Bezczynność organu pomimo udzielenia informacji publicznej

Właściwa realizacja wniosku o dostęp do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji na temat zawartych w nim kwestii. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że udzielenie informacji powinno odpowiadać treści żądania. Publikacja omawia wniosek T.M. do Ministra Sprawiedliwości dotyczący sędziów sądów powszechnych, skargę na bezczynność Ministra i stanowiska WSA oraz NSA w tej sprawie.

Tematyka: informacja publiczna, bezczynność organu, Minister Sprawiedliwości, sędziowie, Naczelny Sąd Administracyjny, udzielenie informacji, wniosek o dostęp do informacji publicznej

Właściwa realizacja wniosku o dostęp do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji
na temat zawartych w nim kwestii. Nie chodzi bowiem o udzielenie jakiejkolwiek informacji, ale
o przedstawienie jej w takim zakresie i w taki sposób, jaki odpowiada treści żądania – orzekł Naczelny Sąd
Administracyjny.
Opis stanu faktycznego
T.M. zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o udostępnienie informacji publicznej w zakresie:
1. Ilu sędziów sądów powszechnych od 1.8.2017 r. do chwili obecnej przestało pełnić służbę sędziowską, z jakich
powodów, kiedy i w jakich sądach;
2. Ile etatów sędziowskich w sądach powszechnych jest obecnie nieobsadzonych z podziałem na poszczególne
sądy;
3. Ilu sędziów sądów powszechnych po 1.8.2017 r. wyraziło wolę dalszego zajmowania stanowiska sędziego mimo
osiągnięcia wieku stanu spoczynku, kiedy, ze wskazaniem poszczególnych sądów z jakich pochodzili sędziowie,
oraz jakie było stanowisko Ministra Sprawiedliwości w sprawie dalszego zajmowania przez nich stanowiska
sędziego.
Organ poinformował skarżącego, że od 1.11.2015 r. służbę sędziowską przestało pełnić 1300 sędziów, co dotyczy
zaprzestania służby w związku ze śmiercią, orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu dyscyplinarnego i zrzeczeniem się
urzędu. Obwieszczenia o wolnych stanowiskach sędziowskich przedstawione do podpisu Ministrowi Sprawiedliwości
dotyczą 408 stanowisk w sądach apelacyjnych, okręgowych i rejonowych. T.M. wniósł skargę na bezczynność
Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie rozpoznania wniosku. W odpowiedzi na skargę Minister Sprawiedliwości
wniósł o jej oddalenie. Wskazał, że udzielona skarżącemu odpowiedź na wniosek o udzielenie informacji publicznej
ma charakter merytoryczny, zaś intencją organu było prawidłowe zrealizowanie wniosku.
Stanowisko WSA
Sąd pierwszej instancji po rozpoznaniu skargi T.M. na bezczynność zobowiązał organ do rozpoznania punktu
trzeciego wniosku w terminie 14 dni, stwierdził, że bezczynność w zakresie punktu 1 wyroku nie miała miejsca
z rażącym naruszeniem prawa i oddalił skargę w pozostałym zakresie. WSA wskazał, że Minister Sprawiedliwości
wprost odpowiedział na pierwsze pytanie zawarte we wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Odnośnie do
drugiego, to informacja ta jest dostępna publicznie w Monitorach Polskich. Udzielenie tej informacji nie może być
zatem przedmiotem żądania. Minister Sprawiedliwości nie udzielił natomiast odpowiedzi na pytanie trzecie. Uznając,
że informacje objęte tym punktem stanowią informację publiczną, zdaniem WSA organ dopuścił się bezczynności,
która nie miała jednak miejsca z rażącym naruszeniem prawa.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna ma usprawiedliwione podstawy, dlatego uchylił
zaskarżony wyrok w punkcie trzecim, zobowiązał Ministra Sprawiedliwości do rozpoznania punktu pierwszego
i drugiego wniosku T. M. w terminie 14 dni i stwierdził bezczynność Ministra Sprawiedliwości w rozpoznaniu punktu
pierwszego i drugiego wniosku. która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.
W ocenie NSA, Sąd pierwszej instancji błędnie wskazał, że odpowiedź na pytanie pierwsze została udzielona wprost.
W rezultacie stwierdził, że organ nie pozostawał w bezczynności w rozpoznaniu wniosku co do jego punktu 1. Spór
w tym zakresie dotyczy oceny odpowiedzi udzielonej przez organ, ściślej rzecz ujmując tego, czy odpowiedź Ministra
na pytanie nr 1 jest wyczerpująca. Dla oceny, czy podmiot będący adresatem wniosku o udzielenie informacji
publicznej pozostaje w bezczynności, istotne znaczenie ma ustalenie, czy był zobowiązany do udzielenia
informacji publicznej, a także czy wnioskowana informacja jest informacją publiczną w rozumieniu przepisów
DostInfPubU. Dopiero stwierdzenie, że podmiot do którego skierowany został wniosek był zobowiązany do
udzielenia informacji publicznej oraz, że żądana informacja ma charakter informacji publicznej, pozwala na skuteczne
postawienie wskazanemu podmiotowi zarzutu bezczynności.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, stanowisko WSA co do prawidłowego załatwienia punktu 1 wniosku
jest gołosłowne i oczywiście błędne. NSA podkreślił, że bezczynność w zakresie udzielenia informacji
publicznej może mieć miejsce również w przypadku udzielenia informacji innej niż taka, której oczekuje
wnioskodawca, tudzież udzielenia informacji niepełnej czy chaotycznej. Właściwa realizacja wniosku o dostęp

do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji na temat zawartych w nim kwestii. Nie chodzi
bowiem o udzielenie jakiejkolwiek informacji, ale o przedstawienie jej w takim zakresie i w taki sposób, jaki
odpowiada treści żądania. Przedstawienie informacji innej niż ta, na którą oczekuje wnioskodawca, informacji
niepełnej lub też nieadekwatnej do treści wniosku, świadczy o bezczynności podmiotu zobowiązanego do
udostępnienia informacji publicznej, do którego skierowano wniosek o jej udostępnienie, co uchybia regulacji art. 13
ust. 1 DostInfPubU. Odpowiedź Ministra nie mówi nic o faktycznych przyczynach zaprzestania służby, lecz wskazuje
abstrakcyjne przyczyny wynikające z porządku prawnego. Organ całkowicie pominął strukturę odpowiedzi
wynikającą z prostej egzegezy pytania numer jeden.
Odnośnie punktu drugiego wniosku, Minister Sprawiedliwości odpowiadając na pytanie, poinformował skarżącego, że
„Obwieszczenia o wolnych stanowiskach sędziowskich przedstawione do podpisu Ministrowi Sprawiedliwości (stan
na 15.1.2018 r.) dotyczą 408 stanowisk w sądach apelacyjnych, okręgowych i rejonowych”. WSA uznał, że
„informacja ta jest dostępna publicznie w Monitorach Polskich, w których regularnie ogłaszane są informacje
o naborach na wolne stanowiska sędziowskie. Skoro zatem istnieje oficjalny publikator, w którym ogłaszane są ww.
dane, informacja o tych danych nie może być żądana w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej”. Zdaniem
Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko to, jako nieoparte na rzetelnej analizie żądania z punktu drugiego
wniosku, jest błędne. Wydaje się, że Sąd pierwszej instancji utożsamiając żądaną w punkcie 2 wniosku informację
z informacją obwieszczaną w Monitorach Polskich przyjął, iż informacja ta nie może być żądana w trybie ustawy
o dostępie do informacji publicznej. Jednakże informacje w obwieszczeniach Ministra Sprawiedliwości nie rozwiewają
fundamentalnej wątpliwości, którą powinna rozwiać odpowiedź na pytanie 2 z wniosku: czy istnieją wolne stanowiska,
co do których nie dokonuje się obwieszczenia, ewentualnie, jaki czas następuje pomiędzy zwolnieniem stanowiska
a obwieszczeniem o tym stanowisku. Odpowiedź Ministra na pytanie numer dwa z wniosku nie korelowała
zatem z zadanym pytaniem. Minister Sprawiedliwości poinformował o obwieszczeniach przedstawianych mu
do podpisu. Tymczasem informacje zawarte w obwieszczeniu nie odpowiadają na zadane pytanie. Bowiem
pytanie jest sformułowane szerzej. Minister Sprawiedliwości nie udostępnił wnioskodawcy informacji publicznych
żądanych w punktach 1 i 2 wniosku, zatem w tym zakresie pozostaje w bezczynności.

Komentarz
Naczelny Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że bezczynność organu w zakresie udzielenia informacji
publicznej dotyczy nie tylko sytuacji, w której organ nie udzieli żądanych informacji w terminie, ale również wtedy, gdy
załatwi wniosek, jednakże w sposób niepełny bądź nieprawidłowy. Takie stanowisko chronić ma wnioskodawcę
od uzyskania informacji pozornej, która ma jedynie uchronić organ od zarzutu bezczynności. Dlatego NSA
uznał, że właściwa realizacja wniosku o dostęp do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji
na temat zawartych w nim kwestii. Nie chodzi bowiem o udzielenie jakiejkolwiek informacji, ale
o przedstawienie jej w takim zakresie i w taki sposób, jaki odpowiada treści żądania. Przedstawienie informacji
nieprzystającej do żądania wniosku lub niepełnej świadczy o bezczynności podmiotu zobowiązanego do
udostępnienia informacji publicznej.

Wyrok NSA z 20.10.2021 r., III OSK 1092/21,

NSA podkreślił, że bezczynność organu może wystąpić nie tylko przy braku udzielenia informacji, lecz także przy udzieleniu informacji niepełnej lub nieadekwatnej. Właściwa realizacja wniosku o dostęp do informacji publicznej wymaga precyzyjnego udzielenia informacji odpowiadających treści żądania.