Nowa ustawa o dokumentach paszportowych w 2022 r.
W styczniu 2022 r. Sejm przyjął ustawę o dokumentach paszportowych, która ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 13.7.2006 r. Nowa ustawa wiąże się z powstaniem Rejestru Dokumentów Paszportowych, który ma usprawnić obsługę obywateli i poszerzyć zakres spraw załatwianych drogą elektroniczną.
Tematyka: ustawa, dokumenty paszportowe, Rejestr Dokumentów Paszportowych, Polska Cyfrowa, e-usługi, informatyzacja, wniosek paszportowy
W styczniu 2022 r. Sejm przyjął ustawę o dokumentach paszportowych, która ma zastąpić obecnie obowiązującą ustawę z 13.7.2006 r. Nowa ustawa wiąże się z powstaniem Rejestru Dokumentów Paszportowych, który ma usprawnić obsługę obywateli i poszerzyć zakres spraw załatwianych drogą elektroniczną.
W styczniu 2022 r. Sejm przyjął ustawę o dokumentach paszportowych, która zastąpić ma aktualnie obowiązującą ustawę z 13.7.2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 617 ze zm.; dalej: DokPaszportU). Ustawa wiąże się z powstaniem nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych. • Nowa ustawa porządkuje dotychczasowe przepisy dotyczące dokumentów paszportowych i umożliwia budowę nowego Rejestru Dokumentów Paszportowych, połączonego z najważniejszymi polskimi rejestrami, w tym z rejestrem PESEL, Rejestrem Dowodów Osobistych, Rejestrem Stanu Cywilnego czy Rejestrem Danych Kontaktowych. Rejestr umożliwić ma szybszą obsługę obywateli i poszerzenie zakresu spraw, które będzie można załatwiać drogą elektroniczną (druk numer 1833). Dotychczas obowiązująca DokPaszportU powstała w związku z koniecznością realizacji obowiązków, wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej, i była wielokrotnie nowelizowana. Mimo dokonywanych w ustawie zmian, przyjęte w niej rozwiązania są niewystarczające w kontekście rosnących potrzeb obywateli. Przyczynia się do tego rozwój technologii informatycznych i rosnąca migracja obywateli – zarówno turystyczna, jak i zarobkowa. Wiązała się z tym potrzeba przygotowania nowej ustawy, która podyktowana była też koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa dokumentów paszportowych oraz usprawnienia obsługi paszportowej obywateli Polski. Jednym z ważniejszych elementów nowej ustawy jest ustanowiony na jej podstawie Rejestr Dokumentów Paszportowych. Budowa Rejestru finansowana będzie ze środków Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020 w ramach projektu „Rozwój Systemu Rejestrów Państwowych”. Rejestr Dokumentów Paszportowych Rejestr Dokumentów Paszportowych stanowić ma część Systemu Rejestrów Państwowych, w skład którego mają też wchodzić m.in. Rejestr PESEL, Rejestr Dowodów Osobistych, Rejestr Stanu Cywilnego, Rejestr Danych Kontaktowych. Włączenie Rejestru Dokumentów Paszportowych do Systemu Rejestrów uzasadnione jest tym, że dokumenty paszportowe są jednym z dwóch kluczowych dokumentów potwierdzających tożsamość i obywatelstwo ich posiadacza oraz uprawniają do przekraczania granic państwowych. Dlatego też dane związane z tymi dokumentami powinny być bezpieczne, pewne i tożsame z danymi zawartymi w innych rejestrach. Funkcjonujący dotychczas system paszportowy opiera się o dwa oddzielne rodzaje ewidencji paszportowych – czyli ewidencję centralną CEWiUDP oraz lokalne ewidencje paszportowe, odrębne dla każdego organu paszportowego. System ten jest nieefektywny i kosztowny. Wiążę się z koniecznością niezwłocznego przekazywania przez organy paszportowe, w formie elektronicznej, za pośrednictwem ewidencji paszportowych do CEWiUDP, danych z ewidencji paszportowych dotyczących poszczególnych etapów realizacji sprawy paszportowej, w tym m.in. dotyczących: rozpatrzenia wniosku o wydanie dokumentu paszportowego, wydania decyzji o odmowie wydania dokumentu paszportowego lub wydania decyzji o unieważnieniu dokumentu paszportowego. Nowy Rejestr umożliwi stworzenie jednej bazy danych o dokumentach paszportowych i pozwoli na wprowadzenie nowych usług dla obywateli. Dzięki budowie Rejestru Dokumentów Paszportowych możliwe będzie uruchomienie e-usług dla obywateli, w tym m.in. umożliwienie weryfikacji ważności paszportu, weryfikacji poprawności danych zgromadzonych w rejestrze paszportowym, a także, dzięki funkcjonalnościom Rejestru Danych Kontaktowych, zapewnienie bezpośredniego i bieżącego informowania obywateli o gotowości paszportu do odbioru oraz o zmianie statusu paszportu (np. obywatel otrzyma informację, że jego paszport utracił lub utraci ważność). Możliwe też będzie szybkie zgłoszenie utraty paszportu. Ponadto zmianom ulegną dotychczasowe usługi tradycyjne dotyczące m.in. procesu wnioskowania o wydanie dokumentu paszportowego czy odbioru przez obywatela tego dokumentu. Informatyzacja procesu wnioskowania o dokument paszportowy Z punktu widzenia obywatela jedną z istotniejszych zmian będzie wprowadzenie możliwości składania wniosków o dokument paszportowy w formie elektronicznej, w oparciu o formularz uzupełniony przez wnioskodawcę i wypełniony danymi zawartymi w innych rejestrach państwowych (Rejestr PESEL). Obywatel ubiegający się o wydanie dokumentu paszportowego będzie zobligowany jedynie do okazania organowi paszportowemu aktualnego dokumentu tożsamości z numerem PESEL i do przedłożenia zdjęcia spełniającego wymogi biometrii. Osoby powyżej 12. roku życia będą też zobowiązane do złożenia w organie paszportowym danych biometrycznych w postaci odcisków palców. Po wygenerowaniu wniosku o wydanie dokumentu paszportowego, obywatel będzie podpisywał go poprzez urządzenie umożliwiające odwzorowanie pisma własnoręcznego. Ustawodawca postanowił ponadto odejść od bezwzględnej konieczności legitymowania się ważnym dowodem osobistym lub dokumentem paszportowym przy wnioskowaniu o nowy dokument paszportowy. Tożsamość obywatela będzie mogła zostać potwierdzona poprzez dane zawarte w Systemie Rejestrów Państwowych. Konieczność przedkładania dodatkowych dokumentów przez obywateli zostanie ograniczona jedynie do przypadków, gdy zaistnieje poważna wątpliwość co do tożsamości lub obywatelstwa osoby. Chodzi na przykład o sytuację, gdy dokument wydawany jest po raz pierwszy i nie ma danych danej osoby w żadnym z rejestrów czy w sytuacji, gdy obywatel przez długi czas nie posiadał żadnego polskiego dokumentu tożsamości. Przy odbiorze dokumentu paszportowego posługiwać się będzie można zarówno ważnym dokumentem potwierdzającym tożsamość, jak i odciskiem palca.
Nowa ustawa o dokumentach paszportowych wprowadza wiele innowacji, takich jak centralny Rejestr Dokumentów Paszportowych połączony z innymi rejestrmi państwowymi. Dzięki temu obywatele będą mogli korzystać z nowych e-usług, a proces ubiegania się o paszport będzie bardziej zautomatyzowany i bezpieczny.