Dowody osobiste z odciskiem palców

Dowody osobiste z odciskiem palców to nowa forma dokumentów tożsamości wprowadzona w Polsce zgodnie z ustawą z 14.4.2021 r. Ich cechą jest biometryczna druga cecha, linie papilarne, mające zwiększyć bezpieczeństwo i zgodność z unijnymi regulacjami. Nowe przepisy precyzują m.in. okresy ważności dokumentów oraz procedury pobierania odcisków palców. Wdrożenie nowych dowodów ma na celu zapobieganie fałszowaniu dokumentów oraz usprawnienie procesu identyfikacji obywateli.

Tematyka: dowody osobiste, odciski palców, dokumenty tożsamości, cecha biometryczna, unijne regulacje, linie papilarne, okresy ważności, procedury wydawania, bezpieczeństwo, fałszowanie dokumentów

Dowody osobiste z odciskiem palców to przejaw nowej procedury wydawania dokumentów tożsamości
wprowadzonej ustawą z 14.4.2021 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2021 r. poz. 1000). Mimo, że jej regulacje weszły w życie 2.8.2021 r., dokumenty z drugą cechą
biometryczną faktycznie zaczną funkcjonować w obrocie, gdy zostaną wdrożone odpowiednie rozwiązania
techniczne umożliwiające pobieranie linii papilarnych w bezpieczny sposób. Dzień ten zostanie określony
w komunikacie wydawanym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw wewnętrznych, ogłaszanym w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Po upływie
co najmniej 14 dni od jego publikacji, organy będą władne wydawać dokumenty tożsamości w zmienionej,
spersonalizowanej formule, o czym stanowi ustawa z 8.7.2021 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy
o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1393) przesuwająca pierwotnie
planowany termin tj. 2.8.2021 r. na uskutecznienie administracyjnych zmian proceduralnych.
• Nowe postępowanie ma zwiększyć bezpieczeństwo – zwolnione z obowiązku posiadania linii papilarnych
w dowodzie osobistym będą osoby poniżej 12 roku życia.
• Wskutek wdrożenia unijnych regulacji, dowody wydane po 2.8.2021 r., ale przed terminem określonym
w komunikacie wyznaczającym techniczne przygotowanie systemu do wydawania dokumentów tożsamości, będą
ważne nie dłużej niż do 3.8.2031 r.
Dostosowywanie ustawodawstwa krajowego do wymogów unijnych
Wprowadzenie dowodów osobistych na nowych zasadach jest wynikiem implementacji przepisów rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1157 z 20.6.2019 r. w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów
osobistych obywateli Unii i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom Unii i członkom ich rodzin
korzystającym z prawa do swobodnego przemieszczania się (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 188 s. 67; dalej:
rozporządzenie 2019/1157/UE).
Regulacje prawa unijnego mają wyeliminować ryzyko fałszowania dokumentów oraz zapobiec potencjalnym
przestępstwom przeciwko wiarygodności dokumentów wskutek obowiązywania różnych jego wzorów oraz sposobów
zabezpieczeń na terenie państw członkowskich UE. Oprócz linii papilarnych, które będą uwidocznione w warstwie
elektronicznej, każdy dowód osobisty będzie musiał zawierać także własnoręczny podpis posiadacza w warstwie
graficznej. Przyjęto jednocześnie regułę, zgodnie z którą osoby, od których nie jest możliwe czasowe pobranie
odcisków palców, będą korzystać z dowodów osobistych z maksymalnym terminem ważności – 12 miesięcy.
Wydawanie dowodów osobistych z cechą biometryczną
Każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej (z wyjątkiem osób do 12 roku życia) będzie zobligowany do posiadania
w dowodzie osobistym cechy biometrycznej w postaci linii papilarnych. Odciski pobierane będą podczas składania
wniosku o wydanie dowodu osobistego przy pomocy urządzenia spełniającego wymogi bezpieczeństwa – sprzęt
musi gwarantować odpowiednią ochronę sytemu teleinformatycznego gromadzącego dane, jak i systemu
personalizującego dowody osobiste. W związku z tym, że urządzenie dotychczas doręczone przez wykonawcę
wyłonionego w trybie przetargu nieograniczonego po zbadaniu przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego
wykazało dwa potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa przetwarzanych informacji, termin stosowania nowej
procedury administracyjnej i tym samym, wydawania dokumentów tożsamości w nowej formule, został przesunięty
z pierwotnie planowanego terminu – 2.8.2021 r.
Przechowywanie danych przez organ
Nowelizacja precyzuje, że odciski palców będą przechowywane w Rejestrze Dowodów Osobistych do dnia odbioru
dokumentu tożsamości, nie dłużej jednak niż do 90 dni od dnia jego wydania. W razie, gdyby w odpowiedzi na
złożony wniosek organ pozostawił go bez rozpoznania albo wydał decyzję administracyjną odmawiającą wydania
dowodu, pobrane informacje muszą zostać usunięte z dniem wydania decyzji negatywnej lub z dniem pozostawienia
wniosku bez rozpoznania. Zaznaczyć należy, że odciski palców nie będą podlegać udostępnieniu w żadnym
wypadku, a jedyną daną biometryczną gromadzoną przez organ w ramach procedury wydawania dowodów będzie
wizerunek twarzy – jako informacja niezbędna do potwierdzania tożsamości osoby starającej się o kolejny dokument.
Składanie wniosków tylko stacjonarnie
Złożenie odcisku wiązać się będzie wyłącznie z osobistym stawiennictwem petenta w urzędzie i asysty
wykwalifikowanego oraz odpowiednio upoważnionego personelu wyznaczonego przez odpowiednie organy gminne,

co tym samym oznacza, że wykluczona zostaje możliwość wnioskowania o dowód drogą elektroniczną (dla osób
dorosłych i wszystkich tych, które ukończyły 12 lat). W przypadku jednak, gdy wnioskodawca nie będzie w stanie
fizycznie przybyć do urzędu, po uprawdopodobnieniu tej okoliczności, pracownicy gmin w zastępstwie władni będą
pojawić się w miejscu jego pobytu celem dopełnienia stosownych czynności. Na potrzeby realizacji tej wyjątkowej (i
uprzednio uzasadnionej) procedury, jedna gmina na obszarze powiatu zostanie wyposażona w mobilną stację
urzędnika zasilając tym samym w nią łącznie 225 gmin.
Okresy ważności nowych dokumentów tożsamości
Pięć i dziesięć lat to minimalne okresy obowiązywania nowych dowodów osobistych, jakie przewidziało
rozporządzenie 2019/1157/UE, dopuszczając jednak pewne odstępstwa w tym zakresie. Zgodnie z art. 4 ust. 2
rozporządzenia 2019/1157/UE, państwa członkowskie uzyskały dyspozycję do skrócenia terminu 5-letniego mając na
względzie szczególne i ściśle określone okoliczności, reglamentację wynikającą z krajowego czy unijnego
ustawodawstwa, a także osoby małoletnie. W przypadku, gdy dowód jest wydawany osobie, która przekroczyła
barierę wieku 70 lat, uznano również za zasadne wydłużenie 10 – letniego okresu ważności. Zobowiązany
powyższymi wytycznymi, polski legislator ukonstytuował, że małoletni do 12 roku życia (od których nie pobiera się
odcisków), będą legitymować się dokumentem tożsamości ważnym przez 5 lat, dowody zaś pozostałych obywateli
będą mogły być skutecznie okazywane przez lat dziesięć. Wyjątkową regulację wprowadzono względem osób, od
których linie papilarne z któregokolwiek z palców nie będą mogły zostać pobrane z powodu chwilowej, fizycznej
przeszkody – wydane w następstwie dowody osobiste bez tej cechy biometrycznej będą ważne jedynie przez
dwanaście miesięcy. Należy jednak zaakcentować, że każdy inny przypadek niemożności pobrania odcisków palców
spowoduje wyrobienie dowodu osobistego bez linii papilarnych, obowiązującego przez 10 lat.
Dowody już wyrobione, bez dodatkowych parametrów określonych w znowelizowanej ustawie będą stosowane
dopóki nie wygaśnie ich ważność. Tylko osoby uzyskujące pełnoletniość po 2.8.2021 r. oraz posiadacze dowodów
wygasających do tej daty będą musiały ubiegać się o dokument na nowych zasadach.

Nowe dowody osobiste z odciskiem palców wprowadzają zmiany w procedurach wydawania dokumentów tożsamości, zgodnie z unijnym rozporządzeniem z 2019 r. Odciski palców będą przechowywane tymczasowo, a okres ważności dowodów uzależniony będzie m.in. od wieku posiadacza. Ustawa wprowadza także nowe zasady składania wniosków oraz wyznacza szczególne okresy ważności dla różnych grup obywateli.