Zmiany w prawie oświatowym dotyczące kuratorów i zasad nadzoru pedagogicznego
W Ministerstwie Edukacji i Nauki trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma za zadanie wzmocnienie roli organów sprawujących nadzór pedagogiczny, zwłaszcza kuratorów oświaty, przy podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania szkół i placówek. Projekt przewiduje zmiany m.in. w zakresie postępowania organu nadzoru pedagogicznego w sytuacji nierealizowania zaleceń przez dyrektora szkoły oraz w składzie komisji konkursowych powoływanych na stanowiska kierownicze.
Tematyka: zmiany w prawie oświatowym, nadzór pedagogiczny, kurator oświaty, dyrektor szkoły, komisje konkursowe, szkoły niepubliczne, likwidacja szkoły, zajęcia wychowawcze, nauczanie na odległość, szkoły artystyczne
W Ministerstwie Edukacji i Nauki trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma za zadanie wzmocnienie roli organów sprawujących nadzór pedagogiczny, zwłaszcza kuratorów oświaty, przy podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania szkół i placówek. Projekt przewiduje zmiany m.in. w zakresie postępowania organu nadzoru pedagogicznego w sytuacji nierealizowania zaleceń przez dyrektora szkoły oraz w składzie komisji konkursowych powoływanych na stanowiska kierownicze.
W Ministerstwie Edukacji i Nauki trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma m.in. za zadanie wzmocnienie roli organów sprawujących nadzór pedagogiczny, w tym kuratora oświaty, podczas podejmowania, na poziomie lokalnym, decyzji w kwestiach dotyczących funkcjonowania szkół i placówek. • Projekt (numer UD228) przewiduje nowelizację przepisów ustawy z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082, dalej: PrOśw). Organy nadzoru pedagogicznego, w szczególności kuratorzy oświaty, pełnią niezwykle ważną rolę w systemie oświaty, dbając o właściwą jakość edukacji (kształcenie, wychowanie i opieka) oraz badając ją i oceniając. Kurator oświaty jako organ wchodzący w skład administracji zespolonej w województwie, w imieniu wojewody wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w prawie oświatowym. Kurator realizuje również inne zadania określone między innymi w ustawie z 26.1.1982 Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215, dalej: KartaNauczU). Jednym z takich zadań jest nadzór pedagogiczny. Ustawodawca uznał, że aby zapewnić prawidłową realizację przez szkoły i placówki oświatowe zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ważne jest, by przy podejmowaniu na poziomie lokalnym decyzji w istotnych kwestiach dotyczących funkcjonowania jednostek oświatowych to kurator miał znaczący głos. Dlatego też nowelizacja PrOśw ma na celu wzmocnienie roli organów nadzoru pedagogicznego, w tym w szczególności kuratora oświaty. Chodzi tutaj między innymi o wzmocnienie oddziaływania organów sprawujących nadzór pedagogiczny nad funkcjonowaniem jednostek oświatowych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Projekt nowelizacji PrOśw zawiera w związku z tym propozycje zasad dotyczących sposobu postępowania organu sprawującego nadzór pedagogiczny w sytuacji nierealizowania przez dyrektora szkoły lub placówki zaleceń wydanych w wyniku czynności nadzoru pedagogicznego, w tym konsekwencji uchylania się od realizacji zaleceń. Kurator będzie miał na przykład możliwość wezwania dyrektora szkoły lub placówki do wyjaśnienia przyczyn niezrealizowania zaleceń. W przypadku niezrealizowania przez dyrektora szkoły lub placówki zaleceń w ostatecznym terminie wyznaczonym przez kuratora umożliwi mu wystąpienie do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora szkoły lub placówki w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. W wyniku nowelizacji przepisów PrOśw powierzenie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz powoływania na to stanowisko będzie wymagało w określonych przypadkach uzyskania pozytywnej opinii kuratora, na przykład, gdy powoływana osoba nie jest nauczycielem lub gdy do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat. Zmieni się także skład komisji konkursowych powoływanych w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki, w tym na stanowisko dyrektora zespołu szkół lub placówek, m.in. poprzez zwiększenie liczby przedstawicieli kuratora, powoływanych w komisjach konkursowych z trzech do pięciu osób. Zmienią się także zasady odwoływania nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz innego stanowiska kierowniczego w szkole lub placówce. Kurator będzie miał prawo złożenia wniosku o odwołanie dyrektora, gdy ten nie zrealizuje w ostatecznym terminie wskazanym przez kuratora zaleceń wynikających z przeprowadzonych czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego. Organ prowadzący placówkę będzie miał 14 dni na odwołanie dyrektora. Kolejna zmiana dotyczyć będzie zasad opiniowania zamiaru likwidacji lub przekształcenia szkoły lub placówki edukacyjnej. Rozszerzony zostanie katalog przesłanek których spełnienie będzie warunkiem przeprowadzenia likwidacji szkoły oraz, w konsekwencji, określenie obszarów, które w szczególności podlegają ocenie w ramach opiniowania przez kuratora. W przypadku łączenia szkół lub placówek w zespoły konieczne będzie uzyskanie pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny. W projekcie nowelizacji przewidziano również zmiany zasad opiniowania arkusza organizacji szkoły i przedszkola publicznego przez zakładowe organizacje związkowe. Nowela PrOśw zakłada ponadto wzmocnienie nadzoru nad szkołami i placówkami niepublicznymi. Organ prowadzący nadzór pedagogiczny będzie miał możliwość wydawania osobom prowadzącym takie szkoły i placówki poleceń dotyczących niezwłocznego umożliwienia wykonania czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce oraz określenia konsekwencji wynikających z braku realizacji takiego polecenia. Nowelizacja przepisów PrOśw pozwoli także na zmianę zasad oceny pracy dyrektora szkoły oraz dyrektora placówki doskonalenia nauczycieli. Zwłaszcza w sytuacji, gdy kurator nie uzyska porozumienia z organem prowadzącym szkołę albo placówkę w sprawie oceny pracy tego dyrektora w terminie 30 dni od dnia przedstawienia projektu oceny, rozstrzygnięcie w tej sprawie podejmie organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad placówką. Kuratorzy zyskają też możliwość wnioskowania o zawieszenie dyrektora w pełnieniu obowiązków. Ważną zmianą zawartą w projekcie ustawy nowelizującej przepisy PrOśw jest wprowadzenie nadzoru nad zajęciami prowadzonymi przez stowarzyszenia i inne organizacje, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki. Dyrektor szkoły będzie miał obowiązek uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty przed rozpoczęciem prowadzenia tego typu zajęć w swojej placówce. Projektowana nowela umożliwić ma ponadto tworzenie szkół filialnych przez publiczne szkoły artystyczne realizujące wyłącznie kształcenie artystyczne. Zmienią się też zasady dotyczące oddziałów przygotowania wojskowego. W propozycjach zmian znalazły się także rozwiązania dotyczące prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Przepisy te umożliwiają w przypadku zawieszenia zajęć w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce (także niepublicznych), organizację zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Nowela stwarza też możliwość realizowania indywidualnego nauczania i indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, odpowiednio przez uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania i dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, w przypadku znacznych trudności w realizowaniu tych zajęć w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem lub nauczycielami w domu dziecka lub ucznia.
Nowela przewiduje także wzmocnienie nadzoru nad szkołami niepublicznymi, zmiany w zasadach odwoływania dyrektora, opiniowaniu likwidacji szkół, oraz wprowadzenie nadzoru nad zajęciami prowadzonymi przez stowarzyszenia i inne organizacje. Dodatkowo, planowane są zmiany dotyczące prowadzenia zajęć na odległość i tworzenia szkół filialnych przez publiczne szkoły artystyczne.