Kara za brak wykonania odstrzału sanitarnego w całości

Tematyka: karze pieniężnej, odstrzał sanitarny, dzikie zwierzęta, OchrZwierzU, wykładnia przepisów, sankcje administracyjne

Karze pieniężnej z art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU podlega tylko taki podmiot, będący dzierżawcą lub
zarządcą obwodu łowieckiego, który w ogóle nie podjął działań w postaci prowadzenia odstrzału sanitarnego
zwierząt wolno żyjących (dzikich). W konsekwencji, użytego przez prawodawcę pojęcia „nieprowadzenia”
odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich), o którym mowa w art. 85aa ust. 1 pkt 18
OchrZwierzU, nie można utożsamiać jedynie z faktem niewykonania przez koło łowieckie limitu odstrzału
zwierząt dzikich, ustalonego w rozporządzeniu wojewody z art. 46 ust. 3 pkt 8 OchrZwierzU.
Stan faktyczny
WSA w Lublinie rozpoznał sprawę ze skargi Koła Łowieckiego na decyzję Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii
w przedmiocie kary pieniężnej za niewykonanie odstrzału sanitarnego i uchylił zaskarżoną decyzję i decyzję
Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Zaskarżoną decyzją Wojewódzki Lekarz Weterynarii utrzymał w mocy decyzję wydaną przez Powiatowego Lekarza
Weterynarii w przedmiocie wymierzenia Kołu Łowieckiemu kary pieniężnej za niewykonanie odstrzału sanitarnego
w dwóch obwodach łowieckich zgodnie z rozporządzeniem nr 8 Wojewody Lubelskiego z 6.2.2020 r.
Wskazane rozporządzenie nakazywało w terminie od 15.2.2020 r. do 31.5.2020 r. przeprowadzenie odstrzału
sanitarnego dzików w określonej ilości w danym obwodzie łowieckim. Rozporządzenie nakazywało nadto
niezwłoczne dostarczenie odstrzelonych dzików do miejsc, w których miały być przetrzymywane do czasu uzyskania
wyniku badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru świń. W przypadku wykluczenia tego schorzenia,
zobowiązywało do zagospodarowania lub zniszczenia tusz i innych produktów. Rozporządzenie było podane do
publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty na terenie obwodów. Następnie podlegało kilkakrotnie zmianie.
Finalnie, na mocy rozporządzenia nr 23 Wojewody Lubelskiego z 10.7.2020 r. ustalono, że w ramach odstrzału
sanitarnego na terenie jednego obwodu łowieckiego należało odstrzelić 9 sztuk dzików, a na terenie drugiego
obwodu łowieckiego należało odstrzelić 10 sztuk dzików, do 12.7.2020 r.
Ze złożonej przez stronę skarżącą dokumentacji wynikało, że dokonała ostrzału sanitarnego w ilości 5 sztuk dzików
w każdym z obwodów łowieckich. Koło łowieckie nie zrealizowało zatem nałożonego prawem miejscowym obowiązku
w zakresie odstrzału 4 i 5 sztuk dzików na terenie danych obwodów łowieckich, co stanowiło podstawę do nałożenia
kary pieniężnej.
W odwołaniu od tej decyzji strona skarżąca podniosła, że na terenie przedmiotowych obwodów łowieckich populacja
dzika we wskazanym roku była znikoma w stosunku do lat ubiegłych. Potwierdzeniem tego faktu jest brak zgłoszeń
szkód spowodowanych przez dziki. Niski stan populacji oraz brak stwierdzenia śladów padłych dzików świadczy też
o tym, że cel rozporządzenia (odstrzał sanitarny) został osiągnięty.
Organ odwoławczy nie podzielił argumentów odwołania.
Koło Łowieckie wniosło do WSA w Lublinie skargę na powyższą decyzję, zarzucając naruszenie art. 7, art. 77 § 1 i §
4 oraz art. 189f KPA przez naruszenie w postępowaniu zasady prawdy obiektywnej, niepodjęcie wszelkich czynności
niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, niezebranie całego materiału dowodowego,
nieuwzględnienie w podjętej decyzji faktów powszechnie znanych, a mianowicie istotnego spadku populacji dzików
w obwodach łowieckich, uniemożliwiającego wykonanie nałożonego obowiązku, a także niezastosowanie instytucji
odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej pomimo, że zachodzą ku temu przesłanki ustawowe.
Stanowisko WSA
Sąd wskazał, że materialnoprawną podstawę decyzji organów stanowił art. 85aa ust. 1 pkt 18 ustawy z 11.3.2004 r.
o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1421: dalej:
OchrZwierzU), zgodnie z którym: kto wbrew wydanym w celu zwalczania choroby zakaźnej zwierząt lub zapobiegania
takiej chorobie nakazom, zakazom lub ograniczeniom, o których mowa w art. 45 ust. 1 pkt 8 i art. 46 ust. 3 pkt 8
OchrZwierzU, będąc dzierżawcą lub zarządcą obwodu łowieckiego, nie prowadzi odstrzału sanitarnego zwierząt
wolno żyjących (dzikich) na określonym obszarze, podlega karze pieniężnej w wysokości od 0,25 do 1,3 kwoty
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanej przez
Prezesa GUS.
Wykładnia przepisu

Językowa (a zatem podstawowa) wykładnia art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU wskazuje jednoznacznie, że karze
pieniężnej, podlega ten, kto nie prowadzi odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich) na określonym
obszarze. Jest to okoliczność istotna, ze względu na fakt, że chodzi o przepis o charakterze represyjnym. Tego
rodzaju przepisy muszą być wykładane ściśle, ze zdecydowanym naciskiem na wykładnię językową, literalną.
W przypadku regulacji dotyczących kar pieniężnych nie jest dopuszczalna wykładnia rozszerzająca.
W przepisie art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU nie odwołano się do wyniku, czy też rezultatu odstrzału.
W szczególności nie ma w nim mowy o niewykonaniu założonych przez prawodawcę delegowanego poziomów
odstrzału sanitarnego, co faktycznie przyjął organ wymierzając karę pieniężną. Koło łowieckie dokonało bowiem
odstrzału sanitarnego w obu należących do niego obwodach, choć w zakresie liczbowym mniejszym od
oczekiwanego.
Kierując się dyrektywami wykładni językowej i koniecznością ścisłego interpretowania przepisu o charakterze
represyjnym należy stwierdzić, że karze pieniężnej z art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU podlega tylko taki podmiot,
będący dzierżawcą lub zarządcą obwodu łowieckiego, który w ogóle nie podjął działań w postaci prowadzenia
odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich). W konsekwencji, użytego przez prawodawcę pojęcia
„nieprowadzenia” odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich), o którym mowa w art. 85aa ust. 1 pkt 18
OchrZwierzU, nie można utożsamiać jedynie z faktem niewykonania przez koło łowieckie limitu odstrzału zwierząt
dzikich, ustalonego w rozporządzeniu wojewody z art. 46 ust. 3 pkt 8 OchrZwierzU. Czym innym jest bowiem
nieprowadzenie odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących, a czym innym niewykonanie założonych
w rozporządzeniu limitów tego odstrzału. Sankcji z art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU podlega zaś wyłącznie taki
podmiot, który nie prowadzi w ogóle odstrzału sanitarnego. Kara ta nie jest natomiast wymierzana za
niewykonanie zaplanowanego limitu odstrzału.
Wnioski wynikające z wykładni językowej, wspierają również konkluzje płynące z zastosowania reguł wykładni
celowościowej. Oczywiste jest, że choć limity zwierząt do odstrzału ustalane są w akcie mającym charakter prawa
miejscowego, to także i one opierają się jedynie na pewnych danych szacunkowych co do liczby zwierzyny dzikiej,
utrzymującej się na danym obszarze. Nie uwzględnia m.in. naturalnej dla zwierząt dzikich migracji. Możliwa jest więc
sytuacja, w której – mimo podjęcia przez koło łowieckie wszelkich możliwych działań łowieckich – nie będzie możliwe
wykonanie założonego limitu odstrzału zwierząt, z uwagi na brak na danym terenie wystarczającej liczby zwierząt.
W takiej sytuacji, wzgląd na racjonalność ustawodawcy uzasadnia przyjęcie, że jego celem było nałożenie sankcji
pieniężnej jedynie na zachowania cechujące się szczególnym lekceważeniem prawa, tj. nieprowadzenie w ogóle
nakazanego odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących, a nie karanie za zachowania nie w pełni zależne i nie
zawsze możliwe do wykonania przez adresata obowiązku, w postaci wykonania założonego limitu odstrzału zwierząt.
Należyte rozpatrzenie materiału dowodowego
W ocenie Sądu, organ odwoławczy nie rozpatrzył także i nie wyjaśnił należycie wszystkich okoliczności istotnych dla
rozstrzygnięcia sprawy, czym naruszył art. 7, art. 77, art. 80 KPA i art. 107 § 3 KPA Skoro bowiem karze pieniężnej
z art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU podlega tylko ten dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego, który w ogóle
nie podjął działań w postaci prowadzenia odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich), to tym samym
istniała konieczność rozpatrzenia całości zgromadzonego materiału dowodowego, ewentualnie jego uzupełnienia
i dokonania oceny czy działania łowieckie, podejmowane przez skarżącego, miały charakter prowadzenia odstrzału
sanitarnego zwierząt, czy też nie (ze względu na swój termin, rodzaj, charakter i częstotliwość, szacowaną ilość
zwierzyny podlegającej odłowieniu na danym terenie i realny zakres niezbędnego odstrzału sanitarnego, itd.). Tych
samych uchybień dopuścił się organ I instancji, na którym w pierwszym rzędzie spoczywał obowiązek
przeprowadzenia prawidłowego i wnikliwego postępowania dowodowego oraz należytego i dokładnego wyjaśnienia
oraz rozpatrzenia stanu faktycznego sprawy. Dopiero bowiem prawidłowo ustalony stan faktyczny umożliwi
subsumpcję pod właściwie rozumiany przepis ustawy. Pozwoli na zastosowanie właściwych dyrektyw wymiaru kary
(art. 189d KPA) i da ewentualną podstawę do rozważenia możliwości zastosowania art. 189f § 1 pkt 1 KPA.

Komentarz
Omawiane orzeczenie odnosi się do ważnego problemu reguł wykładni przepisów prawa o charakterze sankcyjnym.
Szczególnego znaczenia ten rodzaj wykładni nabiera, gdy chodzi o normy sankcyjne prawa administracyjnego. Te
bowiem niejednokrotnie okazują się być bardziej rygorystyczne niż normy prawa karnego. Kluczowe znaczenie dla
wykładni przepisów prawa ma zawsze wykładnia językowa. Jeżeli ta daje podstawę przyjęcia racjonalnego znaczenia
przepisu, to należy na tej wykładni poprzestać. Taki sposób interpretacji przepisu dotyczy właśnie przepisu art. 85aa
ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU, który stanowi, że karze pieniężnej podlega podmiot tam wskazany, który w ogóle nie
podjął działań w postaci prowadzenia odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich). Przepis stanowi
bowiem o nieprowadzeniu odstrzału, a nie o nieosiągnięciu limitu odstrzału.

Wyrok WSA w Lublinie z 8.10.2021 r., II SA/Lu 231/21,

Omawiane orzeczenie dotyczy ważnego problemu reguł wykładni przepisów prawa o charakterze sankcyjnym, szczególnie istotnego w kontekście norm sankcyjnych prawa administracyjnego. Wykładnia językowa przepisu art. 85aa ust. 1 pkt 18 OchrZwierzU jest kluczowa, ponieważ określa, że karze pieniężnej podlega podmiot, który w ogóle nie podjął działań w postaci prowadzenia odstrzału sanitarnego zwierząt wolno żyjących (dzikich), a nie ten, który nie osiągnął założonych limitów odstrzału.