakty warunkują zastosowanie właściwej normy prawa materialnego. Dopóki więc stan
faktyczny pozostaje nieustalony bądź budzi jakiekolwiek wątpliwości, to nie sposób stwierdzić, jakie normy prawa
materialnego znajdują zastosowanie do jego oceny. Jeśli natomiast, jak wynika z art. 81a KPA, wątpliwości takie
istnieją i nie dadzą się usunąć, to nie mogą one pogarszać sytuacji strony – przeciwnie, muszą być rozstrzygnięte na
jej korzyść, czego w niniejszej sprawie organ zaniechał. Organ odwoławczy bowiem, mimo niedostatecznego
wyjaśnienia kluczowej dla sprawy kwestii podejmowania przez Skarżącego próby wniesienia odwołania przed
upływem terminu do jego wniesienia, stwierdził zaskarżonym rozstrzygnięciem o uchybieniu terminu do wniesienia
odwołania, co należało uznać za niedopuszczalne. Tymczasem, przez rozstrzyganie wątpliwości „na korzyść strony”
należy rozumieć wybór takiego sposobu oceny zebranego materiału dowodowego, przy którym prawa strony są
najpełniej chronione.
Rozstrzygnięcie WSA w Szczecinie
Z wyżej przedstawionych powodów WSA w Szczecinie uwzględnił skargę, i działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1
lit. c ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325,
dalej: PostAdmU), orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia, stwierdził bowiem, że zgromadzony w badanej
sprawie materiał dowodowy jest niewystarczający, gdyż budzi istotne wątpliwości co do prawidłowego ustalenia stanu
faktycznego w tej sprawie w przedmiocie złożenia odwołania, co w konsekwencji wywołało wątpliwości co do
zasadności stwierdzenia w uchybieniu przez Skarżącego terminu do wniesienia odwołania od ww. decyzji
Wojskowego Komendanta Uzupełnień. Niejasności, powodujące wątpliwości co do zasadności zaskarżonego
rozstrzygnięcia, będące zaś wynikiem zaniedbań organu w zakresie organizacji sposobu przyjmowania
podań w Wojskowej Komendzie Uzupełnień, stosownie do form przewidzianych przepisami KPA (art. 63 § 1
KPA), nie mogą obciążać strony negatywnymi tego konsekwencjami. W tej sytuacji zaskarżone postanowienie,
jako wydane z naruszeniem prawa procesowego (w zakresie postępowania dowodowego) w stopniu mogącym mieć
istotny wpływ na wynik sprawy, należało wyeliminować z obrotu prawnego. Stanowisko Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego nie znajduje bowiem oparcia w pełnym materiale dowodowym, co wynika z okoliczności faktycznych
towarzyszących złożeniu odwołania przez Skarżącego przed upływem terminu do jego wniesienia.
W ponownie przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym organ odwoławczy - będąc związanym oceną
prawną sprawy i wskazaniami WSA w Szczecinie, stosownie do art. 153 PostAdmU - podejmie działania w trybie art.
136 § 1 KPA w celu wyjaśnienia rzeczywistego stanu faktycznego w przedmiocie okoliczności złożenia odwołania
przez Skarżącego w niniejszej sprawie, a w szczególności, czy 30.6.2020 r. (ostatni dzień terminu do złożenia
odwołania) Skarżący faktycznie był w Wojskowej Komendzie Uzupełnień, a niedające się usunąć wątpliwości
w koniecznym dla załatwienia meritum sprawy zakresie, rozstrzygnie na korzyść Skarżącego, stosownie do art. 81a
KPA.

Komentarz
W analizowanym rozstrzygnięciu WSA w Szczecinie podkreślił, że wydanie rozstrzygnięcia (postanowienia)
o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania jest możliwe jedynie w sytuacji gdy z niebudzącego wątpliwości
ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że do takiego uchybienia doszło. Organ odwoławczy zobowiązany
jest zatem - w postępowaniu wstępnym - zbadać, czy odwołanie zostało wniesione w przewidzianym przepisami
terminie, a ponadto przy ustalaniu braku zachowania ustawowego terminu powinien uwzględnić okoliczności
faktyczne sprawy, w tym w szczególności winę skarżącego w tym uchybieniu. Takich ustaleń zabrakło
w rozpoznawanej sprawie.

Wyrok WSA w Szczecinie z 17.3.2021 r., II SA/Sz 873/20,

Wyrok WSA w Szczecinie z 17.3.2021 r., II SA/Sz 873/20, podkreśla konieczność dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy oraz uwzględnienia wszystkich istotnych okoliczności przy ocenie zgodności z przepisami prawa. Organ odwoławczy zobowiązany jest do szczegółowego wyjaśnienia okoliczności związanych z wniesieniem odwołania oraz do rozstrzygnięcia wątpliwości na korzyść strony, gdy nie ma pełnej pewności co do zachowania ustawowych terminów.