Liczenie głosów radnych oddanych korespondencyjnie musi odbyć się w czasie sesji

Rada powiatu podjęła uchwałę w trybie korespondencyjnym, co zostało zakwestionowane przez Wojewodę. WSA uznał, że naruszono prawo, gdyż głosowanie odbyło się poza sesją. Wyrok podkreślił, że uchwały mogą być podejmowane jedynie na sesji, niezależnie od trybu obrad. Sprawa ta stanowi istotne przypomnienie o konieczności przestrzegania procedur podczas sesji radnych.

Tematyka: radni, sesja korespondencyjna, uchwała, Samorząd Powiatowy, procedury obrad, naruszenie prawa, głosowanie radnych, tryb zdalny, WSA, konieczność przestrzegania reguł

Jeżeli rada powiatu obraduje w trybie zdalnym z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość
lub korespondencyjnie, to jest obowiązana podejmować uchwały na sesji. Od tej zasady nie ma wyjątku.
Przepis art. 15zzx KoronawirusU może być interpretowany jako lex specialis wobec przepisów SamPowiatU,
jednakże nie może prowadzić do wniosku, że w trakcie sesji korespondencyjnej nie obowiązują żadne reguły
wynikające z ustawy o samorządzie powiatowym, bo nie mamy do czynienia z sesją sensu stricto.
Stan faktyczny
WSA w Gdańsku po rozpoznaniu sprawy ze skargi Wojewody Pomorskiego na uchwałę Rady Powiatu Tczewskiego
z 27.10.2020 r. Nr XXIV/162/2020 w sprawie utworzenia placówki opiekuńczo-wychowawczej oraz zmiany statutu
Centrum Administracyjnego Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Tczewie stwierdził nieważność zaskarżonej
uchwały.
W podstawie prawnej uchwały Rada powołała art. 4 ust. 1 pkt 3a i art. 12 pkt 8 lit. i) ustawy z 5.6.1998 r.
o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 920 ze zm.; dalej: SamPowiatU) oraz art. 93 ust. 1 pkt 1 i art.
180 pkt 5 ustawy z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 821).
Skarga Wojewody
Uchwałę zaskarżył Wojewoda, który podniósł zarzut istotnego naruszenia prawa poprzez naruszenie art. 15 ust. 1
SamPowiatU w zw. z art. 13 ust. 1 SamPowiatU w zw. z art. 15zzx ust. 1 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych
rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych
oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; dalej: KoronawirusU), poprzez podjęcie
uchwały w trybie korespondencyjnym poza sesją, podczas gdy z analizy wyżej wymienionych przepisów należy
wyprowadzić wniosek, że uchwały rady powiatu mogą być zgodnie z prawem przyjęte jedynie na sesji, i to
niezależnie od tego czy rada obraduje w trybie zwykłym czy korespondencyjnym.
Wojewoda wskazał, że podstawą do przeprowadzenia sesji w tym trybie był art. 15zzx ust. 1 KoronawirusU, zgodnie
z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii organy stanowiące
jednostek samorządu terytorialnego oraz działające kolegialnie organy: wykonawcze w jednostkach samorządu
terytorialnego, w związkach jednostek samorządu terytorialnego, w związku metropolitalnym, w regionalnych izbach
obrachunkowych, samorządowych kolegiach odwoławczych oraz w organach pomocniczych jednostek samorządu
terytorialnego mogą zwoływać i odbywać obrady, sesje, posiedzenia, zgromadzenia lub inne formy działania
właściwe dla tych organów, a także podejmować rozstrzygnięcia, w tym uchwały, z wykorzystaniem środków
porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania) oraz art. 15zzx ust. 2
KoronawirusU, zgodnie z którym obradowanie w zdalnym trybie zarządza osoba uprawniona do przewodniczenia
danemu organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego oraz innemu organowi działającemu kolegialnie.
Radnych Rady Powiatu zawiadomiono o sesji pismem Wiceprzewodniczącej Rady Powiatu z 19.10.2020 r.
zawierającym informację, że sesja rozpocznie się 27.10.2020 r. o godzinie 14.00 i prowadzona będzie w trybie
korespondencyjnym. Pismo zawierało również porządek obrad, którego pierwszym punktem było otwarcie sesji.
Zgodnie z harmonogramem, radni mieli możliwość zadawania pytań drogą e-mailową w dniach 20–25.10.2020 r. Do
26.10.2020 r. udzielano odpowiedzi na pytania radnych również drogą e-mailową. 26.10.2020 r. przewodniczący
właściwych komisji przekazywali opinie komisji dotyczące projektów uchwał. Tego samego dnia pracownicy
Starostwa Powiatowego przekazali wszystkim radnym indywidualne karty do głosowania oraz przekazano drogą e-
mailową godzinowy harmonogram odbioru kart. 27.10.2020 r. w godzinach 8–13 radni przekazali pracownikom
Starostwa wypełnione indywidualne karty do głosowania nad uchwałami objętymi porządkiem obrad sesji Rady
Powiatu. Następnie o godzinie 13.00 pracownicy Starostwa, pod nadzorem Wiceprzewodniczącej oraz w obecności
przedstawiciela klubu PiS dokonali przeliczenia złożonych głosów. Z kolei o godzinie 14:00 Wiceprzewodnicząca
rozpoczęła sesję, w trakcie której przedstawiła wyniki sesji korespondencyjnej.
Na podstawie protokołu korespondencyjnej sesji Rady Powiatu oraz nagrania z sesji zamieszczonego w BIP można
stwierdzić, że na sali obrad znajdowała się Wiceprzewodnicząca, która omówiła przebieg przygotowania do sesji
Rady Powiatu oraz odczytała kolejne punkty porządku obrad. Następnie Wiceprzewodnicząca stwierdziła, że na
podstawie odebranych kart do głosowania korespondencyjnego w sesji wzięło udział 22 radnych i został spełniony
wymóg prawomocności obrad oraz wobec braku uwag do protokołu z sesji Rady Powiatu uznała, że został on

przyjęty. W dalszej kolejności Wiceprzewodnicząca referowała kolejne punkty porządku obrad. W odniesieniu do
procedury podejmowania uchwał Wiceprzewodnicząca odczytywała tytuł uchwały, informowała o opiniach komisji
oraz przedstawiała wyniki wcześniejszego głosowania korespondencyjnego, które pojawiały się również na
ekranie. Po wyczerpaniu porządku obrad wiceprzewodnicząca zakończyła sesję Rady Powiatu.
Sesja Rady Powiatu rozpoczęła się w 27.10.2020 r. o godz. 14.00. Wcześniejsze czynności należy określić jako
przygotowanie do odbycia sesji w trybie korespondencyjnym. Wśród czynności podjętych przed sesją znalazło się
m.in. otwarcie kopert zawierających wypełnione przez radnych karty do głosowania oraz przeliczenie złożonych
głosów. W trakcie sesji, w odniesieniu do uchwał, wiceprzewodnicząca ograniczyła się wyłącznie do odczytania tytułu
uchwały, poinformowania o wydaniu przez odpowiednie komisje oraz inne podmioty pozytywnych opinii, do
stwierdzenia pojęcia uchwały i wskazania liczby głosów oddanych w głosowaniu korespondencyjnym. Imienny wykaz
głosowania przez poszczególnych radnych został zaprezentowany na ekranie.
Zatem, zdaniem Wojewody, kwestionowana uchwała została podjęta poza sesją w momencie przeprowadzenia
czynności otwarcia kopert zawierających karty do głosowania oraz przeliczenia złożonych głosów. W trakcie sesji
wiceprzewodnicząca ograniczyła się jedynie do podania wyników głosowania, które już się odbyło.
Powyższe naruszenie, w ocenie Wojewody, należy zakwalifikować jako istotne naruszenie
W odpowiedzi na skargę Rada Powiatu wniosła o jej oddalenie, wskazując że zarzut Wojewody nie zasługuje na
uwzględnienie.
Rozstrzygnięcie WSA
Dokonując kontroli legalności zaskarżonej uchwały według wskazanych wyżej kryteriów, Sąd uznał, że w realiach
rozpatrywanej sprawy mamy do czynienia z sytuacją istotnego naruszenia prawa.
Zdaniem Sądu, chronologia zdarzeń oraz analiza stanu faktycznego prowadzi jednoznacznie do wniosku, że uchwała
została podjęta poza sesją, w momencie przeprowadzenia czynności otwarcia kopert zawierających karty do
głosowania oraz przeliczenia złożonych głosów. W trakcie sesji wiceprzewodnicząca, na co zasadnie zwracał uwagę
Wojewoda, ograniczyła się jedynie do podania wyników głosowania, które już się odbyło.
Skład orzekający w pełni podzielił pogląd wyrażony w wyroku WSA w Gdańsku z 28.4.2021 r., I SA/Gd 67/21,
, że przepis art. 15zzx ust. 1 i 2 KoronawirusU jednoznacznie wskazuje, że organ kolegialny, jakim
niewątpliwie w badanej sprawie jest rada powiatu może odbywać sesje, a także podejmować uchwały
z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania).
Nie ma wątpliwości, że w przepisie tym mowa jest o sesji w rozumieniu SamPowiatU. Wynika to z wykładni
językowej. Posiłkowanie się przez stronę przeciwną wykładnią autentyczną (z uzasadnienia projektu ustawy) nie
może pozostawać w sprzeczności z wykładnią językową, w sytuacji gdy ta ostatnia prowadzi do jasnych wniosków.
Podkreślić należy, że przepis art. 15zzx ust. 1 i 2 KoronawirusU nie zawiera wyłączenia innych przepisów
dotyczących sposobu obradowania organów kolegialnych samorządu terytorialnego, odnosząc się jedynie do
możliwości zorganizowania obrad i sesji z wykorzystaniem środków komunikacji na odległość jako wyjątku od zasady
obradowania w trybie tradycyjnym poprzez fizyczną obecność na zgromadzeniu.
Przepis ten nie wyłącza zatem stosowanie art. 15 ust. 1 SamPowiatU, zgodnie z którym rada powiatu obraduje na
sesjach zwoływanych przez przewodniczącego i tylko na sesjach rada powiatu może podejmować ważne uchwały.
Powyższej reguły nie zmienia wybrany tryb obradowania. Jeżeli rada powiatu obraduje w trybie zdalnym
z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie, to jest obowiązana podejmować
uchwały na sesji. Od tej zasady nie ma wyjątku. Przepis art. 15zzx KoronawirusU może być interpretowany jako lex
specialis wobec przepisów SamPowiatU, jednakże nie może prowadzić do wniosku, że w trakcie sesji
korespondencyjnej nie obowiązują żadne reguły wynikające z ustawy o samorządzie powiatowym, bo nie mamy do
czynienia z sesją sensu stricto.
WSA uznał zatem, że kwestionowana uchwała została podjęta poza sesją w momencie przeprowadzenia
czynności otwarcia kopert zawierających karty do głosowania oraz przeliczenia złożonych głosów. Głosy
powinny być policzone dopiero po otwarciu sesji, tym bardziej, że harmonogram zawierał taki punkt, a nie przed jej
otwarciem, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.

Komentarz
WSA w Gdańsku odniósł się – wydawać by się mogło – do dość oczywistej kwestii, że wszelkie czynności
konwencjonalne (czyli takie, z których wynikają np. określone skutki prawne) powinny być podejmowane na forum,
które decyduje o nadaniu danej czynności określonego charakteru. Dotyczy to m.in. głosowania radnych w trybie
korespondencyjnym. Jeżeli ich głosy „oddane poza sesją” mają być uznawane za głosy radnych, to ich ujawnienie
powinno mieć miejsce na sesji właśnie – wówczas bowiem odbywa się właściwy akt głosowania (i stanowisko na
piśmie staje się głosem radnego).

Wyrok WSA w Gdańsku z 22.7.2021 r., III SA/Gd 76/21,

WSA potwierdził istotne naruszenie prawa w przypadku podjęcia uchwały poza sesją. Decyzja ta przypomina o znaczeniu zgodności z procedurami obrad, szczególnie dotyczącymi głosowania radnych. Wyrok stanowi istotne przypomnienie o konieczności przestrzegania reguł podczas sesji samorządowych.