Pracownik jako pełnomocnik przedsiębiorcy w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Pełnomocnikiem przedsiębiorcy w postępowaniu sądowoadministracyjnym może być pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a nie cywilnoprawnej. Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku WSA w Gliwicach została uchylona z powodu nienależytego ustanowienia pełnomocnika. Artykuł analizuje kwestię, kto może być pełnomocnikiem przedsiębiorcy oraz jakie warunki muszą być spełnione.

Tematyka: pracownik, pełnomocnik, przedsiębiorca, sądowoadministracyjny, umowa o pracę, status pracownika, Naczelny Sąd Administracyjny, postępowanie sądowe, uzasadnienie wyroku, nieważność postępowania

Pełnomocnikiem przedsiębiorcy w postępowaniu sądowoadministracyjnym może być jego pracownik, czyli
osoba zatrudniona na podstawie jednej z umów wskazanych w art. 2 Kodeksu pracy, a nie np. na podstawie
umowy cywilnoprawnej – wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.
Odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym oddalił skargę W.J. na postanowienie
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Cz. w przedmiocie odmowy przyznania wynagrodzenia za usunięcie,
parkowanie i sprawowanie dozoru nad pojazdami. Odpis sentencji wyroku doręczono pełnomocnikowi skarżącego
7.5.2021 r. a pismem nadanym w placówce pocztowej 17.5.2021 r. W.J. wniósł o sporządzenie i doręczenie
uzasadnienia wyroku. Sąd stwierdził, że wniosek został złożony z uchybieniem 7-dniowego terminu wskazanego
w art. 141 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz.
2325; dalej: PostAdmU), który upłynął 14.5.2021 r.
Pełnomocnik W.J. w zażaleniu dowodził, że postanowienie jest krzywdzące, bowiem wniosek o uzasadnienie nie
został złożony w terminie z przyczyn obiektywnych i niezależnych od skarżącego. W.J. przez 15 dni od 3.5.2021 r.
przebywał na zwolnieniu lekarskim w związku z ostrym przebiegiem COVID-19.
NSA – Nienależyte umocowanie pełnomocnika oznacza nieważność postępowania
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie z przyczyn innych niż wskazane w zażaleniu
i przekazał wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku do ponownego rozpoznania WSA w Gliwicach. Sąd
dostrzegł bowiem, że E.P. – pełnomocnik skarżącego, któremu doręczono odpis sentencji wyroku, nie został
prawidłowo ustanowiony. Jak wyjaśniono nienależyte umocowanie pełnomocnika strony, stanowiące na mocy
art. 183 § 2 pkt 2 PostAdmU przesłankę nieważności postępowania, może polegać m.in. na dopuszczeniu do
udziału w postępowaniu w charakterze pełnomocnika osoby, która nie może pełnić takiej roli na podstawie
art. 35 PostAdmU lub przepisów szczególnych.
Kto może być pełnomocnikiem przedsiębiorcy?
Zgodnie z art. 35 § 2 zd. 1 PostAdmU pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego
osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. W orzecznictwie
wskazuje się, że uprawnienie do reprezentowania takiej strony przez jej pracowników wynika ze szczególnej więzi
pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, tj. stosunku pracy i związanej z nim podległości lub zależności służbowej
niezbędnej do reprezentowania interesów pracodawcy (zob. wyrok NSA z 6.10.2010 r., II GSK 813/10,
). Brak
takiego stosunku w przypadku np. wykonywania wolontariatu uniemożliwia rozszerzanie pojęcia pracownika na
przypadki wprost niewymienione w omawianym przepisie (zob. wyrok NSA z 21.2.2012 r., II OSK 2543/11,
).
Z definicji pracownika z art. 2 KP nie wynika, aby dana osoba uzyskiwała status pracownika poprzez sam fakt
wykonywania pracy na rzecz określonego podmiotu. Ustawodawca wiąże bowiem pojęcie pracownika z prawną
formą poprzez którą dochodzi do zatrudnienia w tym charakterze. Dla ustalenia statusu pracownika nie
wystarczy zatem wyłącznie świadczenie pracy, ale konieczne jest określenie warunków pracy w jednej z form
przewidzianych w art. 2 KP (zob. postanowienie NSA z 13.11.2013 r., II FZ 784/13,
; wyrok NSA z 28.2.2013
r., I OSK 2880/12,
).
NSA podkreślił, że w aktach sprawy znajduje się dokument pełnomocnictwa udzielonego E.P., w którym wskazano, iż
osoba ta jest pracownikiem W.J. Do tego dokumentu dołączono jednak tylko kopię umowy o dzieło zawartej
pomiędzy W.J. i E.P., z której wynika, że jej przedmiotem jest wykonanie dzieła, polegającego na skutecznym
uzyskaniu należnego zwrotu poniesionych wydatków i wynagrodzenia za sprawowany dozór nad pojazdami, oraz
kosztów usunięcia pojazdów, poprzez redagowanie stosownych podań, wniosków oraz wszelkich innych,
koniecznych pism. Oznacza to, że E.P. nie jest pracownikiem skarżącego w rozumieniu Kodeksu pracy, lecz stroną
zawartej z W.J. umowy cywilnoprawnej. W uzasadnieniu postanowienia zaznaczono, że z akt sprawy nie wynika, iż
E.P. należy do kręgu pozostałych podmiotów wskazanych w art. 35 PostAdmU jako te, które mogą pełnić rolę
pełnomocnika.
Doręczanie tylko prawidłowo ustanowionemu pełnomocnikowi
NSA wyjaśnił, że konsekwencją przesłanki nieważności postępowania jest uchylenie zaskarżonego postanowienia.
WSA w Gliwicach podczas ponownego rozpoznawania sprawę został zobowiązany do uwzględnienia, że nie doszło

do skutecznego doręczenia skarżącemu odpisu sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym. Doręczenia
dokonano bowiem osobie, która nie mogła być pełnomocnikiem przedsiębiorcy w postępowaniu
sądowoadministracyjnym. W rezultacie termin określony w art. 141 § 2 zd. 1 PostAdmU na złożenie wniosku
o sporządzenie uzasadnienia wyroku nie rozpoczął biegu.
Postanowienie NSA z 18.11.2021 r., II GZ 382/21,

Nienależyte ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu sądowoadministracyjnym może prowadzić do nieważności postępowania. NSA uchylił postanowienie WSA i nakazał ponowne rozpatrzenie sprawy. Konieczne jest dokładne określenie statusu pracownika oraz prawidłowe ustanowienie pełnomocnika, aby uniknąć błędów proceduralnych.