Warunki uzyskania informacji publicznej przetworzonej
Informacją przetworzoną jest informacja publiczna, opracowana przez podmiot do tego zobowiązanego przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie danych posiadanych przez niego i kryteriów wskazanych przez wnioskodawcę. NSA rozpoznał skargę kasacyjną R.S. od wyroku WSA w Kielcach, dotyczącą odmowy udostępnienia informacji publicznej. Sprawa dotyczyła udzielenia informacji związanej z uzasadnieniami wyroków z 2016 roku. WSA w Kielcach wyjaśnił, że kwalifikacja informacji jako przetworzonej wymaga weryfikacji istnienia szczególnego interesu publicznego. NSA oddalił skargę kasacyjną, uzasadniając brak gotowej informacji oraz konieczność dodatkowych czynności. Orzeczenie podkreśliło istotę zaangażowania intelektualnego podmiotu zobowiązanego w przygotowanie informacji przetworzonej.
Tematyka: informacja przetworzona, wnioskodawca, szczególny interes publiczny, wyrok NSA, WSA w Kielcach, kwalifikacja informacji publicznej, zaangażowanie intelektualne, dodatkowe czynności
Informacją przetworzoną jest informacja publiczna, opracowana przez podmiot do tego zobowiązanego przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie danych posiadanych przez niego i kryteriów wskazanych przez wnioskodawcę. NSA rozpoznał skargę kasacyjną R.S. od wyroku WSA w Kielcach, dotyczącą odmowy udostępnienia informacji publicznej. Sprawa dotyczyła udzielenia informacji związanej z uzasadnieniami wyroków z 2016 roku. WSA w Kielcach wyjaśnił, że kwalifikacja informacji jako przetworzonej wymaga weryfikacji istnienia szczególnego interesu publicznego. NSA oddalił skargę kasacyjną, uzasadniając brak gotowej informacji oraz konieczność dodatkowych czynności. Orzeczenie podkreśliło istotę zaangażowania intelektualnego podmiotu zobowiązanego w przygotowanie informacji przetworzonej.
Informacją przetworzoną jest informacja publiczna, opracowana przez podmiot do tego zobowiązany przy użyciu dodatkowych sił i środków. Przygotowuje ją na podstawie posiadanych przez niego danych, w związku z żądaniem wnioskodawcy i na podstawie kryteriów przez niego wskazanych. Innymi słowy jest to informacja, która zostaje przygotowana specjalnie dla wnioskodawcy, wedle wskazanych przez niego kryteriów. Podmiot zobowiązany do jej udzielania nie dysponuje gotową informacją na dzień złożenia wniosku: jej udostępnienie wymaga podjęcia dodatkowych czynności, a wytworzenie – intelektualnego zaangażowania podmiotu zobowiązanego. Stan faktyczny NSA rozpoznał skargę kasacyjną R.S. od wyroku WSA w Kielcach z 17.12.2020 r., II SA/Ke 911/20, , w sprawie ze skargi R.S. na decyzję Prezesa Sądu Okręgowego z września 2020 r. w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej. Sąd oddalił skargę kasacyjną. W tej sprawie R.S. zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego o udzielenie informacji publicznej w zakresie udostępnienia kopii wszystkich wyroków wraz z uzasadnieniami, wydanych w 2016 roku i rejestrowanych w repertorium C pod symbolem 325. Prezes Sądu Rejonowego wezwał wnioskodawcę, by w terminie 14 dni wskazał okoliczności uzasadniające to, że informacje objęte wnioskiem są szczególnie istotne dla interesu publicznego. W odpowiedzi na wezwanie wnioskodawca złożył pismo, z treści którego wynikało, iż w jego ocenie informacja nie jest informacją przetworzoną. W tych okolicznościach Prezes Sądu Rejonowego odmówił wnioskodawcy udostępnienia żądanych informacji. Po rozpoznaniu odwołania Prezes Sądu Okręgowego utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Prezes Sądu Okręgowego podzielił stanowisko Prezesa Sądu Rejonowego. Uznał, że ustalenie sygnatur wszystkich spraw o symbolu 325, tj. spraw o zadośćuczynienie z tytułu uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiu, zasądzonych na podstawie art. 445 KC, ma charakter informacji przetworzonej. Takie sprawy były rejestrowane w Sądzie Rejonowym jako te „bez symbolu”, w konsekwencji czego nie jest możliwe ustalenie ich sygnatur w oparciu o sądowe urządzenia ewidencyjne, służące do rejestrowania akt spraw sądowych. Dla udzielenia żądanej informacji niezbędna byłaby analiza akt 161 spraw, które zakończyły się w 2016 roku w tym Sądzie. Prezes Sądu Okręgowego podniósł, że udzielenie informacji z wniosku wymaga wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego. Mimo wezwania wnioskodawca nie uzupełnił wniosku w tym zakresie. Analiza 161 akt spraw sądowych wymaga znacznego nakładu pracy, sił i środków, co potwierdza, że wniosek dotyczył informacji przetworzonej. R.S. złożył do WSA w Kielcach skargę na powyższe rozstrzygnięcie. Podniósł, że nie ma potrzeby analizowania 161 spraw zapisanych jako te bez symbolu, gdyż wniosek dotyczył spraw rejestrowanych w repertorium C pod symbolem 325, a zakończonych wyrokiem w 2016 r. Takich spraw mogło być jedynie kilka, ale organ tego nie ustalił. Zdaniem skarżącego obie decyzje powinny zostać uchylone. Rozstrzygnięcie WSA WSA w Kielcach oddalił skargę. Wyjaśnił, że pojęcie informacji publicznej na gruncie ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176 ze zm.; dalej: DostInfPubU), wobec braku jego definicji legalnej, jest rozumiane w judykaturze w ujęciu potocznym, z uwzględnieniem stanu faktycznego konkretnej sprawy. Przedmiotem udostępnienia mogą być bowiem zarówno informację proste, jak i przetworzone. W przypadku kwalifikacji żądanej informacji jako przetworzonej, rozpatrzenie wniosku każdorazowo wymaga uprzedniej weryfikacji istnienia po stronie wnioskodawcy szczególnego interesu publicznego, jako warunku uzyskania dostępu do tego rodzaju informacji publicznej, określonego w art. 3 ust. 1 pkt 1 DostInfPubU. W ramach tej weryfikacji organ zobowiązany jest wezwać wnioskodawcę do wykazania szczególnego interesu publicznego, ponieważ ten, składając wniosek, może nie mieć świadomości, że żąda informacji przetworzonej. Dopiero zaś po dokonaniu weryfikacji spełnienia przesłanki szczególnego interesu publicznego, w zależności od jej wyniku, adresat wniosku zobowiązany jest udostępnić żądaną informację publiczną po jej uprzednim przetworzeniu, bądź odmówić w drodze decyzji, wydanej na podstawie art. 16 ust. 1 DostInfPubU. Informacja prosta jest definiowana jako taka, której treść nie ulega zmianie przed jej udostępnieniem. Ze względu jednak na treść żądania, udostępnienie wnioskodawcy konkretnej informacji publicznej może się wiązać z potrzebą usuwania danych chronionych prawem, przeprowadzania odpowiednich analiz, zestawień lub wyciągów. Takie zabiegi czynią informacje proste informacjami przetworzonymi. W judykaturze pojęcie informacji przetworzonej występuje w dwóch ujęciach. Pierwsze z nich uwzględnia aspekt jakościowy zmian wprowadzanych w odniesieniu do informacji prostych. Drugie ujęcie zwraca uwagę na aspekt techniczny i ilościowy, traktując przetworzenie informacji prostych w kategoriach czynności, jakim muszą zostać poddane, aby uzyskać dane podlegające udostępnieniu. Oba te rozumienia przetwarzania informacji prostych nie stoją jednakże w sprzeczności z intuicją językową, nie wprowadzają zatem sztucznego rozumienia informacji przetworzonej. Nie stanowią też znaczeń wzajemnie konkurencyjnych i wykluczających się. Uzupełniają się, tworząc dwa kryteria uznawania informacji publicznej za informację przetworzoną. Posługując się niejednoznacznym terminem, ustawodawca dopuścił tę dwuznaczność. W pierwszym rozumieniu informacja przetworzona to informacja jakościowo nowa, nieistniejąca dotychczas w ostatecznej treści i postaci. Jej wytworzenie wymaga od podmiotu zobowiązanego podjęcia określonych czynności analitycznych, porządkujących posiadany zbiór danych. Przetworzeniem jest zebranie, często na podstawie różnych kryteriów, informacji prostych i ich następne zanalizowanie, zredagowanie oraz opracowanie w postaci nowego dokumentu i nowej informacji o treści, która do tej pory w takiej postaci nie istniała. Drugie rozumienie informacji przetworzonej dotyczy przypadków, w których żądanie udostępnienia istniejącej informacji publicznej ma taki zakres i rozmiar, że wymaga od podmiotu zobowiązanego podjęcia działań poza zakresem jego rutynowych czynności. Muszą być one nakierowane na przygotowanie żądanej informacji i nadanie jej formy umożliwiającej udostępnienie, ponieważ proste udostępnienie w formie posiadanej przez podmiot zobowiązany nie jest możliwe. W tym drugim rozumieniu suma informacji prostych, w zależności od nakładu koniecznej pracy i środków wiążących się z ich wyselekcjonowaniem i przygotowaniem, może być traktowana jako informacja przetworzona. Ustalenie charakteru wnioskowanej informacji, prostej czy przetworzonej, wymaga uwzględnienia okoliczności danego przypadku i ich oceny przez pryzmat zakresu i rodzaju czynności, koniecznych do przygotowania informacji żądanej przez wnioskodawcę. Wyrok NSA NSA oddalił skargę kasacyjną wnioskodawcy. Wskazał, że informacja, której domaga się kasacyjnie Skarżący, nie jest w posiadaniu organu w żądanej treści i postaci. Co prawda Sąd Rejonowy posiada dokumenty, które stanowią jej źródło, ale przygotowanie żądanej informacji wymagałoby podjęcia dodatkowych czynności: przede wszystkim przeprowadzenia selekcji właściwych dokumentów z określonego okresu oraz dokonania ich anonimizacji. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, że informacją przetworzoną jest informacja publiczna, opracowana przez podmiot zobowiązany przy użyciu dodatkowych sił i środków, na podstawie posiadanych przez niego danych, w związku z żądaniem wnioskodawcy i na podstawie kryteriów przez niego wskazanych. Innymi słowy jest to informacja, która zostanie przygotowana specjalnie dla wnioskodawcy wedle wskazanych przez niego kryteriów. Podmiot zobowiązany do jej udzielania nie dysponuje gotową informacją na dzień złożenia wniosku. Jej udostępnienie wymaga podjęcia dodatkowych czynności. Informacja przetworzona to taka, do której wytworzenia potrzebne jest zaangażowanie intelektualne podmiotu zobowiązanego. NSA podzielił pogląd WSA. Uznał, że informacja, której domaga się kasacyjnie Skarżący, nie jest dostępna w Sądzie Rejonowym w żądanej postaci. Wskazał na procedurę przygotowania takiej informacji, na co już wcześniej zwracał uwagę WSA. Komentarz Orzeczenie dotyczy istotnego zagadnienia kwalifikacji informacji publicznej jako prostej lub przetworzonej. Kwestię tę dużo szerzej omówił w uzasadnieniu swojego wyroku WSA w Kielcach, co znalazło aprobatę NSA. Jeżeli podmiot zobowiązany nie dysponuje informacją, której domaga się wnioskodawca, a musiałby ją dopiero przygotować (mając źródła takiej informacji), to stopień jego zaangażowania w to przygotowanie będzie decydować o charakterze informacji. Jeżeli zakres ten jest szeroki, to możemy mieć wówczas do czynienia właśnie z informacją publiczną przetworzoną. Na gruncie praktyki należy także zauważyć, że ta sama treściowo informacja publiczna w pewnych przypadkach może być uznawana za informację publiczną prostą, a w pewnych – za przetworzoną. Może to zależeć na przykład od tego, czy dany podmiot prowadzi elektroniczny rejestr informacji lub czy wszystkie wyroki w danym sądzie podlegają z urzędu gromadzeniu jako wyroki zanonimizowane. Wyrok WSA w Kielcach z 17.12.2020 r., II SA/Ke 911/20,
Orzeczenie WSA w Kielcach oraz wyrok NSA dotyczą istotnej kwestii kwalifikacji informacji publicznej jako prostej lub przetworzonej. Decyzja NSA potwierdziła pogląd WSA, że przygotowanie informacji wymaga dodatkowych działań oraz zaangażowania intelektualnego podmiotu zobowiązanego. Istnieje także możliwość zmiany kwalifikacji informacji w zależności od zakresu prac koniecznych do jej przygotowania. Praktyka pokazuje, że ta sama informacja może być uznawana jako prosta lub przetworzona, co może zależeć od wielu czynników, takich jak prowadzenie elektronicznego rejestru informacji czy zanonimizowanie wyroków.