Wyrejestrowanie pojazdu tylko na wniosek właściciela
Postępowanie w sprawie wyrejestrowania pojazdu może być wszczęte wyłącznie na wniosek właściciela, który powinien wskazać podstawę wyrejestrowania i przedłożyć wymagane dokumenty. W artykule omówiono, w jakich okolicznościach można wyrejestrować pojazd oraz jakie dokumenty są niezbędne do złożenia w takim wniosku. Przedstawiono także stanowisko organów administracyjnych oraz sądowych w kontekście wniosków o wyrejestrowanie pojazdu.
Tematyka: wyrejestrowanie pojazdu, wniosek właściciela, dokumenty do wyrejestrowania, postępowanie administracyjne, skarga kasacyjna
Postępowanie w sprawie wyrejestrowania pojazdu może być wszczęte wyłącznie na wniosek właściciela, który powinien wskazać podstawę wyrejestrowania i przedłożyć wymagane dokumenty. W artykule omówiono, w jakich okolicznościach można wyrejestrować pojazd oraz jakie dokumenty są niezbędne do złożenia w takim wniosku. Przedstawiono także stanowisko organów administracyjnych oraz sądowych w kontekście wniosków o wyrejestrowanie pojazdu.
Postępowanie w sprawie wyrejestrowania pojazdu może być wszczęte wyłącznie na wniosek właściciela, który powinien wskazać podstawę wyrejestrowania i przedłożyć wymagane dokumenty. Wniosek o wyrejestrowanie pojazdu P.S. złożył wniosek o wyrejestrowanie samochodu ciężarowego pierwotnie wykorzystywanego w działalności gospodarczej. Prezydent Miasta Ł. odmówił jego uwzględnienia z uwagi na brak dostarczenia przez wnioskodawcę jakiegokolwiek dokumentu wymaganego do wyrejestrowania pojazdu. P.S. w odwołaniu wyjaśnił, że zbył auto kilkanaście lat przed złożeniem wniosku i nie posiada żadnych dokumentów, które go dotyczą. Z uwagi na upływ czasu nie ma też możliwości ich pozyskania czy odtworzenia. Wnioskodawca wskazał, że auto sprzedał nieznanej mu osobie, której oddał dokumenty pojazdu. Nabywca wymontował jedynie silnik i porzucił wrak, który P.Ś. oddał innej przypadkowej osobie, bez spisywania umowy. Z uwagi na to, że w ewidencji pojazdów ciągle jest wpisany jako właściciel tego auta, organ nalicza P.S. podatek od środków transportu, który jest egzekwowany w drodze egzekucji komorniczej z otrzymywanej przez niego renty. W jakich okolicznościach można wyrejestrować pojazd? Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję podkreślając, że organ jest zobowiązany do wyrejestrowania pojazdu jedynie na wniosek właściciela w przypadku zaistnienia i udokumentowania przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 79 ust. 1 ustawy z 20.6.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 450; dalej: PrDrog). Są to następujące okoliczności: przekazanie pojazdu, również niekompletnego, do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów; kradzież pojazdu; wywóz pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę; zniszczenie pojazdu za granicą; trwała i zupełna utrata posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności; wycofanie pojazdu z obrotu. W innych przypadkach wniosek nie może zostać uwzględniony gdyż PrDrog nie przewiduje żadnych wyjątków od ustanowionych w niej zasad (zob. wyrok NSA z 23.3.2017 r., I OSK 2292/16, ). Dodatkowo w przypadku każdego ze zdarzeń wskazanych w art. 79 ust. 1 PrDrog określono w § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 11.12.2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2355; dalej: PojazdyRejR) dokumenty, których przedstawienie jest niezbędne do wyrejestrowania. SKO w Ł. stwierdziło, że skoro wnioskodawca nie przedstawił dowodu własności pojazdu np: umowy sprzedaży czy faktury VAT oraz odpowiednich dokumentów wskazanych w § 21 ust. 1 PojazdyRejR, to organ administracji zasadnie odmówił uwzględnienia wniosku. Podkreślono przy tym, że wyjaśnienia i oświadczenia strony w zakresie przyczyn braku stosownych dokumentów nie mogą stanowić dla organu podstawy do wyrejestrowania pojazdu. Stanowisko Sądu I instancji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę. Jak wyjaśniono, wniosek o wyrejestrowanie pojazdu może złożyć jedynie jego właściciel, a skarżący, który w 2004 r. dokonał sprzedaży pojazdu, nie jest podmiotem uprawnionym do złożenia takiego wniosku. Określony w art. 79 ust. 1 PrDrog katalog przesłanek jest katalogiem zamkniętym, dlatego przyczyny inne, niż określone w tym przepisie, nie mogą stanowić podstawy wyrejestrowania pojazdu. Zarzuty skargi kasacyjnej P.S. wniósł skargę kasacyjną zarzucając, że organy niedokładnie i nierzetelnie wyjaśniły stan faktyczny sprawy oraz załatwiły sprawę bez wzięcia pod uwagę interesu społecznego i słusznego interesu obywateli. Skarżący kasacyjnie wskazał, że przedstawił dokument stanowiący zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Wynika z niego, że umowa sprzedaży nie doszła do skutku bowiem P.S. nie otrzymał całej umówionej kwoty a wymontowanie silnika z pojazdu spowodowało, iż pojazd uległ zniszczeniu. P.S. twierdził też, że jest uprawniony do złożenia wniosku, skoro do zawarcia umowy sprzedaży nie doszło lub ewentualnie umowa jest nieważna z uwagi na podstępne działanie osoby, która miała dokonać zakupu pojazdu. Podkreślił, że pojazd od wielu lat nie istnieje, dlatego organy powinny wziąć pod uwagę jego wyjaśnienia oraz przesłuchać świadków transakcji. Tylko właściciel może wyrejestrować pojazd Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podkreślając, że wyrejestrowanie pojazdu nie jest instrumentem prawnym służącym do weryfikacji stanu własności. Zbycie pojazdu uzasadnia jego wyrejestrowanie jedynie wówczas, gdy nastąpiło za granicę i tylko w tym przypadku wyjątkowo wniosek o wyrejestrowanie może złożyć zarówno zbywca, jak i nabywca. NSA podkreślił, że katalog podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku, jak i przypadków uzasadniających wyrejestrowanie jest zamknięty, na co wskazuje art. 79 ust. 1 PrDrog. Postępowanie w sprawie wyrejestrowania nie może być prowadzone z urzędu, jego wszczęcie jest możliwe wyłącznie na wniosek właściciela, który powinien wskazać podstawę wyrejestrowania i udokumentować ją w sposób określony w PojazdyRejR. Oznacza to, że organ administracji nie jest uprawniony do samodzielnego poszukiwania podstawy do wyrejestrowania pojazdu i inicjowania z urzędu postępowania dowodowego. Może natomiast, w ramach zgłoszonego wniosku i przedstawionych dokumentów, dokonać ustaleń w zakresie rzeczywistej woli wnioskodawcy, oceniać złożone dowody i ewentualnie wzywać do ich uzupełnienia. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że w trakcie postępowania administracyjnego i przed Sądem I instancji skarżący powoływał się na zbycie pojazdu, dlatego bezpodstawne są zarzuty, że w sprawie miała miejsca trwała utrata posiadania pojazdu bez zmiany prawa własności. Ponadto z § 21 ust. 1 pkt 5 PojazdyRejR wynika, że do wniosku o wyrejestrowanie pojazdu w takim przypadku dołącza się dokument potwierdzający trwałą i zupełną utratę posiadania pojazdu, dowód rejestracyjny, kartę pojazdu, jeżeli była wydana, tablice rejestracyjne, a skarżący nie był w stanie złożyć takich dokumentów. Również okoliczność, czy skarżący przy sprzedaży pojazdu stał się ofiarą oszustwa i nie uzyskał całej zapłaty nie podważa faktu zbycia pojazdu. Ponieważ decyzja o wyrejestrowaniu nie ma charakteru uznaniowego za niezasadne uznano zarzuty pominięcia interesu społecznego i słusznego interesu strony. W przypadku wyrejestrowania pojazdu przepisy PrDrog i § 21 PojazdyRejR określają za pomocą jakich środków należy wykazać poszczególne przesłanki wyrejestrowania i jakie dokumenty przedłożyć, to przesłuchanie strony w żadnym zakresie nie może tych dowodów zastąpić. Wyrok NSA z 21.9.2021 r., I OSK 4249/18,
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że wyrejestrowanie pojazdu jest możliwe jedynie na wniosek właściciela, który musi udokumentować podstawę wyrejestrowania zgodnie z obowiązującymi przepisami. Skargi kasacyjne wskazywały na różne interpretacje stanu faktycznego, jednak NSA potwierdził, że zgodnie z przepisami nie ma możliwości wyrejestrowania pojazdu bez złożenia wniosku przez właściciela.