Konsekwencje zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przedstawił stanowisko dotyczące konsekwencji zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania. Decyzja ostateczna może uniemożliwić inicjowanie postępowania odwoławczego, co zostało potwierdzone w kontekście przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Analizując sprawę H. P. i decyzję organu odwoławczego, WSA w Szczecinie stwierdził rażące naruszenie prawa przez SKO.
Tematyka: Wojewódzki Sąd Administracyjny, Szczecin, odwołanie, konsekwencje, zrzeczenie się prawa, postępowanie administracyjne, rażące naruszenie prawa, nieważność decyzji, Kodeks postępowania administracyjnego, stanowisko sądu
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przedstawił stanowisko dotyczące konsekwencji zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania. Decyzja ostateczna może uniemożliwić inicjowanie postępowania odwoławczego, co zostało potwierdzone w kontekście przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Analizując sprawę H. P. i decyzję organu odwoławczego, WSA w Szczecinie stwierdził rażące naruszenie prawa przez SKO.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zaprezentował stanowisko, zgodnie z którym odwołanie wniesione przez stronę od decyzji ostatecznej nie może skutecznie zainicjować postępowania odwoławczego, prowadzącego do wydania rozstrzygnięcia na podstawie art. 138 KPA, jeżeli strona w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania zrzekła się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej. Postępowanie administracyjne Decyzją administracyjną z czerwca 2020 r. Prezydent Miasta S. (organ pierwszej instancji), działając na podstawie ustawy z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 11.7.2018 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. z 2018 r. poz. 1358), po rozpatrzeniu wniosku z 16.6.2020 r. odmówił przyznania H. P. (dalej: Skarżący) pomocy społecznej w formie gorącego posiłku w barze. Przedmiotową decyzję organu pierwszej instancji doręczono Skarżącemu 3.7.2020 r. Pismem z 6.7.2020 r., złożonym w siedzibie organu pierwszej instancji 7.7.2020 r., Skarżący wniósł odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. (organ odwoławczy, dalej: SKO), skarżąc jednocześnie działanie pracownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w S. SKO, powołując się na art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735, dalej: KPA), decyzją z lipca 2020 r. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. 3.8.2020 r. Skarżący wniósł, za pośrednictwem organu odwoławczego, skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie kwestionując ustalenia stanu faktycznego przyjęte za podstawę negatywnych dla niego rozstrzygnięć organów administracji publicznej. Odpowiadając na skargę SKO wniosło o jej oddalenie. Dopuszczalność wniesienia odwołania od decyzji administracyjnej WSA w Szczecinie w pierwszej kolejności wskazał na przepisy regulujące prawo strony do wniesienia środka zaskarżenia i wskazał, że stosownie do art. 127 § 1 KPA, od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (art. 129 § 1 KPA). Ponadto podkreślił, że zgodnie z art. 127a § 1 KPA, w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. Według art. 127a § 2 KPA, z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania, decyzja staje się ostateczna i prawomocna. Następnie, oceniając prawidłowość przestrzegania przez SKO przytoczonych powyżej regulacji, w kontekście zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów, WSA w Szczecinie stwierdził, że obowiązkowi temu organ odwoławczy uchybił. Z przekazanych WSA w Szczecinie akt administracyjnych sprawy wynika, że decyzja Prezydenta Miasta S. z czerwca 2020 r., orzekająca o odmowie przyznania Skarżącemu pomocy społecznej w postaci gorącego posiłku w barze została doręczona Skarżącemu 3.7.2020 r., o czym świadczy zwrotne potwierdzenie jej odbioru, znajdujące się na karcie 36 akt administracyjnych organu pierwszej instancji. Do zwrotnego potwierdzenia odbioru przedmiotowej decyzji dołączone zostało pismo Skarżącego zatytułowane „Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania” m.in. od ww. decyzji, zawierającej pouczenie o art. 127a KPA i art. 130 KPA. Wskazane oświadczenie zostało opatrzone podpisem Skarżącego (składającego oświadczenie P. H.) oraz pieczęcią i podpisem pracownika organu pierwszej instancji przyjmującego oświadczenie. Zawarte oświadczenie woli zrzeczenia się prawa odwołania było jednoznaczne i niebudzące wątpliwości. Oświadczenie to organ pierwszej instancji włączył do akt sprawy, stosownie do ciążącego na nim obowiązku. Co istotne w rozpatrywanej sprawie, w piśmie przekazującym odwołanie Skarżącego do SKO organ pierwszej instancji zasygnalizował tę okoliczność, wskazując m.in., że 3.7.2020 r. Skarżący zrzekł się prawa do wniesienia odwołania od decyzji z czerwca 2020 r. Informacja ta dotarła więc do organu odwoławczego, a ten jednak nie dostrzegł lub nie wyciągną z tej okoliczności należytych wniosków i związanych z nią skutków prawnych. Zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych Mając na uwadze przedstawiony powyżej stan prawny i ustalony w sprawie stan faktyczny, WSA w Szczecinie zauważył, że jedną z naczelnych reguł postępowania administracyjnego jest zasada trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych, która znalazła odzwierciedlenie w art. 16 § 1 KPA, zgodnie z którym decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. WSA w Szczecinie wskazał, że na skutek podpisania i złożenia przez Skarżącego organowi pierwszej instancji oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania od decyzji tego organu z czerwca 2020 r., decyzja ta stała się ostateczna i prawomocna (art. 127a § 2 KPA). Tymczasem, SKO zaskarżoną decyzją z lipca 2020 r. rozpoznało niniejszą sprawę merytorycznie, utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Rozstrzygnięcie WSA w Szczecinie Wobec tego WSA w Szczecinie zaprezentował stanowisko, zgodnie z którym odwołanie wniesione przez Skarżącego od decyzji ostatecznej (a taki przymiot uzyskała decyzja organu pierwszej instancji wobec zrzeczenia się przez Skarżącego prawa do jej zaskarżenia) nie mogło skutecznie zainicjować postępowania odwoławczego, prowadzącego do wydania rozstrzygnięcia na podstawie art. 138 KPA. WSA w Szczecinie wskazał, że organ odwoławczy winien w takim przypadku wydać postanowienie w oparciu o art. 134 KPA. Rozpatrzenie zatem przez SKO odwołania od decyzji ostatecznej stanowiło rażące naruszenie prawa. Oznaczało bowiem weryfikację w postępowaniu odwoławczym decyzji, która korzystała już z ochrony trwałości decyzji wynikającej z art. 16 § 1 KPA. Tym samym SKO naruszyło art. 138 § 1 pkt 1 KPA w zw. z art. 16 § 1 KPA, które to uchybienie miało postać rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 KPA). W takim stanie rzeczy WSA w Szczecinie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U z 2019 r. poz. 2325) stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji. Komentarz Stanowisko wyrażone przez WSA w Szczecinie na gruncie rozpatrywanej sprawy dotyczyło głównie prawa strony postępowania do wniesienia środka zaskarżenia (tu: odwołania ale także wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) od wydanego przez organ pierwszej instancji rozstrzygnięcia - decyzji administracyjnej. Możliwość zaskarżenia decyzji pierwszoinstancyjnej jest zasadą i jest związana z prawem strony do dwukrotnego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej. Rezygnacja z tego prawa jest możliwa i zależna jedynie od woli strony postępowania, która może w ogóle nie złożyć odwołania lub wystąpić z oświadczeniem woli o zrzeczeniu się przedmiotowego prawa (prawa odwołania). W takiej sytuacji decyzja organu administracyjnego staje się rozstrzygnięciem ostatecznym, prawomocnym, a także podlegającym wykonaniu. WSA w Szczecinie zwrócił uwagę także na konsekwencje zrzeczenia się prawa odwołania w postaci braku możliwości organu odwoławczego merytorycznego rozpatrzenia odwołania (jako wniesionego od decyzji ostatecznej). W takim przypadku (wniesienia odwołania pomimo skutecznego złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do jego wniesienia) środek zaskarżenia jest niedopuszczalny, zaś organ drugiej instancji jest zobligowany do wydania stosownego postanowienia (na podstawie art. 134 KPA) o niedopuszczalności odwołania z uwagi na zaistnienie przesłanki przedmiotowej, tj. ostateczny charakter decyzji organu pierwszej instancji. Wyrok WSA w Szczecinie z 18.3.2021 r., II SA/Sz 807/20,
WSA w Szczecinie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji. Stanowisko sądu dotyczyło głównie prawa strony do wniesienia środka zaskarżenia od decyzji ostatecznej oraz konsekwencji zrzeczenia się prawa do odwołania.