Podatkowe konsekwencje wskazania w CEIDG adresu do doręczeń

Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą podała w CEIDG adres do doręczeń, organ podatkowy może doręczać pisma do miejsca zamieszkania lub na ten adres. Decyzja organu skierowana na adres do doręczeń może być uznana za doręczoną zastępczo. Sąd potwierdził, że organ ma swobodę wyboru sposobu doręczenia pism podatnikowi. Wskazanie adresu do doręczeń w CEIDG przy prowadzeniu działalności ma istotne znaczenie przy procedurach podatkowych.

Tematyka: CEIDG, adres do doręczeń, organ podatkowy, doręczenie zastępcze, postępowanie podatkowe, sąd administracyjny

Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą podała w CEIDG adres do doręczeń (inny niż
adres zamieszkania), to organ podatkowy ma prawo doręczać pisma tej osobie do miejsca zamieszkania albo
na adres do doręczeń, według swobodnego wyboru organu. Dotyczy to jednak tylko pism związanych
z działalnością gospodarczą podatnika. Dopiero jeżeli podatnik w bezpośrednim kontakcie z organem
podatkowym poda mu jakiś inny adres do doręczeń, to organ jest zobowiązany kierować pisma pod ten inny
adres.
Stan faktyczny
Naczelnik urzędu skarbowego wydał wobec podatnika decyzję, w której określił zobowiązanie podatkowe w PIT za
rok 2016 w kwocie 96 350 zł. Decyzja ta została nadana listem poleconym na adres do doręczeń, wynikający
z danych znajdujących się w Centralnym Rejestrze Podatników Krajowej Ewidencji Podatkowej (dalej: CRP KEP). Po
dwukrotnym awizowaniu przesyłka ta została zwrócona przez urząd pocztowy z adnotacją, że nie podjęto jej
w terminie. W konsekwencji, uznano decyzję za doręczoną w trybie doręczenia zastępczego 26.2.2021 r. 14-dniowy
termin do złożenia odwołania minął 12.3.2021 r. Pismem z 19.4.2021 r. podatnik złożył odwołanie wraz z wnioskiem
o przywrócenie terminu do jego wniesienia, podnosząc, że organ skierował decyzję na adres prowadzenia
działalności gospodarczej, tj. w sposób, do którego nie znajduje zastosowania doręczenie zastępcze (przez awizo).
Należy więc uznać, że decyzja nie została skutecznie doręczona.
Jednak organ wydał postanowienie z 2.6.2021 r., stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania, wobec
czego odwołaniu nie nadał dalszego biegu.
Podatnik zaskarżył to postanowienie do sądu, podnosząc, że adres do doręczeń został przez niego podany przy
zgłaszaniu działalności do CEIDG i jako taki nie jest adresem do doręczeń w ramach procedur podatkowych. Organ
był więc zobowiązany przesłać decyzję do miejsca zamieszkania podatnika.
Stan prawny
Art. 148 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; dalej: OrdPU) przewiduje, że
osobom fizycznym pisma doręcza się w jednym z dwóch miejsc, tj. „pod adresem miejsca ich zamieszkania albo pod
adresem do doręczeń w kraju”. Przepis ten nie wskazuje pierwszeństwa żadnego z tych dwóch miejsc ani nie
definiuje pojęcia adresu do doręczeń.
Stanowisko WSA w Opolu
Sąd oddalił skargę podatnika, przyznając rację organowi. Zdaniem sądu, organ podatkowy może skorzystać
z każdego z dwóch sposobów doręczania pism wskazanych w art. 148 § 1 OrdPU. Z przepisu tego nie wynika
hierarchia miejsc doręczania pism, a w szczególności nie można stwierdzić, że znając adres miejsca zamieszkania
oraz adres do doręczeń organ powinien wybierać adres miejsca zamieszkania. To strona postępowania ma prawo
wyboru, na jaki adres będą doręczane pisma, jednakże wskazując adres do doręczeń musi liczyć się z tym, że pisma
będą doręczane jej na ten adres.
Nie budzi wątpliwości, że w przypadku, gdy podatnik wskaże organowi podatkowemu adres do doręczeń, korzystając
ze zgłoszeń aktualizacyjnych lub w jakikolwiek sposób (pisemnie, ustnie do protokołu) w związku z prowadzonym
postępowaniem, to organ podatkowy zobowiązany jest doręczać temu podatnikowi pisma na wskazany przez niego
adres, nawet jeśli dysponuje adresem jego zamieszkania. Problem pojawia się natomiast w sytuacji, gdy podatnik nie
zakomunikował wprost organom podatkowym dyspozycji doręczania mu pism na adres korespondencyjny, a mimo to
organy korzystają z adresu do doręczeń odnotowanego w rejestrze CRP KEP, przetransponowanego z systemu
CEIDG. Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga, że dane z CEIDG są jednocześnie danymi dla celów podatkowych, co
regulują przepisy ustawy z 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz.
170) oraz ustawy z 6.3.2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji
dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2296). System CEIDG automatycznie przekazuje dane z wniosku o wpis
do innych zintegrowanych systemów informatycznych, w tym m.in. fiskalnego (CRP KEP). Nie budzi przy tym
wątpliwości, że w celu ustalenia adresu właściwego dla doręczeń podatnikowi pism urzędowych organy podatkowe
mają zarówno prawo, jak i obowiązek posługiwania się danymi z rejestru CRP KEP. Podsumowując, organy
podatkowe mają prawo, a wręcz obowiązek korzystania z danych wprowadzonych do CEIDG na wniosek
przedsiębiorcy, skoro z mocy tych ustaw dane te przekazywane są do właściwych organów podatkowych,
a następnie gromadzone w bazie CRP KEP.

Istotny jest tu fakt, że wydana decyzja wymiarowa pozostawała w ścisłym związku z prowadzoną przez podatnika
działalnością gospodarczą, co w konsekwencji pozwala uznać, że adres zgłoszony w CEIDG został w tym przypadku
wykorzystany przez organ podatkowy do doręczania pism w postępowaniu podatkowym odnoszących się do strony
jako przedsiębiorcy.

Komentarz
Stanowisko sądu jest uzasadnione przekonująco, a więc trzeba się z nim pogodzić. To ważna nauka dla
przedsiębiorców – osób fizycznych, którzy powinni zdawać sobie sprawę z tego, że instytucja doręczenia
zastępczego (przez awizo) może spowodować to, że jeśli podatnik nie odbiera pism kierowanych na podany
w CEIDG adres do doręczeń, to może go spotkać to, że zostanie wobec niego wszczęte postępowanie podatkowe,
o czym nie będzie wiedział, a potem zostanie wydana decyzja, od której – jak w niniejszej sprawie – nie zdąży się
odwołać. A przypomnijmy, że niezłożenie odwołania od decyzji zamyka możliwość zaskarżenia tej decyzji do sądu
administracyjnego. Sytuacja jest więc groźna, bo decyzji takiej zwalczyć się już nie da.
Podkreślmy jednak, że takie daleko idące podatkowe skutki podania w CEIDG adresu do doręczeń dotyczą tylko
procedur i decyzji związanych z działalnością gospodarczą podatnika i nie dotyczą sytuacji, w której podatnik
w bezpośrednim kontakcie ze swoim organem podatkowym poda adres do doręczeń inny niż podany w CEIDG.

Wyrok WSA w Opolu z 29.9.2021 r., I SA/Op 323/21,

Sąd uznał, że organ podatkowy może wybierać sposób doręczenia pism podatnikowi zgodnie z ustawą. Dla przedsiębiorców ważne jest świadome korzystanie z adresu do doręczeń zgłaszanego w CEIDG, aby uniknąć niekorzystnych konsekwencji prawnych związanych z doręczeniami pism podatkowych.