Adres strony postępowania sądowoadministracyjnego

Tematyka: sąd administracyjny, skarga, postępowanie, formalności, adres zamieszkania, odrzucenie skargi, prawo do sądu, Naczelny Sąd Administracyjny, art. 49 § 1 PostAdmU, ETPC

Sąd może wezwać do uzupełnienia braku formalnego skargi tylko jeśli środek zaskarżenia nie może otrzymać
prawidłowego biegu. Podanie przez skarżącego adresu miejsca prowadzenia działalności gospodarczej
zamiast adresu zamieszkania nie uniemożliwia sądowi prowadzenia postępowania i nie uzasadnia
odrzucenia skargi.
Wymogi pierwszego pisma w sprawie
A.C. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie skargę podając w niej adres prowadzonej
działalności gospodarczej. Przewodniczący Wydziału wezwał skarżącą do usunięcia braków formalnych tego środka
zaskarżenia, poprzez wskazanie adresu zamieszkania, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem
odrzucenia skargi. Zgodnie z art. 46 § 2 pkt 1 lit. a ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325; dalej: PostAdmU), pierwsze pismo strony w sprawie powinno
zawierać, oprócz elementów wskazanych w art. 46 § 1 PostAdmU, także oznaczenie miejsca zamieszkania,
a w razie jego braku – adresu do doręczeń, lub siedziby i adresów stron, ich przedstawicieli ustawowych
i pełnomocników. Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków
formalnych przewodniczący, na podstawie art. 49 § 1 PostAdmU, wzywa stronę do jego uzupełnienia lub poprawienia
w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepis ten
stosuje się także do braków skargi z tym, że konsekwencją nieuzupełnienia braków w wyznaczonym terminie jest
odrzucenie skargi.
Odrzucenie skargi
Ponieważ A.C. nie odpowiedziała na wezwanie, WSA w Lublinie odrzucił skargę podkreślając, że miejscem
zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z art. 25 KC, jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem
stałego pobytu. Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania, wówczas powinna wskazać adres dla doręczeń.
W ocenie Sądu wskazanie w skardze, będącej pierwszym pismem w sprawie, jedynie adresu miejsca prowadzenia
przez skarżącą indywidualnej działalności gospodarczej nie stanowiło prawidłowego wypełnienia obowiązku
oznaczenia miejsca zamieszkania. Jak podkreślono, wezwanie zostało doręczne na jedyny znany Sądowi adres,
czyli adres wskazany przez A.C. w skardze, jednak brak formalny skargi nie został uzupełniony, co uniemożliwia
nadanie sprawie dalszego biegu i powoduje konieczność odrzucenia skargi.
Prawo do sądu
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie stwierdzając, że w okolicznościach tej sprawy, brak
odpowiedzi skarżącej na wezwanie sądu do podania adresu zamieszkania, nie jest wystarczającą podstawą do
odrzucenia skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 PostAdmU. W uzasadnieniu postanowienia wyjaśniono, że kluczowe
znaczenie ma fakt, że zgodnie z art. 49 § 1 PostAdmU sąd wzywa do uzupełnienia braku formalnego skargi jedynie
wówczas, gdy pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych.
Regulacja ta jest jedną z gwarancji prawa do sądu, bowiem wynika z niej, że nie każdy brak formalny skargi,
a jedynie taki, który uniemożliwia prowadzenie przez sąd postępowania, może stanowić podstawę jej
odrzucenia. NSA wskazał, że prawo do sądu jest jednym z fundamentalnych praw jednostki, mającym swoje
źródło zarówno w art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, jak i w normach prawa międzynarodowego – art.
6 Konwencji z 4.11.1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
Odwołując się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wyjaśniono, że choć prawo do sądu może
zostać ograniczone ze względu na inne wartości, to jednak stosowanie przepisów ustanawiających takie
ograniczenia każdorazowo wymaga od sądu rozważenia, czy chronione w ten sposób wartości przeważają nad
uprawnieniem do rozpatrzenia sprawy przez sąd (zob. decyzja ETPC z 10.6.2014 r., 60606/11,
). W ocenie
NSA bezzasadnie zamknięto stronie prawo do sądu, podany przez A.C. w skardze adres jest jej adresem do
korespondencji i wystarczy do nadania skardze prawidłowego biegu.
Postanowienie NSA z 14.10.2021 r., I GZ 308/21,

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie stwierdzając, że brak odpowiedzi skarżącej na wezwanie sądu do podania adresu zamieszkania nie jest podstawą do odrzucenia skargi. NSA wskazał, że prawo do sądu jest fundamentalnym prawem jednostki i może być ograniczone jedynie w przypadku, gdy brak formalny skargi uniemożliwia prowadzenie postępowania sądowego.