Domniemana zgoda na doręczenie elektroniczne

Tematyka: doręczenie elektroniczne, zgoda na doręczenie elektroniczne, skarga, decyzja, domniemanie, organ nadzoru budowlanego

Złożenie podania do elektronicznej skrzynki podawczej automatycznie powoduje, że wszelkie doręczenia
będą dokonywane w formie elektronicznej. Ustawodawca nie wymaga w tym zakresie żadnych dodatkowych
oświadczeń strony, w szczególności jej wyraźnej zgody. Jest ona objęta domniemaniem wynikającym
z samego faktu złożenia podania w ten sposób. Domniemana zgoda na doręczenie elektroniczne może być
bowiem w każdym czasie cofnięta.
Stan faktyczny
WSA Warszawie w sprawie ze skargi S.Ś. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego
w przedmiocie wniesienia sprzeciwu wobec zamiaru przystąpienia do użytkowania uchylił zaskarżoną decyzję oraz
poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.
Pismem z 1.4.2020 r. skarżący drogą elektroniczną zawiadomił Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego
o zakończeniu budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Do pisma przewodniego skarżący dołączył w formie
elektronicznej załączniki: kopię zawiadomienia o zakończeniu budowy, kopię zaświadczenia Prezydenta o nie
wnoszeniu sprzeciwu w drodze decyzji do zgłoszenia budowy budynku, kopię dziennika budowy, kopię informacji
o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu, kopie protokołów
z pomiarów instalacji elektrycznej, kopię protokołu z przeprowadzonej kontroli przewodów kominowych oraz kopię
umowy sprzedaży energii elektrycznej świadczenia usług dystrybucji dla klientów indywidualnych.
Po weryfikacji zawiadomienia, organ I instancji uznał, że nie przedłożono wszystkich dokumentów wymaganych
przepisami art. 57 ust. 1–2 ustawy z 7.7.1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333 ze zm.; dalej:
PrBud), co w konsekwencji uniemożliwia dokonanie merytorycznej oceny, czy spełnione zostały warunki
uprawniające skarżącego do rozpoczęcia użytkowania przedmiotowej inwestycji. Wobec powyższego organ
w oparciu o art. 57 ust. 4 PrBud, postanowieniem wezwał skarżącego do uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia
otrzymania postanowienia, zawiadomienia o zakończenie budowy przedmiotowego budynku o konkretne dokumenty.
Przesyłka, adresowana do skarżącego, została doręczona za pośrednictwem operatora pocztowego. Decyzją
wydaną na podstawie art. 54 PrBud oraz art. 104 KPA PINB zgłosił sprzeciw wobec zamiaru przystąpienia do
użytkowania budynku mieszkalnego jednorodzinnego.
Skarżący złożył odwołanie, w którym wskazał na uchybienie Organu w zakresie zaniechania doręczenia mu
korespondencji drogą elektroniczną.
WINB utrzymał decyzję w mocy, co stanowi podstawę złożenia skargi. Skarżący zarzucił również decyzji WINB także
naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:
1. art. 57 PrBud, polegające na uznaniu przez WINB, że nie zostały przedłożone wymagane dokumenty, podczas
gdy wszystkie wymagane dokumenty, zostały przesłane systemem informatycznym, co miało istotny wpływ na
wynik sprawy,
2. art. 54 PrBud, polegające na uznaniu, że organ I instancji zgłosił sprzeciw w terminie ustawowym, podczas gdy
termin ten upłynął bezpowrotnie, co w konsekwencji, powinno zostać uznane za możliwość przystąpienia do
użytkowania, a sprzeciw został zgłoszony po upływie ustawowego terminu.
Rozstrzygnięcie WSA
Zgodnie z art. 54 ust. 1 PrBud, stanowiącym podstawę materialnoprawną podjętych decyzji, do użytkowania obiektu
budowlanego, na budowę którego wymagana jest decyzja o pozwoleniu na budowę albo zgłoszenie budowy, o której
mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1 i 2 PrBud, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 PrBud i art. 57 PrBud, po
zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 14 dni od dnia
doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. Jednocześnie zastosowanie znajduje art. 30 ust.
6a PrBud, w myśl którego za dzień wniesienia sprzeciwu uznaje się dzień nadania decyzji w placówce pocztowej
operatora wyznaczonego w rozumieniu art. 3 pkt 13 ustawy z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2020 r. poz.
1041 ze zm. dalej: PrPoczt) albo w przypadku, o którym mowa w art. 39(1) KPA, dzień wprowadzenia do systemu
teleinformatycznego.

Stosownie natomiast do treści art. 57 ust. 4 PrBud inwestor jest obowiązany uzupełnić dokumenty wymienione w ust.
1–3, jeżeli w wyniku ich sprawdzenia przez organ nadzoru budowlanego okaże się, że są one niekompletne lub
posiadają braki i nieścisłości.
W sprawie okolicznością niesporną jest, że skarżący dokonał zgłoszenia zakończenia budowy budynku
mieszkalnego jednorodzinnego wraz z załącznikami drogą elektroniczną 1.4.2020 r. (wpływ do organu potwierdzony
przez doręczenie urzędowego poświadczenia odbioru na wskazany przez wnoszącego adres). Poza sporem
pozostaje również, że postanowieniem z 4.2020 r. na podstawie art. 57 ust. 4 PrBud PINB wezwał skarżącego do
uzupełnienia braków zgłoszenia poprzez nadesłanie oryginałów dokumentów, przy czym postanowienie to zostało
skierowane do skarżącego za pośrednictwem operatora pocztowego. Skarżący nie przedłożył oryginałów
dokumentów załączonych do zgłoszenia, zgodnie z obowiązkiem nałożonym postanowieniem.
Kwestią sporną wniesienia sprzeciwu na podstawie art. 54 PrBud niniejszej sprawie jest to, czy doszło do
skutecznego doręczenia postanowienia z 4.2020 r. Organ odwoławczy przyjmuje bowiem, że jakkolwiek ww.
postanowienie wysłano w innej formie niż złożono zawiadomienie, to jednak doręczenie było skuteczne, gdyż
nastąpiło jego podjęcie pod wskazanym w zawiadomieniu adresem inwestora.
Sąd tej oceny nie podzielił.
W art. 39 KPA ustanowiona została reguła, zgodnie z którą doręczanie pism następuje przez operatora pocztowego,
którym zgodnie z art. 3 pkt 12 PrPoczt jest przedsiębiorca uprawniony do wykonywania działalności pocztowej na
podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych. Doręczanie pism może też być dokonywane przez pracowników
organu albo inne upoważnione osoby lub organy. Z kolei w art. 39(1) KPA uregulowane zostały zasady i tryb
doręczania za pomocą środków komunikacji elektronicznej. W myśl tego przepisu doręczenie pism za pomocą
środka komunikacji elektronicznej może nastąpić skutecznie, gdy strona lub inny uczestnik postępowania:
1. złoży podanie w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji
publicznej;
2. wystąpi do organu administracji publicznej o takie doręczenie i wskaże organowi administracji publicznej adres
elektroniczny;
3. wyrazi zgodę na doręczanie pism w postępowaniu za pomocą tych środków i wskaże organowi administracji
publicznej adres elektroniczny”.
Posłużenie się przez ustawodawcę kategorycznym sformułowaniem „następuje” prowadzi do wniosku, że spełnienie
warunku z art. 391 § 1 pkt 1 KPA obliguje do uruchomienia doręczenia elektronicznego, zaś doręczenie w trybie
tradycyjnym nie może wówczas mieć miejsca. Zatem złożenie podania do elektronicznej skrzynki podawczej
automatycznie powoduje, że wszelkie doręczenia będą dokonywane w formie elektronicznej. Ustawodawca
nie wymaga w tym zakresie żadnych dodatkowych oświadczeń strony, w szczególności jej wyraźnej zgody. Jest ona
objęta domniemaniem wynikającym z samego faktu złożenia podania w ten sposób. Domniemana zgoda na
doręczenie elektroniczne może być bowiem w każdym czasie cofnięta.
Jednocześnie, na gruncie regulacji zawartej w art. 391 § 1d KPA, zgodnie z którą, jeżeli strona lub inny uczestnik
postępowania zrezygnuje z doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej, organ administracji
publicznej doręcza pismo w sposób określony dla pisma w formie innej niż forma dokumentu elektronicznego,
wskazuje się tak w piśmiennictwie, jak i w orzecznictwie, że cofnięcie (odwołanie) wyrażonej uprzednio zgody lub
odmowa zgody na doręczanie musi być wyraźne, bowiem braku zgody nie można domniemywać.
Jeżeli organ pomimo zgody strony na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej równolegle
doręczy pismo w formie papierowej, to takie postępowanie organu stanowi naruszenie prawa. Dodatkowo pamiętać
trzeba, że stosownie do art. 63 § 4 KPA zd. 2, w przypadku wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego
organ jest obowiązany potwierdzić wniesienie podania przez doręczenie urzędowego poświadczenia odbioru na
wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny.
Jeżeli zatem wobec skarżącego spełniły się przesłanki do doręczania pism elektronicznie zanim doszło do wydania
i doręczenia postanowienia z 4.2020 r., to takie postanowienie powinno być sporządzone i doręczone właśnie
elektronicznie, a nie metodą tradycyjną. Organ nie miał możliwości odstąpienia od wskazanego przez skarżącego
doręczenia drogą elektroniczną.
Orzecznictwo dopuszcza doręczanie tradycyjne, ale tylko w przypadku braku skuteczności uprzedniego doręczenia
elektronicznego (por. wyrok NSA z 21.6.2017 r., II OSK 2629/15,
). Z akt rozpoznawanej sprawy nie wynika,
aby doręczenie elektroniczne było z jakiś przyczyn niemożliwe lub bezskuteczne.
Wbrew zatem twierdzeniu Organu w sprawie nie doszło do skutecznego doręczenia postanowienia, w którym
zobowiązano skarżącego do uzupełnienia dokonanego zgłoszenia. Nie było zatem podstaw do przyjęcia, że
wniesienie sprzeciwu jest uzasadnione wobec nieuzupełnienia zgłoszenia. Zdarzenie bowiem, z którym ustawodawca

wiąże ocenę skuteczności wniesienia sprzeciwu w świetle powyższych wywodów nie nastąpiło i z tej przyczyny organ
utracił kompetencję do wydania decyzji choć wbrew zarzutom skargi wniósł sprzeciw w terminie.
Utrata kompetencji do podejmowania przez organ czynności w związku ze zgłoszeniem nie oznacza, że nie ma on
możliwości podejmowania działań w ramach nadzoru budowlanego wobec zrealizowanej przez skarżącego
inwestycji.

Komentarz
WSA w komentowanym orzeczenie wyraźnie wskazuje na regułę niezastępowalności trybu doręczeń. Jeżeli strona
chce otrzymywać korespondencję w drodze elektronicznej, to organ nie może skutecznie prawnie doręczać
korespondencji „tradycyjnie”.
WSA odwołała się także do stanowiska NSA wyrażonego w wyroku z 5.9.018 r., II FSK 2106/18,
z którego
wynika, że doręczenia elektroniczne nie mają charakteru warunkowego. Jest to jeden ze sposobów doręczeń, który,
jeśli strona tak zadysponuje, jest obowiązkiem organu. Przyjęta przez organy wykładnia przepisów o doręczaniu pism
za pomocą środków komunikacji elektronicznej czyniłaby tę instytucję martwą, gdyż organ sam decydowałby
o sposobie doręczania pism.

Wyrok WSA w Warszawie z 30.3.2021 r., VII SA/Wa 2108/20,

WSA w komentowanym orzeczeniu wyraźnie wskazuje na regułę niezastępowalności trybu doręczeń. Jeżeli strona chce otrzymywać korespondencję w drodze elektronicznej, to organ nie może skutecznie prawnie doręczać korespondencji „tradycyjnie”. Wyrok WSA w Warszawie z 30.3.2021 r., VII SA/Wa 2108/20.