Udostępnienie informacji prostej czy przetworzonej?
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że ocena charakteru informacji publicznej, której dotyczy wniosek o udostępnienie, należy wyłącznie do organu zobowiązanego do udzielenia tej informacji. Prezes Sądu Rejonowego odmówił udzielenia informacji publicznej z uwagi na prywatność osoby fizycznej. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję, zarzucając brak wyważenia dwóch konstytucyjnych wartości. Sąd podkreślił znaczenie rozróżnienia między informacją prostą a przetworzoną.
Tematyka: Naczelny Sąd Administracyjny, informacja publiczna, prywatność, decyzja administracyjna, informacja prosta, informacja przetworzona, kwalifikacja informacji, konflikt prawny, ochrona danych osobowych, wyrok NSA
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że ocena charakteru informacji publicznej, której dotyczy wniosek o udostępnienie, należy wyłącznie do organu zobowiązanego do udzielenia tej informacji. Prezes Sądu Rejonowego odmówił udzielenia informacji publicznej z uwagi na prywatność osoby fizycznej. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję, zarzucając brak wyważenia dwóch konstytucyjnych wartości. Sąd podkreślił znaczenie rozróżnienia między informacją prostą a przetworzoną.
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że ocena charakteru informacji publicznej, której dotyczy wniosek o udostępnienie, należy wyłącznie do organu zobowiązanego do udzielenia tej informacji. To nie sąd administracyjny a wyłącznie organ posiada wiedzę, czy w warunkach, w których funkcjonuje, dana informacja będzie stanowić informację prostą czy przetworzoną, co może podlegać kontroli i ocenie sądu administracyjnego. Odmowa dostępu do informacji z uwagi na prywatność osoby fizycznej Prezes Sądu Rejonowego w R. odmówił udzielenia R.S. informacji publicznej poprzez nadesłanie kopii wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami wydanych w 2018 r., rejestrowanych w rep. C pod symbolem nr 056 i 056s. Są to sprawy, w których rozpoznawane są roszczenia o ochronę dóbr osobistych. Prezes Sądu Okręgowego w Ł. utrzymał w mocy tę decyzję wskazując, że zgodnie z art. 5 ust. 2 zd. 1 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.; dalej: DostInfPubU) prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Organ wyjaśnił, że sprawy dotyczące ochrony dóbr osobistych są sprawami szczególnymi – zawierają opisy stanu faktycznego, których skutkiem było naruszenie dóbr osobistych, czyli wartości podlegających ochronie w najwyższym stopniu, takich jak: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek czy tajemnica korespondencji. W ocenie Prezesa SO w Ł. samo zanonimowanie danych osobowych nie jest wystarczające do zapewnienia skutecznej ochrony prywatności osób fizycznych. Istnieje bowiem ryzyko „rozszyfrowania” życiowych sytuacji poszczególnych osób z racji charakterystyki postaci czy zdarzeń, społeczności w jakiej dana sytuacja miała miejsce. Usuniecie zaś całych fragmentów, aby uniknąć takiego ryzyka spowoduje, że uzasadnienie przestałoby być de facto uzasadnieniem. Uzasadnienie decyzji administracyjnej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uchylił zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji ogranicza się jedynie do wskazania możliwości ograniczenia prawa do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej. Organ nie przedstawił jednak powodów wyłączenia jawności żądanych informacji publicznych w tym konkretnym przypadku. W ocenie Sądu, tak sporządzone uzasadnienie decyzji nie pozwala przyjąć, że organ dokonał wyważenia dwu kolidujących ze sobą konstytucyjnych wartości, czyli prawa skarżącego do informacji publicznej i prawa do ochrony prywatności osób fizycznych. Ponadto uniemożliwia ono stronie poznanie motywów załatwienia jej wniosku i sformułowanie zarzutów skargi, a sądowi administracyjnemu przeprowadzenie kontroli zasadności odmownej decyzji. Organ, w kontekście przesłanek do odmowy udzielenia informacji publicznej, powinien więc przeanalizować i przedstawić okoliczności takie jak m.in.: wyłączenie jawności postępowania, wielość stron lub osób trzecich w postępowaniu, ilość orzeczeń do zanonimizowania i obszerność ich uzasadnień, a także postawę samego wnioskodawcy, w tym ilość i częstotliwość jego wniosków oraz ich wpływ na normalną pracę organu – sądu powołanego do rozstrzygania spraw. Informacja prosta i przetworzona Zdaniem Sądu organ powinien ponadto ustalić, czy wnioskodawca żąda informacji prostej, czy informacji przetworzonej i to w znacznym zakresie. Okoliczność ta ma istotne znaczenie dla rozpoznania wniosku skarżącego, bowiem w przypadku informacji przetworzonej ustawodawca wprowadził dodatkową przesłankę warunkującą jej udostępnienie w postaci interesu publicznego. Sąd wyjaśnił, że informacja prosta to taka, której treść nie ulega zmianie przed jej udostępnieniem. Natomiast pojęcie informacji przetworzonej uwzględnia dwa aspekty: aspekt jakościowy zmian wprowadzanych w odniesieniu do informacji prostych, lub aspekt techniczny i ilościowy, traktując przetworzenie informacji prostych w kategoriach czynności, jakim muszą zostać poddane, aby uzyskać dane podlegające udostępnieniu (zob. wyrok NSA z 17.9.2020 r., I OSK 396/20, ; wyrok NSA z 18.12.2019 r., I OSK 1056/18, ). NSA – organ ocenia czy wniosek dotyczy informacji przetworzonej Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu stwierdzając, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest lakoniczne i ogólnikowe, nie uwzględnia okoliczności konkretnego przypadku do tego stopnia, że zaprezentowane rozważania mogą odnosić się do każdej sprawy. Uzasadnienie decyzji powinno zawierać wskazanie konkretnych dowodów, ich oceny oraz przyjętego stanu faktycznego pozwalających na przyjęcie, że udostępnienie danej informacji publicznej może naruszyć prawo do prywatności określonych osób fizycznych. Na skutek braku ustaleń faktycznych i ich oceny organ naruszył przepisy art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 KPA, co w konsekwencji doprowadziło do braku w decyzji uzasadnienia faktycznego, a tym samym naruszenia przepisu art. 107 § 3 KPA. Za zasadny, ale niewystarczający do uchylenia zaskarżonego wyroku uznano natomiast zarzut dotyczący kwalifikacji informacji publicznej. NSA stwierdził, że ocena ta jest zastrzeżona dla organu. Dopiero kwalifikacja przez organ danego wniosku jako wniosku o udostępnienie informacji przetworzonej może podlegać kontroli i ocenie sądu administracyjnego. W konsekwencji sąd administracyjny nie jest uprawniony do sformułowania wskazań co do dalszego postępowania w taki sposób, aby nałożyć na organ obowiązek zakwalifikowania danej informacji jako przetworzonej albo obowiązek prowadzenia w tym kierunku postępowania przez organ. Ochrona prawa do prywatności wyłącza udzielenie informacji Za błędne uznano również twierdzenia Sądu I instancji o konieczności rozstrzygnięcia przez organ konfliktu między prawem do informacji publicznej a prawem do prywatności osoby fizycznej lub ochrony tajemnicy przedsiębiorcy. Konflikt ten został a limine przecięty przez ustawodawcę, który w art. 5 ust. 2 DostInfPubU uznał prywatność osoby fizycznej oraz tajemnicę przedsiębiorcy za wartości wyżej chronione niż prawo do informacji publicznej, wyłączając możliwość rozstrzygania go przez organ a następnie sąd administracyjny na gruncie konkretnego stanu faktycznego i interpretacji przepisów przy zastosowaniu zasady proporcjonalności, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Dlatego stwierdzenie na gruncie konkretnej sprawy, że udostępnienie wnioskowanej informacji publicznej może naruszyć konstytucyjnie chronione prawo do prywatności osoby fizycznej, obliguje organ do odmowy jej udostępnienia. Wyrok NSA z 13.10.2021 r., III OSK 4148/21,
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu, krytykując lakoniczne uzasadnienie decyzji. NSA podkreślił, że organ musi sam dokonać kwalifikacji informacji jako przetworzonej. Konflikt między prawem do informacji publicznej a prawem do prywatności został rozstrzygnięty na korzyść ochrony prywatności. Wyrok NSA z 13.10.2021 r. stanowi istotną interpretację w kontekście udostępniania informacji publicznych.