Przepisy o odpadach znowu do zmiany

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało kolejną już nowelizację przepisów o odpadach, mającą na celu dostosowanie ich do prawa Unii Europejskiej. Zmiany mają przyczynić się do zmniejszenia ilości wytwarzanych w Polsce odpadów oraz zwiększenia recyklingu. Projekt obejmuje przepisy ustaw o odpadach, gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, ochronie środowiska oraz utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zmiany wynikają z konieczności dostosowania przepisów do europejskich dyrektyw dotyczących odpadów, m.in. dotyczących zapobiegania powstawaniu odpadów, rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz ograniczenia składowania odpadów komunalnych. Projekt przewiduje również nowe definicje odpadów, hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz rozwinięcie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

Tematyka: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, nowelizacja, odpady, recykling, dyrektywy UE, zapobieganie odpadom, rozszerzona odpowiedzialność producenta, hierarchia postępowania z odpadami, gospodarka odpadami, marnowanie żywności, redystrybucja żywności

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało kolejną już nowelizację przepisów o odpadach. To projekt
ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych
ustaw (projekt numer UC81). Celem zmian jest dostosowanie przepisów o odpadach do prawa Unii
Europejskiej. Zmiany te mają przyczynić się do ograniczenia ilości wytwarzanych w Polsce odpadów. Ilość
odpadów poddawanych recyklingowi natomiast ma wzrosnąć. Ma to przyczynić się do wypełnienia przez
Polskę do 2035 r. obowiązku osiągnięcia 65% poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu
odpadów komunalnych.
• Nowelizacja objąć ma przepisy ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 779 ze zm.; dalej:
OdpadyU), ustawy z 13.6.2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz.
1114 ze zm.; dalej: GospOpakowaniaU), ustawy z 27.4.2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz.
1973; dalej: PrOchrŚrod) i ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2021 r.
poz. 888 ze zm.; dalej: CzystGmU).
Zmiany w przepisach o odpadach wynikają z konieczności dostosowania ich do europejskich przepisów – dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z 30.5.2018 r. zmieniającej dyrektywę 2008/98/WE w sprawie
odpadów (Dz.Urz. UE L z 2018 r. Nr 150, s. 109; dalej: dyrektywa 2018/851/UE), dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2018/850 z 30.5.2018 r. zmieniającej dyrektywę 1999/31/WE w sprawie składowania
odpadów (Dz.Urz. UE L z 2018 r. Nr 150, s. 100) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/852
z 30.5.2018 r. zmieniającej dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz.Urz. UE L
z 2018 r. Nr 150, s. 141; dalej: dyrektywa 2018/852/UE).
Przepisy zawarte w dyrektywie 2018/851/UE mają głównie na celu zapobieganie powstawaniu odpadów, zwłaszcza
marnowaniu żywności. Mają również zachęcać do ponownego użycia produktów. W dyrektywie znalazły się ponadto
zachęty dotyczące przeciwdziałania zaśmiecaniu środowiska lądowego i morskiego. Dyrektywa promuje także
przyjmowanie przez państwa członkowskie specjalnych planów gospodarki odpadami.
Z kolei dyrektywa 2008/98/WE zawiera nowe wymagania dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Zgodnie z nimi producenci muszą uwzględnić minimalne wymogi, które obejmują: określenie roli i obowiązków
wszystkich podmiotów zaangażowanych w system, określenie celów do osiągnięcia, system sprawozdawczy służący
do gromadzenia danych, równe traktowanie producentów, niezależnie od ich pochodzenia czy wielkości.
Dyrektywa 2018/850/UE zawiera przepisy zobowiązujące członków Unii Europejskiej, by od 2030 r. wszystkie odpady
komunalne, które nadają się do recyklingu lub odzysku nie były przyjmowane na składowiska odpadów. Do 2035 r.
Zaś państwa członkowskie zostały zobowiązane do zagwarantowania by na składowiska odpadów komunalnych nie
trafiało więcej niż 10% ilości wytwarzanych odpadów.
Dyrektywa 2018/852/UE wprowadza specjalne środki zapobiegające powstawaniu odpadów opakowaniowych
i zachęcające do wykorzystywania opakowań wielokrotnego użytku.
Zmiany niektórych definicji
Przygotowywana nowelizacja przepisów OdpadyU zawiera zmiany dotyczące kilku kluczowych definicji –
bioodpadów, gospodarowania odpadami i zapobiegania powstawaniu odpadów, odpadów komunalnych. Zgodnie ze
zmianami, bioodpady będą oznaczać ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady żywności
i kuchenne z gospodarstw domowych, biur, restauracji, hurtowni, stołówek, zakładów zbiorowego żywienia
i jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do
obrotu żywność. Przez gospodarowanie odpadami rozumieć się będzie zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów,
w tym sortowanie, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie
z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub
pośrednika w obrocie odpadami. Za odpady komunalne natomiast uznawać się będzie odpady powstające
w gospodarstwach domowych, a także odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na
swój charakter lub skład są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, w szczególności: niesegregowane
(zmieszane) odpady komunalne i odpady selektywnie zebrane z gospodarstw domowych, w tym papier i tektura,
szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, zużyty sprzęt elektryczny
i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory oraz odpady wielkogabarytowe, w tym materace i meble, oraz
niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i odpady selektywnie zebrane z innych źródeł, jeżeli odpady te są
podobne pod względem charakteru i składu do odpadów z gospodarstw domowych. Trzeba pamiętać przy tym, że
odpady komunalne nie będą obejmować odpadów z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników

bezodpływowych oraz z sieci kanalizacyjnej i z oczyszczalni ścieków, w tym osadów ściekowych, pojazdów
wycofanych z eksploatacji ani odpadów budowlanych i rozbiórkowych; niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne pozostają niesegregowanymi (zmieszanymi) odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane
czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości.
Do OdpadyU dodane zostaną również definicje: odpadów innych niż niebezpieczne, odpadów budowlanych
i rozbiórkowych, odpadów żywności, systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, odzysku materiałów
i wypełniania wyrobisk.
Hierarchia sposobów postępowania z odpadami oraz system rozszerzonej odpowiedzialności producenta
Nowela OdpadyU precyzuje również przepisy dotyczące produktów ubocznych i utraty statusu odpadów, jak również
przepisy odnoszący się do zasady – zanieczyszczający płaci. Nowelizacja przepisów podkreśla również hierarchię
sposobów postępowania z odpadami.
Rozbudowany zostanie system rozszerzonej odpowiedzialności producenta w zakresie opakowań, olejów
smarowych, opon, sprzętu elektrycznego i elektronicznego, baterii i akumulatorów oraz pojazdów. Do końca 2024 r.
powinien natomiast zostać ustanowiony system rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla wszystkich
opakowań.
Zapobieganie powstawaniu odpadów i planowanie gospodarki odpadami
Projektowana nowela przepisów OdpadyU rozszerzyć ma ponadto regulacje związane z planami gospodarki
odpadami. Ustawodawca chce, by zawierały one m.in. takie środki jak:
• zachęcanie do projektowania, wytwarzania i korzystania z produktów, które są zasobooszczędne, trwałe, nadające
się do naprawy, ponownego użycia i modernizacji;
• zachęcanie do ponownego używania produktów i tworzenia systemów promujących naprawę i ponowne użycie,
w szczególności w odniesieniu do sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tekstyliów, mebli, opakowań oraz
materiałów i produktów budowlanych;
• wspieranie dostępności części zamiennych, instrukcji obsługi, informacji technicznych lub innych narzędzi, sprzętu
bądź oprogramowania pozwalającego na naprawę i ponowne użycie produktów bez szkody dla ich jakości
i bezpieczeństwa;
• zmniejszanie wytwarzania odpadów żywności w produkcji podstawowej, przetwórstwie i wytwórstwie, w sprzedaży
detalicznej i innej dystrybucji żywności, w restauracjach i usługach gastronomicznych, jak również w gospodarstwach
domowych;
• zachęcanie do dokonywania darowizn produktów spożywczych i do innych form redystrybucji żywności, przy
zachowaniu pierwszeństwa przeznaczania jej dla ludzi przed wykorzystaniem jako paszę dla zwierząt czy
przetwarzaniem na produkty niespożywcze.

Nowela przepisów ma na celu także zachęcanie do projektowania i korzystania z produktów trwałych i nadających się do naprawy, promowanie ponownego użytkowania produktów, wspieranie naprawy i ponownego użytku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zmniejszanie marnowania żywności. Ustawa ma również wspierać redystrybucję żywności, aby ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów żywności.