Skutki niezłożenia oświadczenia majątkowego przez radnego

Niezłożenie oświadczenia majątkowego przez radnego Skarżącego spowodowało konieczność podjęcia decyzji przez Radę Miejską. Pomimo zwolnień lekarskich, stan zdrowia Skarżącego nie uniemożliwiał mu złożenia oświadczenia w terminie. Sąd uznał skargę za nieuzasadnioną, a Rada podjęła decyzję o wygaśnięciu mandatu radnego.

Tematyka: niezłożenie oświadczenia majątkowego, wygaśnięcie mandatu radnego, zwolnienie lekarskie, stan zdrowia, Rada Miejska, WSA, prawo samorządowe

Niezłożenie oświadczenia majątkowego przez radnego Skarżącego spowodowało konieczność podjęcia decyzji przez Radę Miejską. Pomimo zwolnień lekarskich, stan zdrowia Skarżącego nie uniemożliwiał mu złożenia oświadczenia w terminie. Sąd uznał skargę za nieuzasadnioną, a Rada podjęła decyzję o wygaśnięciu mandatu radnego.

Niezłożenie oświadczenia majątkowego wynikało z winy Skarżącego, ponieważ jego stan zdrowia był na tyle
dobry, że mógł się poruszać, o czym świadczy treść zwolnień lekarskich znajdujących się w aktach sprawy.
Przebywanie na zwolnieniu lekarskim nie oznacza, że obiektywnie nie można dokonywać żadnej czynności,
szczególnie takich, z którymi ustawodawca wiąże skutek prawny.
Stan faktyczny
WSA w Poznaniu oddalił skargę na uchwałę w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego.
W związku z niezłożeniem do (...) kwietnia 2021 r. oświadczenia majątkowego przez Wiceprzewodniczącego Rady
Miejskiej (Skarżącego) Przewodniczący Rady Miejskiej pisemnie wezwał go do niezwłocznego złożenia deklaracji,
nie później jednak, niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma.
Burmistrz Miasta i Gminy powiadomił Skarżącego, że w związku z niezłożeniem oświadczenia majątkowego
w ustawowym terminie jak i w terminie dodatkowym wyznaczonym przez Przewodniczącego Rady Miejskiej, przed
podjęciem uchwały o wygaśnięciu mandatu przysługuje mu prawo do wypowiedzenia się w niniejszej sprawie.
W czerwcu 2021 r. odbyło się posiedzenie Komisji Budżetu, Gospodarki Komunalnej, Rolnictwa i Ochrony
Środowiska Rady Miejskiej. Podczas posiedzenia omówiono przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego. Jak
wskazano mandat Skarżącego wygasł, ale Skarżący ma czas na złożenie wyjaśnień najpóźniej do dnia sesji.
W czerwcu 2021 r. odbyło się także posiedzenie Komisji Wspólnej, Komisji Rewizyjnej oraz Komisji Oświaty,
Zdrowia, Kultury i Sportu Rady Miejskiej. Komisja pozytywnie zaopiniowała projekt uchwały w sprawie wygaśnięcia
mandatu radnego.
Następnie Skarżący złożył oświadczenie majątkowe. Wyjaśnił, że zwłoka wynikała z faktu przebywania na zwolnieniu
lekarskim w okresie 26.3.2021 r. – 23.6.2021 r. Skarżący przedłożył stosowne zwolnienia lekarskie. Przewodniczący
Rady Miejskiej oświadczył, iż przyjął oświadczenie majątkowe Skarżącego.
Na sesji Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego. Przed głosowaniem nad uchwałą
poproszono Skarżącego o zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie. Skarżący stwierdził, że wypowiedział się na
ostatniej sesji, powiedział jaka była sytuacja i nie ma nic do dodania. W uzasadnieniu do uchwały wskazano, że
motywem podjęcia tej uchwały było wystąpienie przesłanki, o której mowa w art. 383 § 1 pkt 7 ustawy z 5.1.2011
Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1319 ze zm.; dalej: KodeksWyb). Skarżący nie złożył oświadczenia
majątkowego za rok 2020 w terminie określonym w art. 24h ust. 4 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.
Dz.U. z 2021 r. poz. 1372 ze zm.; dalej: SamGminU). Zgodnie z art. 24k ust. 1 SamGminU niezłożenie oświadczenia
majątkowego radnego mimo upływu dodatkowego terminu skutkuje wygaśnięciem mandatu radnego, które stwierdza
Rada w terminie miesiąca od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.
Skarżący zaskarżył uchwałę do WSA w Poznaniu, podnosząc m.in. zarzut naruszenia przepisu art. 24h ust. 1, 4 i 5a
SamGminU oraz art. 24k ust. 1 pkt 1 SamGminU przez przyjęcie, że Skarżący nie złożył oświadczenia majątkowego
w terminie bez własnej winy i zaistniały przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego.
W odpowiedzi na skargę Rada, reprezentowana przez Burmistrza Miasta i Gminy, wniosła o jej oddalenie oraz
o zasądzenie od Skarżącego na rzecz Rady kosztów procesu według norm przepisanych. Burmistrz wskazał, że
Skarżący nie kwestionuje faktu niezłożenia oświadczenia majątkowego w terminie ustawowym, jak i w terminie
wskazanym przez Przewodniczącego Rady. Według Burmistrza analiza zwolnień lekarskich prowadzi do wniosku, że
Skarżący mógł złożyć oświadczenie o stanie majątkowym, gdyż pozwalał mu na to jego ówczesny stan zdrowia. Ze
zwolnienia lekarskiego wynika, że Skarżący mógł chodzić, wykonywał także czynności przewodniczącego jednej
z komisji Rady np. zwoływał posiedzenia tej komisji.
Stanowisko WSA
WSA uznał, że skarga jest nieuzasadniona.
Obowiązek radnego gminy w zakresie złożenia oświadczenia majątkowego wynika z art. 24h ust. 1 SamGminU.
Termin ten został określony w art. 24h ust. 4 SamGminU – do 30 kwietnia każdego roku (nie dotyczy pierwszego
i ostatniego oświadczenia majątkowego składanego w kadencji rady).




W niniejszej sprawie Skarżący był zobowiązany do złożenia oświadczenia majątkowego do (...) kwietnia 2021 r.
W związku z niezłożeniem tego oświadczenia, Przewodniczący Rady wezwał Skarżącego do jego złożenia
w terminie dodatkowym, wynoszącym 14 dni od dnia doręczenia wezwania (art. 24h ust. 5a SamGminU). Skarżący
odebrał wezwanie w maju 2021 r. To oznacza, że termin upływał z dniem (...) maja 2021 r., jednakże do tej daty nie
wpłynęło oświadczenie majątkowe. Ten fakt miał miejsce dopiero (...) czerwca 2021 r. Skarżący wskazał, że zwłoka
wynikała z faktu przebywania na zwolnieniu lekarskim w okresie 26.3.2021–23.6.2021. Skarżący nadesłał kopie
zaświadczeń lekarskich istotnie potwierdzających ten fakt.
Może chodzić – może złożyć oświadczenie
Sąd zaznaczył, że w myśl art. 55 ust. 3 pkt 7 ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133 ze zm; dalej: SysUbSpołU)
zaświadczenie lekarskie zawiera wskazania lekarskie tj. czy chory powinien leżeć (wskazanie pierwsze) albo czy
może chodzić (wskazanie drugie).
Przedłożone przez Skarżącego zwolnienia lekarskie (łącznie 6) zostały wystawione na następujące po sobie okresy.
Każde z wymienionych zwolnień lekarskich zawierało także wskazania. Jedynie zwolnienie lekarskie wystawione na
okres 9.4.2021–22.4.2021 r. zawierało oznaczenie pierwsze, które zgodnie z art. 55 ust. 3 pkt 7 SysUbSpołU
nakazuje choremu leżenie. Wszystkie pozostałe zwolnienia lekarskie zawierają oznaczenie drugie – w myśl art. 55
ust. 3 pkt 4 SysUbSpołU – chory może chodzić.
Nakaz leżenia w związku z chorobą Skarżącego obowiązywał w okresie 9.4.2021–22.4.2021 r., a więc w okresie
poprzedzającym dzień upływu terminu wypełnienia obowiązku złożenia oświadczenia majątkowego w myśl art. 24h
ust. 4 SamGminU. To oznacza, że po (...) kwietnia 2021 r., kiedy wszystkie następne zwolnienia lekarskie zezwalały
Skarżącemu na chodzenie, Skarżący mógł dochować terminu złożenia wymaganego prawem oświadczenia
majątkowego. Na dzień (...) kwietnia 2021 r. (ostatni dzień na złożenie oświadczenia majątkowego). Skarżący nie
miał przeciwskazań do poruszania się. Taki sam wniosek należy wyciągnąć w stosunku do daty (...) maja 2021 r.
(ostatni dzień na złożenia oświadczenia majątkowego w terminie dodatkowym).
Skarżący podnosi, że ze względu na swój stan zdrowia nie mógł dopełnić swojego obowiązku. Sąd w składzie
orzekającym nie kwestionuje stanu zdrowia Skarżącego, jednakże z dokumentacji wynika, że jego stan zdrowia po
(...) kwietnia 2021 r. pozwalał mu na poruszanie się. Adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści: „pacjent może
chodzić” nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis
upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu,
udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską (wyrok SA w Katowicach z 12.11.2002 r., III AUa 3189/01, 
).
Orzecznictwo sądów powszechnych w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest zgodne co do tego, że
zwolnienie lekarskie nie oznacza, że osoba chora nie może podejmować żadnych czynności, szczególnie, gdy
wskazania lekarskie zezwalają na poruszanie się. Przywołane orzecznictwo ma szczególne znaczenie dla niniejszej
sprawy. Jest to o tyle istotne, że NSA powołując się na orzecznictwo sądów powszechnych, a także SN stwierdza, że
przebywanie na zwolnieniu lekarskim nie stanowi zupełnie wyjątkowej sytuacji, która uniemożliwiłaby stronie
podejmowania jakiejkolwiek działalności (wyrok NSA z 20.7.2017 r., II OSK 1471/17, 
).
Abstrahując całkowicie od kwestii zwolnienia lekarskiego, należy podkreślić, że Skarżący nie wykazał, że jego
sytuacja obiektywnie uniemożliwiła mu sporządzenie i doręczenie oświadczenia majątkowego Przewodniczącemu
Rady. Nie dowiedziono, że Skarżący np. przebywał w stanie śpiączki, czy też na kwarantannie w związku
z pandemią wirusa Sars-CoV-2. Pomimo swojego schorzenia mógł sporządzić swoje oświadczenie i ustanowić
pełnomocnika, który byłby w stanie wysłać jego oświadczenie majątkowe w zakreślonym terminie. Skarżący był
nieostrożny, co doprowadziło do dwukrotnego, bezskutecznego upływu terminu, z którym ustawodawca wiąże skutek
wynikający z art. 24k ust. 1 pkt 1 SamGminU w zw. z art. 383 § 1 pkt 7 oraz art. 383 § 2 KodeksWyb.
Niezłożenie oświadczenia majątkowego wynikało z winy Skarżącego, ponieważ jego stan zdrowia był na tyle dobry,
że mógł się poruszać, o czym świadczy treść zwolnień lekarskich znajdujących się w aktach sprawy. Przebywanie na
zwolnieniu lekarskim nie oznacza, że obiektywnie nie można dokonywać żadnej czynności, szczególnie takich,
z którymi ustawodawca wiąże skutek prawny.
Niezasadny jest także zarzut naruszenia art. 383 § 1 pkt 7 KodeksWyb oraz art. 383 § 2 i 3 KodeksWyb ponieważ
jego zastosowanie stanowi konsekwencję naruszenia przepisów art. 24h ust. 1, 4 i 5a oraz art. 24k ust. 1 pkt 1
SamGminU. Wobec obiektywnie stwierdzonej winy Skarżącego w zakresie niezłożenia oświadczenia majątkowego,
Rada miała obowiązek prawny podjąć zaskarżoną uchwałę. Powołane przepisy mają charakter przepisów
bezwzględnie wiążących (ius cogens), co oznacza, że Rada nie ma dowolności w zakresie podjęcia rozstrzygnięcia.
Niepodjęcie tej uchwały stanowiłoby naruszenia prawa przez nią.

Komentarz
Przepisy prawa dają zainteresowanemu radnemu uprawnienie do zajęcia stanowiska przed podjęciem uchwały




w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Wyjaśnienia te nie mogą mieć jednakże wpływu na
stosowanie przepisów stanowiących podstawę do podjęcia uchwały o wygaśnięciu mandatu. Te mają bowiem
charakter przepisów bezwzględnie wiążących. Niemniej jednak WSA w omawianej sprawie przeanalizował
skrupulatnie okoliczności, w jakich doszło do niezłożenia oświadczenia majątkowego. Orzeczenie nie jest
prawomocne.

Wyrok WSA w Poznaniu z 30.9.2021 r., II SA/Po 627/21, 








Przepisy prawa były jasne - niezłożenie oświadczenia majątkowego skutkowało wygaśnięciem mandatu radnego. Orzeczenie WSA potwierdziło legalność decyzji Rady Miejskiej, a stan zdrowia Skarżącego nie usprawiedliwiał zwłoki w złożeniu oświadczenia.