Rozszerzenie prawa do odszkodowania za szkody łowieckie

Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy Prawo łowieckie, rozszerzającą prawo do odszkodowania za szkody łowieckie. Nowe przepisy uwzględniają sytuacje, w których żądający odszkodowania odmówił zgody na budowę urządzeń czy wykonywanie zabiegów. Celem nowelizacji jest dostosowanie przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2019 r., K 45/16, dotyczącego zwolnienia dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego od odpowiedzialności za szkody. Zmiany wprowadzają obowiązek ustalenia związku przyczynowego między odmową zgody a wyrządzoną szkodą.

Tematyka: ustawa, Prawo łowieckie, odszkodowanie, szkody łowieckie, nowelizacja, Trybunał Konstytucyjny, związek przyczynowy, dzierżawca, zarządca, urządzenia, zabiegi

Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy Prawo łowieckie (druk sejmowy nr 1400). Ustawa dotyczy
odszkodowania za szkody łowieckie także w przypadkach, w których żądający odszkodowania odmówił
zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających wyrządzonym szkodom, jeżeli
szkody te nie pozostawały w związku przyczynowym z odmową zgody.
• Nowelizacja dotyczy przepisów ustawy z 13.10.1995 r. Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1683 ze zm., dalej:
PrŁow).
• Nowela związana jest w koniecznością dostosowania przepisów ustawy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z 8.5.2019 r., K 45/16,
.

Nowelizacja przepisów PrŁow związana jest z realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2019 r. Jej celem jest
rozszerzenie prawa do odszkodowania za szkody łowieckie. Chodzi o takie rozszerzenie tego prawa, które
obejmować będzie także te przypadki, w których żądający odszkodowania odmówił zgody na budowę urządzeń lub
wykonywanie zabiegów zapobiegających wyrządzonym szkodom. Oczywiście pod warunkiem, że szkody te nie
powstały w konsekwencji odmowy budowy urządzeń lub wykonywania zabiegów zapobiegających wyrządzonym
przez zwierzęta szkodom. Dotychczasowe przepisy PrŁow stanowiły bowiem, że odszkodowanie nie przysługiwało
posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, jeśli nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub
zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub na wykonywanie zabiegów zapobiegających potencjalnym szkodom.
Przywołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy art. 48 pkt 3 PrŁow – w części dotyczącej zwolnienia
dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego od odpowiedzialności za szkody łowieckie niepozostające w związku
z przyczyną odmowy zgody na budowę urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom jest on bowiem
niezgodny z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. W związku
z tym ustawodawca zdecydował się na dodanie do obowiązującego przepisu zwalniającego z odpowiedzialności za
szkody (art. 48 pkt 3 PrŁow), fragmentu przesądzającego, że odszkodowanie należy się w przypadku „szkód
wyrządzonych przy wykonywaniu polowania oraz szkód, które powstałyby niezależnie od wzniesienia urządzeń lub
wykonania zabiegów, na które posiadacz uszkodzonych upraw lub płodów rolnych nie wyraził zgody”. Znowelizowany
w ten sposób przepis będzie stwarzał po stronie zespołu szacującego szkody łowieckie obowiązek ustalenia związku
przyczynowego między brakiem „zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub
wykonywanie zabiegów” lub wykonywanym polowaniem, a „wyrządzoną szkodą”. Jak zwrócił uwagę Trybunał
Konstytucyjny „w szczególności, w ramach badania związku przyczynowego, ocenie może podlegać także
racjonalność i zakres skuteczności proponowanych środków zabezpieczających, a zatem i zasadność odmowy zgody
na ich zastosowanie. Jeśli odmowa zgody byłaby w tym świetle zasadna, nie można traktować szkody jako
pozostającej w adekwatnym związku z odmową”.
Trybunał Konstytucyjny wskazał, że celem gospodarki łowieckiej, rozumianej jako działalność w zakresie ochrony,
hodowli i pozyskiwania zwierzyny, prowadzona w obwodach łowieckich przez dzierżawców albo zarządców, jest
między innymi prewencja przed szkodami łowieckim i ich wynagradzanie. Chodzi tutaj nie tylko o szkody wyrządzane
w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny, ale także o szkody powstające przy
wykonywaniu polowania.
Przesłanką zwalniającą od tej odpowiedzialności nie może być brak zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę
obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów w sytuacji, gdy szkoda nie ma z tego typu
zabezpieczeniami najmniejszego związku. Zakwestionowany przepis w opinii Trybunału Konstytucyjnego
„wprowadza sankcję całkowitej utraty prawa do odszkodowania bez względu na potencjalny zakres oddziaływania
i skuteczność proponowanego środka zaradczego. W efekcie właściciel, który odmówił zgody np. na wzniesienie
ogrodzenia na jakimś odcinku granicy jego nieruchomości, traci prawo do odszkodowania: po pierwsze, za szkody,
które wyrządziły także zwierzęta należące do gatunku, wobec którego proponowane zabezpieczenie z założenia nie
byłoby skuteczne; po drugie, za szkody wyrządzone przez zwierzęta wchodzące na jego grunt innymi możliwymi
drogami; po trzecie wreszcie, co już zupełnie niezrozumiałe i irracjonalne, za szkody wyrządzone przy wykonywaniu
polowania, które zasadniczo wręcz nie mogą mieć żadnego związku z ewentualnymi środkami ochrony przed
szkodami łowieckimi (…)”.
TK wskazał także, że „treść zaskarżonego przepisu całkowicie abstrahuje od skuteczności i racjonalności środka, na
który właściciel nie wyraził zgody. Pominięta została także oczywista potrzeba wyważenia pomiędzy skutecznością
zabezpieczenia a powodowanymi przez nie utrudnieniami w korzystaniu z gruntu”.

Nowelizacja przepisów PrŁow ma na celu rozszerzenie prawa do odszkodowania za szkody łowieckie, uwzględniając sytuacje, w których odmówiono zgody na budowę urządzeń czy wykonywanie zabiegów. Zmiany wynikają z wyroku Trybunału Konstytucyjnego i mają na celu zapewnienie bardziej racjonalnego i skutecznego rozwiązania w przypadkach szkód łowieckich.