Uproszczenie zasad podejmowania działalności nierolniczej na gruntach rolnych
Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, wprowadzając uproszczenia dla rolników, domowników i małżonków rolników chcących prowadzić działalność nierolniczą na gruntach rolnych. Nowe przepisy mają zwiększyć zyskowność gospodarstw rolnych oraz wspierać przedsiębiorczość na terenach wiejskich, zgodnie z polityką rozwoju wsi w UE.
Tematyka: ustawa, grunt rolny, działalność nierolnicza, rolnik, gospodarstwo rolne, przedsiębiorczość, wieś, zyskowność, procedura, ochrona gruntów rolnych, UE
Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, wprowadzając uproszczenia dla rolników, domowników i małżonków rolników chcących prowadzić działalność nierolniczą na gruntach rolnych. Nowe przepisy mają zwiększyć zyskowność gospodarstw rolnych oraz wspierać przedsiębiorczość na terenach wiejskich, zgodnie z polityką rozwoju wsi w UE.
Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (druk sejmowy nr 1567). Ustawa zawiera rozwiązania upraszczające procedurę podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników działalności nierolniczej na gruntach rolnych. • Nowelizacja dotyczy przepisów ustawy z 3.2.1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1326 ze zm., dalej: OchrGrU). • Uproszczenia zawarte w nowelizacji przepisów OchrGrU dotyczą w szczególności podejmowania lub rozwijania działalności nierolniczej na gruntach rolnych klas I–III, przy wykorzystaniu zasobów prowadzonego gospodarstwa rolnego. • Uproszczenia polegają w dużej mierze na zwolnieniu wybranych gruntów z konieczności przeznaczania ich na cele nierolnicze i wnoszenia opłat związanych z wyłączeniem gruntów z produkcji w przypadku podjęcia na nich działalności nierolniczej. • Nowe rozwiązania wejdą w życie 1.1.2022 r. Dotychczasowe przepisy OchrGrU nie dopuszczały możliwości prowadzenia działalności nierolniczej w ramach gospodarstwa rolnego bez uprzedniego przeznaczenia określonych gruntów na cele nierolnicze. Przeznaczenie gruntów na cele nierolnicze musiało być ponadto dokonane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W przypadku, gdy takiego planu nie było – można było zrobić to w formie decyzji o warunkach zabudowy. W sytuacji, gdy rolnik chciał podjąć działalność nierolniczą na gruntach rolnych klas I–III, musiał dodatkowo uzyskać zgodę ministra właściwego ds. rozwoju wsi w toku procedowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponadto grunty rolne przeznaczone na działalność nierolniczą musiały zostać wyłączone z produkcji. Celem zmian przepisów ustawy jest wspieranie pozarolniczych źródeł przychodów w gospodarstwach rolnych, co wpisuje się w aktualną politykę rozwoju wsi w Unii Europejskiej. Polski ustawodawca uprzywilejował rolników, wyłączając szeroko pojmowaną działalność rolniczą spod przepisów ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162 ze zm.). W związku z tym, że coraz mniej rolników i ich rodzin utrzymuje się tylko z działalności rolniczej, ustawodawca postanowił ułatwić im podejmowanie innego rodzaju działalności w oparciu o posiadane w gospodarstwie rolnym zasoby. Nowelizacja ma więc służyć wspieraniu przedsiębiorczości na terenach wiejskich i prowadzić do zróżnicowania życia gospodarczego na wsi. Dodatkowa działalność gospodarcza w gospodarstwie rolnym prowadzić ma do dywersyfikacji jego działalności oraz zwiększenia zyskowności gospodarstwa rolnego. Ma to wpłynąć na kontynuowanie działalności rolniczej i zapobiegać porzucaniu gospodarstw rolnych, co z kolei przekłada się na bezpieczeństwo żywnościowe Polski. Dotychczas koszty i czas postępowania w celu wyłączenia wybranych gruntów rolnych spod produkcji rolnej zniechęcały rolników do podejmowania nierolniczej działalności na gruntach rolnych. Nowelizacja przepisów ma temu zapobiegać, właśnie poprzez uproszczenie całej procedury. Dopuszczone będzie bowiem prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w obrębie siedliska, w celu podjęcia przez rolnika pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednocześnie, aby zapewnić ochronę gruntów rolnych i leśnych, ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia dla stosowania uproszczonej procedury wyłączenia gruntów rolnych spod produkcji rolnej. Chodzi o zastrzeżenie, że jedynie do 30 proc. powierzchni gruntu pod jednym budynkiem, stanowiącym element zabudowy zagrodowej, może zostać przeznaczonych na działalność nierolniczą, przy założeniu, że podstawową działalnością w gospodarstwie rolnym jest działalność rolnicza. Ustawodawca określił przy tym, co należy rozumieć przez zabudowę zagrodową. Chodzi o budynki mieszkalne, budynki przeznaczone do produkcji rolniczej lub przetwórstwa rolno-spożywczego, z wyłączeniem zakładów przetwórstwa rolniczego, bazujących na surowcach pochodzących spoza gospodarstwa rolnego, oraz inne budynki i urządzenia, jeżeli tworzą zorganizowaną całość gospodarczą w ramach gospodarstwa rolnego i są położone w tej samej miejscowości lub innej miejscowości, ale położonej w bezpośrednim sąsiedztwie tej miejscowości. Ustawa wprowadza także możliwość używania siedlisk w celu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w obrębie zabudowań zagrodowych. Ustawa określa ponadto tryb postępowania w przedmiocie rozpoczęcia używania zabudowań w zabudowie zagrodowej na cele prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Zgodnie z nowymi przepisami osoba, która zamierza prowadzić w budynku objętym zabudową zagrodową, działalność nierolniczą, powiadamia starostę o zamiarze rozpoczęcia tej działalności, w terminie nie później niż 7 dni przed dniem planowanego rozpoczęcia. Do powiadomienia dołącza się dane ewidencyjne działki i plan budynku, w którym prowadzona będzie działalność nierolnicza, z rozliczeniem powierzchni przewidzianych na prowadzenie działalności rolniczej i nierolniczej. Warto dodać, że dopuszczenie możliwości używania budynków zabudowy zagrodowej do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie będzie wymagało przeznaczenia tych gruntów rolnych na cele nierolnicze w trybie określonym w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Osoba, która nie powiadomi starosty o zamiarze rozpoczęcia działalności pozarolniczej w budynkach objętych zabudową zagrodową, podlegać będzie karze pieniężnej w wysokości od 5 000 zł do 30 000 zł. Karę tą wymierzać będzie starosta w drodze decyzji.
Nowelizacja przepisów ma ułatwić prowadzenie działalności nierolniczej w gospodarstwach rolnych poprzez zwolnienia gruntów z obowiązku przeznaczenia ich na cele nierolnicze i ułatwienia procedury wyłączenia gruntów spod produkcji rolnej. Ograniczenia dotyczące powierzchni przeznaczonej na działalność nierolniczą mają chronić grunt rolny. Osoby zamierzające prowadzić działalność nierolniczą w budynkach zagrodowych muszą powiadomić starostę zgodnie z nowymi przepisami ustawy.