Ustawa o Ochotniczych strażach pożarnych
Prezydent RP podpisał ustawę o ochotniczych strażach pożarnych, gromadzącą regulacje dotyczące ich zadań, relacji z samorządem i Państwową Strażą Pożarną. Nowe uprawnienia dla druhów, młodzieżowe drużyny pożarnicze, kontrola działalności OSP oraz wsparcie od gminy to główne założenia ustawy.
Tematyka: ustawa, ochotnicze straże pożarne, druhowie, młodzieżowe drużyny pożarnicze, kontrola OSP, wsparcie od gminy, świadczenia dla ratowników, rekompensata, ekwiwalent pieniężny, wysługa lat
Prezydent RP podpisał ustawę o ochotniczych strażach pożarnych, gromadzącą regulacje dotyczące ich zadań, relacji z samorządem i Państwową Strażą Pożarną. Nowe uprawnienia dla druhów, młodzieżowe drużyny pożarnicze, kontrola działalności OSP oraz wsparcie od gminy to główne założenia ustawy.
Prezydent RP podpisał ustawę z 17.12.2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2490). Ustawa gromadzi i porządkuje w jednym akcie prawnym regulacje dotyczące ochotniczych straży pożarnych, ich zadań oraz relacji zachodzących między jednostkami ochotniczej straży pożarnej, a samorządem terytorialnym i administracją rządową, w tym jednostkami Państwowej Straży Pożarnej. • Ustawa ma przede wszystkim na celu wzmocnienie funkcjonowania jednostek ochotniczej straży pożarnej we wzajemnych relacjach z gminą, której zadania w zakresie ochrony przeciwpożarowej jednostki te wykonują. • Jednocześnie ustawa ma przyznać druhom z ochotniczych straży pożarnych szereg uprawnień, w tym dodatek emerytalny oraz legitymację. Ustawa określa, że ochotnicza straż pożarna funkcjonuje jako stowarzyszenie podlegające pod ustawę z 7.4.1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2261 ze zm.). Jednocześnie jest jednostką ochrony przeciwpożarowej, umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami. W celu zainteresowania młodzieży ochroną przeciwpożarową, ochotnicze straże pożarne będą mogły tworzyć młodzieżowe drużyny pożarnicze lub dziecięce drużyny pożarnicze. Do młodzieżowej drużyny pożarniczej lub dziecięcej drużyny pożarniczej będą mogły należeć osoby w wieku do 18 lat. Na mocy ustawy ratownicy ochotniczych straży pożarnych, biorący udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną, otrzymają ochronę przewidzianą w ustawie z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2345 ze zm.) dla funkcjonariuszy publicznych. Zadania ochotniczej straży pożarnej Nowa ustawa o ochotniczych strażach pożarnych zawiera listę zadań ochotniczej straży pożarnej, do których należy między innymi: • organizowanie przedsięwzięć służących krzewieniu sportu i kultury fizycznej pozwalających na rozwinięcie sprawności; • organizowanie przedsięwzięć oświatowo-kulturalnych propagujących wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej; • upowszechnianie i wspieranie formy współdziałania między lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi w zakresie ochrony przeciwpożarowej; • propagowanie zasad udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wyniku pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, o którym mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z 24.8.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 869 ze zm.); • udzielanie pomocy humanitarnej, w tym pomocy socjalnej; • powoływanie młodzieżowej drużyny pożarniczej; • integrowanie społeczności lokalnej. Kontrola nad działalnością OSP i wsparcie od gminy Kontrolę nad działalnością ochotniczej straży pożarnej sprawować będzie właściwy wojewoda. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej przy pomocy wskazanego zastępcy będzie z kolei miał za zadanie zapewniać nadzór i koordynację w zakresie współdziałania Państwowej Straży Pożarnej z ochotniczymi strażami pożarnymi. Ustawa określa także obowiązki gminy wobec jednostek ratowniczo-gaśniczych ochotniczych straży pożarnych. Należą do nich między innymi zapewnienie obiektów oraz terenów, pojazdów i sprzętu specjalistycznego, środków ochrony osobistej i umundurowania, sprzętu teleinformatycznego i środków alarmowania. Gmina ma też obowiązek ubezpieczenia ratowników OSP czy przeprowadzenia badań lekarskich ratowników OSP i szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Świadczenia na rzecz ratowników ochotniczej straży pożarnej Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych określa także świadczenia, jakie przysługują ratownikom ochotniczej straży pożarnej. Ustawa nakłada na pracodawców obowiązek zwolnienia od świadczenia pracy ratownika OSP, który bierze udział w działaniach i akcjach ratowniczych lub ćwiczy oraz wykonuje zadania na rzecz ochrony ludności, w tym obrony cywilnej. Ponadto ustawa wskazuje, że w sytuacji, w której ratownik ochotniczej straży pożarnej podczas działań związanych z ochroną ludności, takich jak działania ratownicze, akcje ratownicze, medyczne działania ratownicze, zabezpieczenie obszaru chronionego jednostki ratowniczo-gaśniczej, doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkody w mieniu może żądać: jednorazowego odszkodowania w razie doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy albo odszkodowania z tytułu szkody w mieniu. Z kolei członkom rodziny osoby poszkodowanej, która zmarła wskutek okoliczności wspomnianych wyżej, ustawa przyznaje: jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci osoby poszkodowanej, rentę rodzinną lub odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu. Ratownikowi OSP, który uczestnicząc w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną oraz medycznych działaniach ratowniczych, zabezpieczeniu obszaru chronionego jednostki ratowniczo-gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej, szkoleniu organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, a także w działaniach związanych z ochroną ludności doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia albo nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie odrębnych przepisów, przysługuje, na jego wniosek, rekompensata pieniężna. Rekompensata ta przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy w wysokości 1/30 minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.). Rekompensatę ustala i wypłaca właściwy komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej. Ponadto ustawa przewiduje, że ratownik OSP, który uczestniczył w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną oraz medycznych działaniach ratowniczych, zabezpieczeniu obszaru chronionego jednostki ratowniczo-gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej, szkoleniu organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, a także w działaniach związanych z ochroną ludności powinien otrzymać ekwiwalent pieniężny. Wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. Świadczenie ratownicze z tytułu wysługi lat W ustawie zawarto także zapisy dotyczące przysługujących ratownikom świadczeń z tytułu wysługi lat w jednostkach ratowniczo-gaśniczych ochotniczej straży pożarnej. Wysokość takiego świadczenia wynosić ma 1/14 stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ustawodawca zastrzegł jednak, że świadczenie to przysługiwać będzie ratownikowi,, który przez co najmniej 25 lat był czynnym członkiem jednostek ratowniczo-gaśniczych ochotniczej straży pożarnej. Świadczenie to wypłacane będzie po osiągnięciu przez mężczyznę 65 roku życia oraz po osiągnięciu przez kobietę 60 roku życia.
Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych przewiduje świadczenia dla ratowników, zwolnienie od pracy podczas działań ratowniczych, rekompensatę za uszczerbek na zdrowiu oraz ekwiwalent pieniężny. Świadczenie z tytułu wysługi lat przysługuje po co najmniej 25 latach służby.