Strony muszą być informowane o zamiarze rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym zamiast na rozprawie

Sąd musi respektować prawa strony, w tym prawo do przedstawienia przez nią swojego stanowiska w sprawie. Sprzeciw od decyzji Prezydenta Miasta W. wobec T.K. wniósł sprzeciw od tej decyzji, co doprowadziło do postępowania przed WSA. Art. 64d § 1 PostAdmU wprowadza zasadę rozpoznawania sprzeciwu od decyzji na posiedzeniu niejawnym, ale sąd może skierować sprawę na rozprawę. NSA uchylił wyrok WSA i kwestionuje skierowanie sprawy na posiedzenie niejawne w kontekście zachowania rzetelnego procesu sądowego.

Tematyka: sąd, strona, sprzeciw od decyzji, WSA, NSA, postępowanie administracyjne, posiedzenie niejawne, rozprawa, KoronawirusU, ochrona praw, epidemia, tryb rozpoznawania sprawy

Sąd musi respektować prawa strony, w tym prawo do przedstawienia przez nią swojego stanowiska
w sprawie. W rezultacie sąd, który skierował sprawę dotyczącą sprzeciwu od decyzji do rozpoznania na
rozprawie, nie może przed reasumpcją tego postanowienia i powiadomieniem stron o nowym trybie
rozpoznawania sprawy, skierować ją do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym na podstawie przepisów
szczególnych.
Sprzeciw od decyzji
Prezydent Miasta W. orzekł o odmowie aktualizacji informacji zawartych w rejestrze ewidencji gruntów i budynków.
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego po rozpatrzeniu odwołania T.K. uchylił w całości
decyzję organu I instancji i przekazał sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia. T.K. wniósł sprzeciw od tej
decyzji.
Postępowanie przed WSA
W art. 64d § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz.
2325; dalej: PostAdmU) ustawodawca wprowadził zasadę, że sąd rozpoznaje sprzeciw od decyzji na posiedzeniu
niejawnym. Na podstawie art. 64d § 2 PostAdmU, sąd rozpoznając sprzeciw od decyzji, może jednak przekazać
sprawę do rozpoznania na rozprawie. Początkowo sprawa ze skargi T.K. została skierowana na posiedzenie
niejawne, jednak WSA we Wrocławiu, po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego
sędziego, wydał, na podstawie art. 64d § 2 PostAdmU, postanowienie o przekazaniu sprawy do rozpoznania na
rozprawie. Odpisy tego postanowienia zostały doręczone stronom postępowania. Kilka miesięcy później
Przewodniczący Wydziału skierował sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów na
podstawie art. 15zzs⁴ ust. 3 ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem,
przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych
(t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; dalej: KoronawirusU). Po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym Wojewódzki
Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił sprzeciw T.K.
Posiedzenie niejawne tylko z zachowaniem prawa strony do obrony
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
I instancji. W uzasadnieniu wyjaśniono, że sprawa była rozpoznawana przez WSA we Wrocławiu z uwzględnieniem
dwóch szczególnych procedur, czyli odnoszącej się do zasad rozpoznawania sprzeciwu od decyzji, o których mowa
w art. 138 § 2 KPA, oraz zawartej w art. 15zzs⁴ ust. 3 KoronawirusU, regulującym sposoby procedowania przez sądy
administracyjne w okresie obowiązywania na terenie Polski stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Rozpoznający sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie jednoosobowym Sąd I instancji uznał, że konieczne jest
rozpoznanie jej na rozprawie w składzie trzech sędziów, wydał postanowienie w trybie art. 64d § 2 PostAdmU.
W ocenie NSA ponieważ postanowienie to nie zostało ani uchylone, ani zmienione, skierowanie sprawy na
posiedzenie niejawne na podstawie art. 15zzs⁴ ust. 3 KoronawirusU budzi poważne wątpliwości w kontekście
zachowania wymogów rzetelnego procesu sądowego. Prawo do publicznej rozprawy nie ma charakteru absolutnego
i może podlegać ograniczeniu, w tym także ze względu na treść art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, w którym jest mowa
o ograniczeniach w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, gdy jest to unormowane w ustawie oraz
tylko wtedy, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla ochrony zdrowia. Art. 15zzs⁴ ust. 3
KoronawirusU jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 10 i art. 90 § 1 PostAdmU, wprowadzonym w celu
ochrony życia i zdrowia ludzkiego w związku z zapobieganiem i zwalczaniem zakażenia wirusem COVID-19.
W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że okoliczności związane ze stanem epidemii w pełni nakazują
uwzględnianie rozwiązań KoronawirusU w praktyce działania organów wymiaru sprawiedliwości, jednak
ocena prawidłowość procedowania przez Sąd I instancji musi zostać dokonana poprzez pryzmat zachowania
prawa do rzetelnego procesu sądowego, w tym prawa strony do przedstawienia przez nią swojego
stanowiska w sprawie. W ocenie NSA tego standardu ochrony praw skarżącego nie zachowano, Sąd
I instancji nie powiadomił w ogóle stron o treści zarządzenia Przewodniczącego Wydziału kierującego
sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs⁴ ust. 3 KoronawirusU i nie
wyznaczył stronom terminu do zajęcia stanowiska w sprawie. Strony zawiadomione o skierowaniu sprawy do
rozpoznania na rozprawie miały prawo oczekiwać, że na posiedzeniu jawnym będą mogły przedstawić swój
punkt widzenia w kwestiach dla nich istotnych. W rezultacie Sąd I instancji przed reasumpcją postanowienia

wydanego w trybie art. 64d § 2 PostAdmU, albo przed powiadomieniem stron o nowym trybie rozpoznawania sprawy
określonym w art. 15zzs⁴ ust. 3 KoronawirusU nie mógł wydać orzeczenia kończącego postępowanie w tej sprawie.
Wyrok NSA z 19.8.2021 r., I OSK 1165/21

Sąd I instancji nie powiadomił stron o zmianie trybu rozpoznawania sprawy, naruszając prawo strony do obrony. NSA podkreśla, że w obliczu stanu epidemii zachowanie standardów ochrony praw skarżącego jest kluczowe. Wyrok NSA wskazuje na istotę zachowania prawa do rzetelnego procesu sądowego i konieczność powiadomienia stron o nowym trybie rozpoznawania sprawy.