Brak numeru PESEL brakiem formalnym skargi

Publikacja omawia przypadki braku numeru PESEL w skardze do sądu administracyjnego, co może skutkować odrzuceniem skargi. Autorzy analizują konsekwencje formalnego braku wskazania numeru PESEL skarżącej oraz procedurę wezwania do uzupełnienia braku. Przedstawione są również regulacje prawne dotyczące wymogów formalnych skargi do sądu administracyjnego, w tym konieczność wskazania numeru PESEL strony wnoszącej pismo. Na przykładzie rozstrzygnięcia WSA w Gdańsku autorzy wyjaśniają, dlaczego nieuzupełnienie braku formalnego może skutkować odrzuceniem skargi.

Tematyka: skarga do sądu administracyjnego, numer PESEL, brak formalny, sąd administracyjny, odrzucenie skargi, postępowanie sądowe, wymogi formalne

Z uwagi na stwierdzony brak formalny skargi do sądu administracyjnego polegający na niewskazaniu
w treści skargi numeru PESEL skarżącej, należy ją wezwać do uzupełnienia ww. braku, zaś w przypadku
bezskutecznego upływu terminu na dokonanie powyższej czynności, odrzucić skargę jako niedopuszczaną.
Stan faktyczny rozpatrywanej sprawy
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, 22.6.2021 r. wpłynęła przekazana przez Samorządowe
Kolegium Odwoławcze (dalej: organ odwoławczy) skarga P.B. (dalej: Skarżąca) na decyzję administracyjną tego
organu odwoławczego z 8.4.2021 r. w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego.
Z uwagi na stwierdzony brak formalny przedmiotowej skargi polegający na niewskazaniu w treści skargi numeru
PESEL Skarżącej, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału III WSA w Gdańsku z 24.6.2021 r., wezwano
Skarżącą do jego uzupełnienia. W powyższym zarządzeniu zakreślono termin 7 dni na wykonanie wezwania WSA
w Gdańsku oraz rygor odrzucenia skargi. Wezwanie do uzupełnienia braku formalnego pisma procesowego, jakim
jest skarga do sądu administracyjnego, zostało wysłane na adres podany w tej skardze i skutecznie doręczone
Skarżącej w 1.7.2021 r., co wynika wprost z dokumentów zgromadzonych w aktach sądowych niniejszej sprawy,
a mianowicie z umieszczonego w nich zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki podpisanego osobiście przez
Skarżącą. Pomimo zaistnienia powyższej okoliczności, tj. skutecznego doręczenia Skarżącej przesyłki z wezwaniem
WSA w Gdańsku do uzupełnienia braku formalnego skargi wniesionej do tego sądu, Skarżąca – do dnia wydania
niniejszego postanowienia – nie wykonała żądania wyżej wskazanego wezwania.
Rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku
Rozstrzygając przedmiotową sprawę WSA w Gdańsku, w pierwszej kolejności zwrócił uwagę na regulacje prawne
znajdujące zastosowanie w ustalonym i niekwestionowanym stanie faktycznym tej sprawy. W tym kontekście WSA
w Gdańsku wskazał, że wymogi formalne skargi do sądu administracyjnego zostały wskazane wprost w treści ustawy
z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325, dalej:
PostAdmU) i zgodnie z art. 57 § 1 PostAdmU taka skarga powinna po pierwsze czynić zadość wymaganiom pisma
w postępowaniu sądowym, a po drugie zawierać:
1. wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności;
2. oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania dotyczy;
a także
3. określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.
Jeśli natomiast chodzi o wymagania stawiane przez ustawodawcę wobec każdego pisma procesowego, nie tylko
skargi do sądu administracyjnego, to WSA w Gdańsku wskazał, że także te obligatoryjne elementy takiego pisma
zostały wyliczone wprost w przepisie, tj. w art. 46 § 2 pkt 1 lit. b) PostAdmU, zgodnie z którym każde pismo strony
powinno zawierać:
1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane; imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych
i pełnomocników;
2. oznaczenie rodzaju pisma;
3. osnowę wniosku lub oświadczenia;
4. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5. wymienienie załączników. Ponadto ustawodawca zdecydował się na rozróżnienie sytuacji, w której pismo strony
jest pierwszym lub kolejnym (dalszym) w danej sprawie.
W pierwszym z tych przypadków, tj. gdy strona kieruje do sądu administracyjnego pierwsze pismo w sprawie
powinno ono zawierać, poza ww. elementami, także:
1. oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku – adresu do doręczeń, lub siedziby i adresów stron, ich
przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2. numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz numer PESEL jej przedstawiciela
ustawowego, jeżeli są obowiązani do jego posiadania albo posiadają go, nie mając takiego obowiązku; lub

3. numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer identyfikacyjny REGON albo numer
w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numer identyfikacji podatkowej strony wnoszącej pismo,
niebędącej osobą fizyczną, która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest ona
obowiązana do jego posiadania; oraz
4. oznaczenie przedmiotu sprawy. Gdy zaś mamy do czynienia z dalszym pismem procesowym, wystarczające jest
wskazanie w nim sygnatury akt toczącego się postępowania, którego to pismo dotyczy.
Mając powyższe na uwadze WSA w Gdańsku podkreślił, że z art. 57 § 1 PostAdmU w związku z art. 46 § 2 pkt 1 lit.
b) PostAdmU wprost wynika, że skarga – o ile jest pierwszym pismem w sprawie – powinna zawierać numer PESEL
strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną oraz numer PESEL jej przedstawiciela ustawowego, jeżeli są
obowiązani do jego posiadania albo posiadają go, nie mając takiego obowiązku.
Przenosząc treść powyższych regulacji dotyczących obligatoryjnych elementów składowych pisma procesowego,
w tym także skargi do sądu administracyjnego, na grunt rozpatrywanej sprawy, WSA w Gdańsku wskazał, że na
etapie wstępnego badania skargi, stwierdzony został brak formalny skargi w postaci braku wskazania w niej numeru
PESEL Skarżącej, uniemożliwiający nadanie jej dalszego biegu. W związku z powyższym Skarżąca została, zgodnie
z dyspozycją art. 49 § 1 PostAdmU, który stanowi, iż jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu
wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie
w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej,
wezwana do uzupełnienia braku. Stosowne wezwanie zostało wysłane na adres podany w skardze i skutecznie
doręczone Skarżącej 1.7.2021 r. Skarżąca osobiście odebrała przedmiotową korespondencję i podpisała zwrotne
potwierdzenie odbioru przedmiotowego pisma. Kwestia prawidłowego i skutecznego doręczenia nie była więc sporna
w niniejszym postępowaniu. W przewidzianym, 7 – dniowym, terminie brak formalny skargi nie został przez Skarżącą
uzupełniony. Termin ten jest terminem ustawowym, co w praktyce oznacza, że nie może być przedłużany ani
skracany, może być natomiast przywrócony na zasadach ogólnych.
W tym kontekście, WSA w Gdańsku, mając na uwadze ustawowo określone w art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU
konsekwencje biernej postawy strony w tym zakresie, tj. braku uzupełnienia przez nią w wyznaczonym terminie
braków formalnych skargi, odrzucił skargę. Powyższy przepis jest jednoznaczny i wskazuje obowiązek sądu
materializujący się w takiej sytuacji. Sąd administracyjny z urzędu bada w pierwszej kolejności dopuszczalność
skargi, ustalając, czy nie zachodzi jedna z przesłanek jej odrzucenia w świetle art. 58 § 1 PostAdmU (postanowienie
NSA z 3.1.2008 r., I OSK 1829/07,
). Odrzucenie skargi jest więc następstwem jej niedopuszczalności. Innymi
słowy sytuacji, w której sąd administracyjny nie może przyjąć skargi do merytorycznego rozpoznania
i rozstrzygnięcia. Skarga jest niedopuszczalna w przypadku, gdy nie wypełnia ustawowo określonych wymagań
(przesłanek dopuszczalności zaskarżenia aktu lub czynności), a więc nie spełnia warunków odnośnie do przedmiotu
skargi, jej formy i treści. Przedmiotowe rozstrzygnięcie sądu administracyjnego (tj. odrzucenie skargi) jest
równoznaczne z odmową rozpatrzenia sprawy i nadaniem jej dalszego biegu (postanowienie WSA w Krakowie
z 28.11.2011 r., I SA/Kr 1166/11,
). Mając na uwadze powyższe okoliczności, jak i wskazane regulacje
normatywne, WSA w Gdańsku odrzucił wniesioną skargę, o czym orzeczono na podstawie art. 58 § 1 pkt 3
PostAdmU.

Komentarz
Analizowane rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku dotyczy konsekwencji nieuzupełnienia pisma (tu: skargi do sądu
administracyjnego) w postaci odrzucenia go. Takie rozstrzygnięcie sądu administracyjnego jest jednak możliwe
jedynie w sytuacji, w której zachodzi tzw. brak istotny, czyli taki, którego występowanie stoi w sprzeczności
z możliwością nadania skardze dalszego biegu i jej merytorycznego rozpatrzenia. W orzecznictwie wskazuje się, że
do takiej kategorii braków zaliczyć należy przykładowo: niewskazanie w treści skargi – wbrew wymogowi z art. 215 §
1 PostAdmU – wartości przedmiotu zaskarżenia, w sytuacji gdy przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna,
od której pobierany jest wpis stosunkowy (postanowienie WSA we Wrocławiu z 10.10.2008 r., III SA/Wr 517/08,
). W ocenie sądów administracyjnych, istotnym brakiem formalnym nie będzie natomiast brak skargi
polegający na:
(I) nienadesłaniu jej odpisu przeznaczonego dla organu administracji (postanowienie NSA z 5.5.2009 r., II OSK
654/09,
) oraz
(II) popełnieniu omyłki w oznaczeniu zaskarżonej decyzji, w sytuacji gdy strona działa samodzielnie (postanowienie
NSA z 9.1.2008 r., II GSK 505/07,
).
Sądy administracyjne są zatem zobligowane do każdorazowej, indywidualnej oceny zaistniałego w skardze braku,
w tym także ze szczególnym uwzględnieniem konstytucyjnie chronionego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2
Konstytucji RP).

Postanowienie WSA w Gdańsku z 23.7.2021 r., III SA/Gd 531/21,

Rozstrzygnięcie WSA w Gdańsku w sprawie braku numeru PESEL w skardze podkreśla konieczność zachowania warunków formalnych skargi do sądu administracyjnego. Odrzucenie skargi z powodu braku istotnego elementu formalnego stanowi istotną część analizy. Autorzy zwracają uwagę na konsekwencje prawne i procedury postępowania w przypadku niedopuszczalnej skargi.